بخشی از مقاله
چکیده
گسل عرضی بمو در بخش چین خورده زاگرس با روند شمال خاوري است. سازوکار عمومی گسل در نقشه زمین شناسی منطقه امتدادلغز راست بر تعیین شده است. در این مطالعه براساس داده هاي بدست آمده از مشاهدات صحرایی شامل خطوط لغزشی، شکستگی برشی ریدل و چین هاي کشیدگی از تحلیل هندسی و جنبشی مجموعه هاي پهنه گسله بمو سازوکار راستالغز چپ بر برآورد گردیده است. علاوه بر گسل هاي راستالغز چپ بر گسل هایی با سازوکار معکوس و راست بر نیز برداشت گردیده که این گسل ها با توجه الگوي تراکم موازي گسل به ترتیب به عنوان C و P' با توجه به مدل گسل هاي ریدل تشکیل شده است.
کلیدواژه ها: چین خورده رانده، گسل هاي عرضی برشی، پهنه گسل عرضی بمو، شمال شیراز
مقدمه
گسل عرضی بمو در بخش چین خورده کمربند چین خورده – رانده زاگرس که در قسمت میانی کوهزاد آلپی واقع شده است. ساختارهاي اصلی بخش چین خورده - رانده زاگرس به صورت عرضی توسط مجموعه اي از گسل ها با سازوکار غالب راستالغز قطع می گردند . این گسل هاي عرضی داراي دو روند غالب شمال باختري با سازوکار راستالغز غالب راست بر - مانند گسل هاي کازرون، سبزپوشان، کره بس و سروستان - و شمال خاوري با سازوکار راستالغز غالب چپ بر - مانند گسل هاي بالارود، نظام آباد و بستک - می باشند - Berberian, . - 1995; Yassaghi, 2006; Hessami, et al ., 2001 گسل عرضی بمو واقع در استان فارس و در محدوده شهرستان شیراز تا زرقان قرار دارد. روند این گسل شمال خاوري است ولی در نقشه زمین شناسی با مقیاس - Andalibi et al - 1:100000 سازوکار امتدادلغز راست بر را نشان داده است که بر خلاف دیگر گسل هاي همروند در زاگرس است. در این مقاله شواهد میدانی از تحلیل هندسی و جنبشی این گسل ارائه شده است.
شواهد ساختاري از عملکرد گسل عرضی بمو
با استفاده از تفسیر تصاویر ماهواره اي و برداشت هاي میدانی گسل هاي پهنه گسلی عرضی بمو نقشه کشیده شده است - شکل. - 1 گسلهاي برداشت شده با توجه به سازوکار آنها، به سه دسته کلی تقسیم شده است الف- گسلهاي امتداد لغز چپ بر ب- گسلهاي امتدادلغز راست بر ج- گسلهاي معکوس - شکل . - 1 گسل هاي امتدادلغز چپ در منطقه بیش ترین تعداد گسل ها را شامل می شود دو روند براي این نوع گسل ها در منطقه قابل مشاهده است که شامل روندهاي N048 و N078 است. شیب میانگین براي این نوع گسل ها 81 درجه برازش شده است - شکل . - 2 گسل هاي امتدادلغز راست بر از نظر تعداد در درجه دوم فراوانی پس از گسل هاي راستالغز چپ بر قرار دارند. درمنطقه مورد مطالعه این گسل امتدادلغز راست بر از نظر اندازه قابل به نقشه درآوردن در مقیاس نقشه ساختاري ترسیمی نمی باشد - شکل . - 1 روند میانگین براي این نوع گسل N020 است شیب میانگین براي این نوع گسل 71 درجه برازش شده است - شکل. - 3 گسل هاي معکوس در منطقه فراوانی کمتري نسبت به دو نوع گسل هاي راستالغز راست بر و چپ بر دارند.که قبلا بحث شد دارد. روند میانگین براي این نوع گسل N320 است. شیب میانگین براي این نوع گسل 59 درجه برازش شده است - شکل . - 4
بحث
