بخشی از مقاله
چکیده :
پسته مهمترین درخت میوه مناطق خشک ونیمه خشک ایران با تولید سالیانه محصول بیش از 200000 تن در سال است.
تکثیر این گیاه آجیلی در ایران توسط کشت بذر پسته خوراکی و پیوند ارقام مناسب روی دانهالهای حاصل انجام می شود. ایجاد دانهالهای قوی آنهم در زمان کوتاه یکی از خواسته های باغداران پسته است. عدم وجود آب کافی و تغذیه نامناسب برخی از مشکلات اصلی در تولید نهال بذری پسته است.
آبیاری با پساب می تواند موقعیت مناسبی برای رفع این دو مشکل باشد. جهت بررسی تاثیر فاضلاب بر پارامترهای تعیین کننده تبدیل بذر به نهال سالم و پر رشد، دو آزمایش جداگانه در مورد تعیین اثر فاضلاب بر جوانه زنی و سبزکرد پسته فندقی ایران به مرحله اجرا در آمد. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزودن غلظت بیشتری از فاضلاب به کار رفته در آبیاری بذرهای در حال جوانه زنی حتی تا 100 درصد، سرعت جوانه زنی، سبزکرد و رشد دانهال های پسته فندقی ایران افزایش قابل توجهی خواهد داشت .
مقدمه :
پسته - Pistacia Vera L. - از گیاهان مهم باغی منطقه کرمان است که دارای ارزش اقتصادی بسیار زیادی بوده وهمه ساله سهم قابل توجهی از صادرات غیر نفتی ایران را به خود اختصاص می دهد - . - 2 تکثیر پسته در ایران از طریق کشت بذر پسته خوراکی وپیوند ارقام انتخابی روی دانهالهای حاصل انجام می گیرد . - 1 - حصول نهالهای قوی که به سرعت آماده پیوند شوند، از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به این که تولید این گیاهان معمولاً در پاکت های نایلونی قابل انتقال انجام می گیرد، با افزایش سن نهال ها، درصد موفقیت درانتقال آنها به زمین اصلی باغ کمتر خواهد شد . - 7 - بنابراین دسترسی به دانهالهای قوی تر، آن هم در زمان کوتاه تر درصد موفقیت را افزایش می دهد.
فاضلاب های شهری معمولاً حاوی مقدار کافی از عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان بوده و به خاطر بهبود شرایط تغذیه، سرعت رشد این گیاهان قابل توجه خواهد بود . - 8 - در بسیاری از شهرهای کشورمان به ویژه کرمان، که به عنوان بزرگترین منطقه تولید پسته جهان شناخته می شود، سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب در حال احداث و راه اندازی می باشد وتامین آب محصولات کشاورزی توسط فاضلاب می تواند یک روش مناسب جهت جبران کم آبی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک ایران باشد . - 4 - بنابراین مطالعه اثر کاربرد پساب های شهری بر فرایندهای جوانه زنی، سبز کرد و رشد اولیه دانهالهای پسته ضروری است .
شایان ذکر است که درخت پسته به دلیل توان تحمل قابل توجه در مقابل بسیاری از تنش های محیطی در ارتباط با آب وخاک مثل املاح، شوری وعناصر سنگین، می تواند یکی از بهترین گزینه ها در مورد مصرف فاضلاب در کشت و کار محصولات کشاورزی باشد .
اما قبل از آن می توان حتی از این منبع آب جهت تولید دانهالهای پسته استفاده نمود تا این گیاهان از ابتدای ظهور با خصوصیات فاضلاب آشنا شده و در مراحل بعدی در باغ، به دلیل عادت سازی ریشه ها، درختان تنش های کمتری را نشان دهند لذا تولید نهال پسته از طریق کشت بذر با آبیاری توسط پساب، علاوه بر مدیریت بهینه مصرف، مقاومت وعادت سازی این نهالها به خصوصیات فاضلاب را نیز از ابتدای عمر آنها آغاز کرده است.
نظر به آنکه تولید میوه در پسته توسط پیوندک انجام می گیرد ودرختان پایه دراین محصول درختی فقط وظیفه جذب آب و مواد خام از خاک را به عهده دارند، مسلماً احتمال هر گونه آلودگی میکروبی در محصول درخت بسیار اندک خواهد بود وتنها بحث انتقال و جابه جایی عناصر سنگین از طریق ریشه های پایه واحتمال عبور آن ها از محل پیوند مطرح است که مسلماً بررسی دقیق این مسئله نیازمند چندین سال پژوهش بر باغات بارده می باشد. ولی در زمینه تولید نهال جهت ایجاد پایه برای باغات، مسلماً به دلیل عدم وجود مصرف خوراکی، جایگاه مصرف فاضلاب های شهری و خانگی از اعتبار بیشتری برخوردار است
مواد وروش ها :
جهت بررسی اثر غلظت های مختلف پساب بر پارامترهای جوانه زنی و سبز کرد دانهالهای پسته رقم فندقی که یکی از پایه های رایج پسته در ایران است دوآزمایش جداگانه در سال های 1383 و 1384 در آزمایشگاه بخش مهندسی باغبانی ومزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان به مرحله اجرا در آمد . در هر دو آزمایش پساب مورد استفاده از ایستگاه تصفیه فاضلاب این دانشگاه برداشت شد .
الف- کاشت بذور پسته در آزمایشگاه : پس ازتهیه بذورسالم پسته رقم فندقی در پاییز سال 1383 و نگهداری این بذور در خاک اره خیس درون یخچال به مدت 45 روز - جهت برطرف کردن کامل رکود جنینی - ، بذور مذکور به مدت یک دقیقه در محلول 5 درصد هیپوکلریت سدیم ضدعفونی و کشت آن ها در داخل پتری دیش های ضدعفونی شده وروی 5 لایه کاغذ صافی استریل انجام گرفت. درجه حرارت محیط جوانه زنی در طول دوره آزمایش حداقل 15 و حداکثر 22 درجه تنظیم گردید. جهت اجرای این آزمون از طرح پایه کاملاً تصادفی استفاده گردید.
تیمارهای به کار رفته شامل 5 سطح کیفی آبیاری از نظر درصد فاضلاب مخلوط شده با آب مورد مصرف در کشاورزی شامل صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد بود. هر تیمار به کاررفته شامل 4 تکرار - هر تکراریک پتری دیش - بود. در طول مدت آزمایش، هر زمان که لازم بود مقدار مساوی از آب تیمارهای مورد نظر به محیط پتری دیش ها اضافه گردید.
در طول دوره کشت، هر 24 ساعت بذور جوانه زده شمارش شده وپس از پایان کار، رابطه بین زمان وتعداد بذور جوانه زده. از طریق رسم دقیق منحنی قوه نامیه تعیین گردید. پاسخ بذور به تیمارها از نظر دو فاکتور مهم درصد وارزش جوانه زنی مورد تجزیه واریانس قرار گرفت. بررسی داده ها توسط نرم افزار SPSS ومقایسه میانگین ها توسط آزمون Duncan انجام گرفت. شایان ذکر است که جهت تعیین ارزش جوانه زنی - - Germination Value از روش چاباتور - Czabator - استفاده شد
