بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهمیت پسته دربازار ایران و جهان و همچنین سهم عمده این محصول در صادرات غیرنفتی دراین پژوه به بررسی و بهینه سازی روش جداسازی پسته ی پوک از پر نوع خشک که در واحد های فراوری پسته مورد استفاده قرار می گیرد پرداخته شده است.در این مطالعه دو رقم فندقی و احمد آقایی مورد بررسی قرار گرفت.بدین منظور دو فاکتور دریچه ورودی هوا و دریچه ورودی محصول هر کدام در سه سطح - 25، 50 و 100 درصد گشودگی - در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل با شاخص های جداسازی درست و جداسازی نادرست سنجیده شد.
نتایج این پژوهش نشان داد بهترین شرایط تنظیم دریچه های هوا و ورودی محصول برای هر دو رقم فندقی و احمد آقایی به منظور دستیابی به حداکثر شاخص جداسازی درست و حداقل شاخص جداسازی نادرست در وضعیت 50 و 100 درصد گشودگی دریچه ها به دست آمد.با توجه به تاثیر عوامل دیگری همچون رطوبت و سایز در تعیین وضعیت بهینه دریچه ها،انجام تحقیقات بیشتر برای بررسی کارکرد بهینه دستگاه در شرایط رطوبتی و اندازه های متفاوت پسته در ارقام متفاوت توصیه می شود.
مقدمه
پسته یکی از محصولات عمده صادراتی ایران است و کشور ما اولین تولید کننده و صادر کننده آن در سطح جهان میباشد. این محصول باتوجه به سیاستهای کلی اقتصاد کشور در قطع وابستگی از درآمدهای نفتی و رونق صادرات غیر نفتی ازاهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.با توجه به این که 5 درصد از درآمدهای غیر نفتی و 30 درصد از درآمدهای کشاورزی کل کشور وابسته به تولید پسته می باشد،بررسی راه کارهای توسعه و بهبود تولید و تجارت آن از جمله موضوعاتی است که مؤسسات پژوهشی و دستگاههای اجرایی آن را پیگیری مینمایند.
بر اساس آخرین آمار فائو در سال 2015،سطح زیر کشت پسته در ایران برابر با 365 هزار هکتار بوده که 80 درصد از آن مربوط به استان کرمان و شهرستان های این استان می باشد.میانگین تولید در سال 1394بالغ بر 250 هزار تن پسته خشک بوده که از این مقدار به میزان 180هزار تن صادر شده است که ارزشی معادل 1/7میلیارد دلار داشته که نسبت به سال 1393 از نظر وزنی 48 درصد و از نظر ارزشی 50 درصد رشد داشته است با این توجه که در بین کشور های جهان،ایران با داشتن بیش از 67در صد کل اراضی زیر کشت پسته جهان مقام اول را به خود اختصاص می دهد
فراوری پسته:
الف- پوست گیری
پوست گیری پسته در گذشته با دست انجام می شد و پوست نازک خارجی با دست از پوست درونی سخت جدا می گردد.
در این روش پوست درونی پسته سفیدتر می ماند ولی به این دلیل که وقت زیادی صرف می شود مقرون به صرفه نیست. امروزه پوست گیری پسته با ماشین های بزرگ و کوچک و با ظرفیت های مختلف انجام می گیرد.
ب- پوک گیری
پسته های سبک و فاقد مغز و پوست های همراه توسط دستگاهی به نام پوک گیر که بر اساس فشار هوا،آب و وزن مخصوص کار می کند جدا می گردند.
ج- گوگیری
در مناطق پسته خیز،به پسته هایی که پوست آنها گرفته نشده است گو گفته می شود.
این عمل توسط دستگاهی به نام گوگیر صورت می گیرد.
د- حوض شناوری
هدف از این مرحله جداسازی پسته های نارس و آسیب دیده که وزن کمی دارند به کمک سیال می باشد.
ه- نم گیری
در نم گیری مقداری از رطوبت پسته و آبی که از مرحله آماده سازی ، همراه پسته است گرفته می شود.
و- سورت
قبل از ورود پسته به مرحله خشک کن آشغال های موجود،پسته ها با رنگ های نامناسب و یا پوست گیری نشده توسط کارگران جدا می شوند.
ی - خشک کردن پسته
به دو روش انجام می شود:
- 1 برای خشک کردن پسته از دستگاه های مختلف خشک کردن با هوای گرم استفاده می شود که امکان خشک کردن سریع وبدون آلودگی پسته را فراهم می کند.مدت زمان خشک کردن به درجه حرارت هوای گرم،سرعت ورود هوا و عمق انبارش بستگی دارد.
- 2خشک کردن در میدان های بهداشتی و سر باز که در این روش پسته ها را در محیطی باز زیر نور خورشید پهن کرده و خشک می نمایند.
در این روش به علت برنزه شدن پوست استخوانی پسته بیشتر مورد استقبال کشور های اروپای و آمریکایی قرارمی گیرد
پژوهش های اندکی در زمینه بهینه سازی فرایندهای فراوری پسته انجام شده است - - Cetin et al .,2004 همچنین پژوهش های اندکی در زمینه استفاده از پردازش صدا و ضربه در تشخیص برخی خصوصیات کیفی محصولات کشاورزی انجام شده است
. - Diezma-Ig1esias et al., 2004,Garsia -Ramos et al., 2003. - از موارد استفاده از این فناوری ها در جداسازی پسته از پوک پرمی توان به تحقیق - غضنفری مقدم و همکاران، - 1387اشاره نمود. این محققین دستگاه هوشمندی جهت جداسازی پسته های پوک از پر را طراحی کردند. اجزای این دستگاه شامل جعبه صدا، میکروفن، نرم افزار پردازش سیگنال دیجیتال، مکانیسم انتقال و جداسازی پسته بود.
انعکاس صدای برخورد پسته با یک صفحه فولادی در حالت Offline از دو ارتفاع برخورد 25 و 35 سانتی متری توسط سیستم خودکار استحصال داده توسط میکروفن جمع آوری و به رایانه منتقل می گردد. سیگنال های صدای برخورد در دو حوزه زمان، فرکانس مورد پردازش قرار گرفته و در هر حوزه بردارهای مشخصات مناسب استخراج شده است.