در گسلهاي امتدادلغز، محورهاي اصلی تنش بیشینه و کمینه بهموازات افق عمل میکنند، به همین دلیل در یک پهنه امتدادلغز کلیه گسلهاي برشی ریدل ساختارهاي فشارشی - چینها و گسلهاي معکوس - و کششی - گسلهاي نرمال و دایکها - میتوانند به وجود آیند. روند محورهاي اصلی فشارش و کشش نسبت به یک پهنه برشی امتدادلغز میتواند حالتهاي مختلفی داشته باشد که بر این مبنا در هر حالت ساختارهاي فشارش، کشش و برشی مربوط به آن با آرایش خاص خود تشکیل میشود. اما در همه موارد یک اصل ثابت وجود دارد و آن این است که همیشه چینها و گسلهاي معکوس عمود بر روند محور فشارش و گسلهاي نرمال و دایکها عمود بر محور کشش تشکیل میشوند و محور فشارش بیشینه، نیمساز زاویه حاده گسلهاي مزدوج را میسازد. بر این مبنا - Storti et al., 2006 - با مطالعه دقیق پهنه برشی در قطب جنوب به معرفی روابط دقیق هندسی و جنبشی مجموعه کامل ساختارهاي شکننده ایجادشده در این سیستم هاي گسلی پرداختهاند و الگو، موقعیت و جهتگیري این ساختارها را در زوایاي مختلف قرارگیري نسبت به پهنه اصلی برش - PDZ - ارائه کردهاند.
یکی از مدل هاي ارائه شده توسط ایشان پهنه گسلی موازي فشردگی - Fault parallel contraction - است که در آنها محور فشارش موازي بر راستاي گسل اصلی و محور کشش عمود بر آن عمل میکند. در این مدل گسلهاي معکوس - C - بهصورت عمود بر راستاي PPDZ و گسلهاي نرمال - T - بهصورت موازي با PDZ تشکیل میشوند - شکل . - 5 گسلTهاي امتدادلغز - P' - و - - بهصورت مورب بر راستاي PDZ تشکیل میشوند بهطوريکه گسلهاي نرمال - - نیمساز آنها را میسازند با توجه به برازشهاي آماري صورت گرفته براي گسل هاي برداشت شده از منطقه مورد مطالعه - شکل - 1 گسلهاي امتداد لغز چپ بر دو روند براي گسل هاي آنها در نظر گرفته شد، که شامل روند هاي N048 و N078 است. با توجه به اینکه که گسل هاي با روند عمومی N048 گسل هاي بزرگ تر و فروان تر بود این روند گسلی به عنوان PDZ و نیز معرف روند گسل عرضی بمو در نظر گرفته شد. و گسل هاي با روند میانگین N078 را جزو گسلهاي P درنظر گرفته شد - شکل . - 5
با توجه به برازشهاي آماري گسلهاي امتداد لغز راست بر در منطقه مورد مطالعه روند N020 براي گسلش امتدادلغز راست بر در نظر گرفته شد، که با توجه به الگوي Fault parallel contraction گسل راست بر با روند N020 به عنوان P' براي گسل عرضی بمو درنظر گرفته شد - شکل . - 5 با توجه به برازشهاي آماري که براي گسل هاي معکوس صورت گرفته روند N320 براي گسل هاي معکوس در نظر گرفته شد، که با توجه به الگوي Fault parallel contraction گسل معکوس با روند N320 به عنوان C براي گسل عرضی بمو درنظر گرفته شد - شکل . - 5
نتیجه گیري
پهنه گسلی بمو با روند N048 ، یکی از ساختارهاي عرضی – برشی در کمربند چین خورده – رانده زاگرس می باشد. پهنه گسلی بمو شامل قطعات گسلی با روند هاي N048 و N078 و سازکار آن امتدادلغز چپ بر است علاوه بر گسل هاي پهنه گسلی بمو گسل هاي امتدادلغز راست بر که با روند N020 و گسل هاي معکوس که با روند N320 نیز وجود دارد که این گسل ها به عنوان مراتب گسلی به ترتیب C و P' پهنه گسلی بمو براي مدل گسل هاي ریدل موازي فشردگی تحلیل گردیده اند.
