بخشی از مقاله
چکیده
درکشور ایران ، بخش کشاورزی با 92 درصد سهم بزرگترین و مهمترین مصرف کننده آب در کشور به شمار می رود و بیش از 80 درصد اتلاف منابع آب در این بخش به دلیل عدم استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته آبیاری است. از آنجایی که ایران جزء کشورهای خشک جهان است و در کشورهای خشک، مدیریت مصرف آب مهم ترین اصل در کشاورزی است که این خود مستلزم شناسایی الگوی مصرف فعلی، تعیین کارایی مصرف و اصلاح الگوی مصرف آبهای کشاورزی است.
در بسیاری از موارد به دلیل خشکسالی و نبودن آب کشاورز مجبور به کم آبیاری مزرعه یا باغ خود است . در صورتی که بتوان تاثیر این کم ابیاری را در تولید بررسی کرد می توان یک الگوی مدیریتی مناسب جهت حل پاره ای از مشکلات کم آبی تعریف نمود. در باغ های انتخابی گردو کم آبیاری به طور محسوس انجام شده، یعنی با وجود خشکسالی و کمبود آب، آبیاری به طور کامل صورت نگرفته است و حدود 9 برابر کمتر از نیاز آبی گردو آبیاری انجام شده است. که تاثیر بسزایی در تولید دارد.
مقدمه
خشکسالیهای اخیر باعث کاهش منابع آب های زیرزمینی وهمچنین کاهش سطح زیرکشت کشاورزی در بسیاری از مناطق شده است. براساس گزارشات موجود میزان هدر رفت آب در کشور ما 28 تا 30 درصد است درحالی که این مقدار اتلاف در دنیا 9 تا 12 درصد گزارش شده است که یکی از عوامل اصلی آن برداشت های غیرمجاز از شبکه های آب رسانی و فرسودگی تاسیسات آب و شبکههای آبرسانی است .
باتوجه به مصرف بیش از حد انرژی در کشور و همچنین کاهش منابع آبی، اصلاح الگوی مصرف در بخشهای مختلف، مناسبترین و منطقیترین راه حل برای گذران بحرانهای موجود به نظر می رسد. در این زمینه صرفه جویی در مصرف آب با استفاده از روش های نوین آبیاری مانند : قطرهای، بارانی، کوزهای، تراوا زیرزمینی، تانکر و ... میتواند بسیار تأتیر گذار باشد.
همچنین با شروع بحران کاهش منابع آبی که عاملی محدودکننده در رشد تولید مواد غذایی به حساب می آید به تلاش دنیا مبنی بر افزایش بهینه سازی آب بیشتر نیازمندیم . از آنجایی که متوسط جهانی آب مصرفی برای یک کیلو غلات به طور تقریب یک تن آب است، برای آبیاری یک تن غلات هزار تن آب مصرف می شود، جای تعجب نیست که 70 درصد منابع آب دنیا به آبیاری کشاورزی اختصاص می یابد .
در نتیجه به طور کلی افزایش کیفیت روش های استحصال و آبرسانی به مزارع کشاورزی را از طریق شبکه ها و کانال های آبی بر عهده دارند، هیچ گاه بهره وری کامل از منابع آبی برای تولید محصولات کشاورزی به طور صد درصد انجام نمی شود. و به دلایل متعددی همچون تبخیر، نفوذ زیرسطحی و انحراف از مسیر انتقال، اتلاف و هدرروی دارند.
موقعیت منطقه
حوزه آبخیز دره مریدکه بین طول جغرافیایی 07، 23، 29 شرقی وعرض جغرافیایی 15، 35، 56 شمالی که موقعیت طرح در سیستم مختصات UTM در 459971 شرقی و3250752 شمالی قرار دارد. - شکل - 1
از زیرحوزه های فرعی کیسکان بافت در حوزه سد جیرفت در شهرستان بافت محسوب می گردد . مساحت و محیط حوزه با استفاده از نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1:50000 بزنجان به ترتیب 54/29 کیلومتر مربع و 30 کیلو متر برآورد شده است .
بر اساس مطالعات انجام شده کل جریان سطحی - رواناب - سالانه حدود 6350000 متر مکعب برآورد شده است .بلند ترین نقطه در این حوزه 3065 و پائین ترین نقطه 2500 متر از سطح دریا قرار دارد. منطقه دارای آب و هوایی سرد و خشک و در زمستان نزولات بیشتر برف و گاهگاهی به صورت رگبارش است . میزان بارند گی سالیانه 200 تا 250 میلی متر میزان حداکثر مطلق درجه حرارت هوا 38 درجه و حرارت حداقل -20 درجه است.
شکل -1 نقشه موقعیت حوزه دره مرید در استان کرمان
وضعیت کشت حوزه
باغات گردو مزارع یونجه عمده محصولات کشاورزی منطقه هستند که در کنار آن بادام ، گندم و جو،گوجه فرنگی ، لوبیاو سیب زمینی در منطقه کشت شده است میزان تولید محصولات مختلف در واحد سطح در منطقه به ترتیب زیر می باشد:
گندم 1/6 تن ، جو 1/5 تن، حبوبات 1/1 تن ، اسپرس 4 تن و گردو 1/2 تن
شکل-2 نمایی از باغ گردوی شماره 1 انتخابی در حوزه دره مرید
شکل-3 نقشه موقعیت باغ گردوی شماره 1 در GIS
