بخشی از مقاله
چکیده
چینها در کمربند چین– رانده زاگرس به دلیل عملکرد گسلهاي مختلف دگرریخته شدهاند. تاقدیس کوه سیاه با روند کلی NW-SE، در بخش شمالی داراي تغییر روند و خمش در محور میباشد. این مطالعه با استفاده از فیلترگذاري تصاویر ماهواره لندست، مدل ارتفاعی رقومی DEM و برداشتهاي میدانی به بررسی خمش محور تاقدیس پرداخته است. شواهد بدست آمده نشان میدهد که در بخش میانی، تاقدیس تحت عملکرد گسل راستالغز راستگرد با روند N085 بریده شده و محور آن به صورت راستگرد خمش یافته است. در بخش شمالی تاقدیس، عملکرد گسل چپگرد با روند N150 باعث خمش تاقدیس شده است. وجود پهنه شکستگی در حد فاصل این دو گسل و در محل خمش تاقدیس، به اثر پیچش تاقدیس از دو سو در جهت مخالف یکدیگر در محدوده بین این دوگسل نسبت داده شده است. شگستگیهاي توسعه یافته در این پهنه بعنوان شکستگیهاي ریدل گسل چپگرد با روند N150 تحلیل گردیده است.
کلیدواژهها: تاقدیس کوه سیاه، گسل عرضی، خمش محورچین، کمربند چین– رانده زاگرس
-1مقدمه
تاقدیس کوه سیاه با طولی حدود 45 کیلومتر و عرض 7 کیلومتر در بخش جنوبی پهنه ایذه زاگرس چین خورده و در فاصله 15 کیلومتري شهر دهدشت واقع شده است - شکل . - 1 این تاقدیس از سازندهاي سروك، پابده، گورپی و آسماري تشکیل شده که سازندهاي رویی فرسایش یافته و سروك در سطح رخنمون دارد - مطیعی، . - 1372 روند کلی تاقدیس کوه سیاه با روند عمومی چینهاي زاگرس یکسان بوده ولی بخش شمالی تاقدیس داراي خمش میباشد - شکل. - 1 در این مطالعه اثر گسلهاي عرضی بر هندسه تاقدیس بررسی گردیده است. در نقشههاي زمین شناسی و مطالعات پیشین گسل عرضی مسبب این تغییر شکل مطالعه نشدهاند و در این مطالعه براي اولین بار اثرگسلهاي عرضی برخمش محور تاقدیس کوه سیاه پرداخته شده است.
-2 مواد و روشها
مطالعات در دو بخش کلی صورت گرفته است:در بخش اول دادههاي ماهوارهاي میباشدکه از تصاویر لندست و مدل ارتفاعی رقومی DEM و تحلیل آنها در نرم افزار ENVI و GIS استفاده شده است. با توجه به تغییرشکلهاي سطحی چون انجنا، قطع شدگی و جدایش ساختارهاي همچون انجناي اثر محوري چینها، اقدام به شناسایی خطوارههاي گسلی شده است - عباسی، . - 1390بخش دوم به مطالعات میدانی پرداختهشده و شواهدي براي تعیین عملکرد گسلهاي عرضی موثر بر خمش تاقدیس ارائه شده است.
-3 بحث
شواهد تصاویر ماهوارهاي
با بررسی تصاویر ماهوارهاي و مدل ارتفاعی رقومیDEM، شواهد مورفولوژیکی متعددي از تاثیر گسل ها مشخص شده است. بریدگی و انحراف محور چین در بخش میانی را میتوان ناشی از عملکرد گسل راستالغز راستگرد دانست. در بخش شمالی تاقدیس، خمش محور تاقدیس به صورت یک حرکت راستالغز چپگرد مشاهده میشود که میتوان با استفاده از آن به اثر گسل را بروي تصوِیر DEM پیبرد - شکل . - 2همچنین براساس مطالعهي تصاویر لندست و انجام فیلترگذاري جهت دار، پهنهاي از شکستگیها با روند N010-N020 را میتوان در محل خمش چین و حدفاصل بین گسل راستالغز راستگرد و راستالغز چپگرد برداشت نمود - شکل . - 3
شواهد میدانی
در مطالعات میدانی براي تعیین سازوکار گسلها از عناصر ساختاري موجود در پهنههاي گسلی مانند خطوط لغزش، پله گسلی و شکستگیهاي برشی استفاده شده است . - Petit, 1987 - شواهد میدانی بدست آمده براي خطواره راستالغز راستگرد که تاقدیس را در بخش مرکزي بریده و خم کرده است آن را تأیید میکند. در امتداد این خطواره صفحه گسل راستالغز راستگرد مشاهده شده و برداشت شده است - شکل . - 3
