بخشی از مقاله
مقدمه
درخاکهای ایران به دلیل وجود pH بالا، درصد زیاد کربنات کلسیم، کمی مواد آلی و خشکی زیاد مقدار فسفر قابل جذب کمتر از میزان مورد نیاز برای محصولات میباشد. زیرا قسمت بیشتر کود پس از ورود به خاک به ترکیبات نامحلول تبدیل میشوند بطوریکه بازده کودهای فسفری درخاکهای آهکی از 20درصد بیشتر نمیشود
استفاده از میکروارگانیسمهای خاکزی که توانایی انحلال فسفر وتبدیل آن به فرم محلول را دارا میباشند، میتواند یکی از راههای افزایش قابلیت جذب فسفر باشد
از میان باکتریهای شناخته شده جنسهای سودوموناس، باسیلوس و ریزوبیوم از موثرترین حل کنندههای فسفات به شمار میروند
بسیاری از محققان گزارش کردهاند که مصرف گوگرد و تولید اسیدسولفوریک درنتیجه اکسایش آن، باعث کاهش pH خاک شده، سولفات مورد نیاز را تامین کرده و باعث افزایش قابلیت جذب فسفر در خاکهای آهکی میشود
به این منظور اثرات باکتریهای به کار رفته، گوگرد وکودسبز بر آزاد سازی فسفر و سولفات از یک خاک آهکی، هدف این تحقیق است.
مواد و روش ها
نمونه برداری خاک جهت انجام این آزمایش از شهرستان شاهرود منطقهای به نام درخانیاب صورت گرفت. نمونه خاکهای مورد نیاز از عمق0-30 سانتیمتری برداشته شده و پس از الک کردن آماده برای انجام آزمایش شدند. این آزمایش در شرایط انکوباسین ودرقالب طرح کاملاً تصادفی و در 10 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل: -T1 شاهد - 50 گرم نمونه خاک - ، -T2شاهد+گوگرد، -T3شاهد+کودسبز، -T4شاهد+کودسبز+ گوگرد، T5شاهد+ کودسبز +تیوباسیلوس، -T6شاهد+کودسبز+سودوموناس، -T7شاهد+گوگرد+تیوباسیلوس، -T8 شاهد+ گوگرد+ سودو موناس، -T9شاهد+کودسبز+گوگرد+تیوباسیلوس، -T10شاهد+کودسبز+گوگرد+ سودوموناس. به هر کدام از تکرارها گوگرد به میزان 0/5درصد، باکتریها وکود سبز به میزان 2درصد استفاده شدند. نمونهها پس ازمخلوط شدن درظرفهای مخصوص ریخته شده ورطوبت نمونهها به حد70 درصد ظرفیت زراعی رسیدند و بعداز توزین شدن، دردمای 25 درجه سانتیگراد آزمایشگاه نگهداری شدند. هر هفته نمونهها وزن شده و وزن کم شده با آب مقطر به همان وزن اولیه رسیدند . در طول دورههای 5،20،50،100،150روزه مقداری از هر نمونه جدا شده و پس از هوا خشک مورد آزمایش قرار گرفت. دادههای بدست آمده بوسیله نرم افزار SAS آنالیز شد.
نتایج و بحث
برخی از خصوصیات خاک مورد استفاده قبل از انجام آزمایشات در جدول1 ارائه داده شده است.
جدول-1 برخی از خصوصیات خاک مورد استفاده
نتایج حاصل از تجزیه واریانس - جدول - 2 نشان داد که تیمارهای کودی، زمان و اثر متقابل تیمارهای کودی× زمان هر سه برروی کلیه خصوصیات مورد آزمایش در سطح یک درصد معنی دار بودند.
جدول-2 میانگین مربعات فسفر قابل جذب، فسفر محلول، سولفات محلول، pH ، EC تحت تاثیر عوامل آزمایش
با توجه به جدول مقایسه میانگین در طول کل زمان - جدول - 3 مشاهده میشود که بیشترین میزان فسفر قابل جذب، فسفر محلول و سولفات محلول مربوط به تیمار کود+ گوگرد+تیوباسیلوس - T9 - که اختلاف معنی داری با بقیه تیمارها داشته است. بیشترین کاهش pH و همچنین بیشترین میزان EC نیز مربوط به همین تیمار بود. در کلیه تیمارها میزان فسفر قابلجذب وسولفات محلول باهم اختلاف معنیداری داشتند. تیمارهای کودسبز+تیوباسیلوس - T5 - وکودسبز+ سودوموناس - - T6 از نظر میزان pH و EC اختلاف معنیداری با هم نداشتند. سیفوئنتز و لیندمن - 1993 - ، نتیجه گرفتند که مصرف گوگرد pH تیمارهای حاوی گوگرد را کاهش داده و میزان EC و سولفات خاک را افزایش میدهد. فعالیتهای بیولوژیکی اثر مثبتی را روی آزادسازی فسفر خاک دارد. با استفاده از این روش میتوانیم ذخایر زیاد فسفر راکه در خاکهای آهکی ایران به صورت غیرقابل استفاده درآمده است آزاد کرده و شرایط خاک بهبود یابد.
جدول-3 مقایسه میانگین فسفر قابل جذب، فسفر محلول، pH، EC تحت تاثیر عوامل آزمایش
