بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر یک مخلوط آنزیمی بر فراسنجههای تخمیری محصولات فرعی کشاورزی در آزمایش تولید گاز، مقدار 200 میلیگرم از تیمارهای آزمایشی شامل پوست پسته، پوست پسته همراه با آنزیم، تفاله چغندر قند، تفاله چغندر قند همراه با آنزیم، پوسته سویا، پوسته سویا همراه با آنزیم، پوسته سویا حاوی دانه و پوسته سویا حاوی دانه به همراه آنزیم در سرنگهای شیشهای 100 میلیلیتری ریخته شد و به آن محیط کشت حاوی مایع شکمبه به میزان 30 میلیلیتر اضافه شد و در حمام آب گرم 39 درجه سانتی گراد انکوباسیون شدند. مقدار آنزیم مورد استفاده 0/05 درصد بود. مقدار تولید گاز در طی ساعات 2، 4، 6، 8 ، 16، 24، 48، 72، 96 و 120 اندازهگیری شدنتایج. در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شد. آنزیم تأثیری بر مقدار گاز تولیدی در 24 ساعت، مقدار ماده آلی قابل هضم، انرژی متابولیسمی و اسیدهای چرب فرار نداشت.
مقدمه
در صنعت پرورش گوسفند و گاو شیری ایران به دلایل مختلف اعم از کاهش هزینههای تولیدی یا عدم دسترسی به مواد خوراکی با کیفیت بالا، تمایل به استفاده از محصولات فرعی کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. اگرچه استفاده از این محصولات فرعی در کشور رو به افزایش است که میتوانند به مقدار زیادی جایگزین بخش علوفهای و یا کنسانترهای جیره شوند، با این وجود اطلاعات کمی در خصوص تأثیر آنها بر عملکرد دام و بویژه شرایط شکمبه وجود دارد. استفاده از اکثر محصولات جانبی کشاورزی با محدودیتهایی برای دام همراه است. وجود ترکیبات ضد تغذیهای میتواند منجر به کاهش تجزیهپذیری و قابلیت هضم جیرههای حاوی این ترکیبات شود Bohluli and Naserian. ] .[2007 بنابراین تلاشهای زیادی برای افزایش قابلیت هضم صورت گرفته است که از جمله آنها استفاده از آنزیمهاست. در سالهای اخیر از آنزیمها به منظور بهبود ارزش غذایی خوراک در جیره نشخوارکنندگان و در نتیجه افزایش تولید و بهبود راندمان خوراک استفاده میشود .[Beauchemin et al. 1995; Lewis et al. 1996; Rode et al. 1996] اما به دلیل شرایط خاص محیط شکمبه و هزینه زیاد استفاده از آنزیم نمیتوان از هر فرآورده آنزیمی استفاده کرد و باید از آنزیمهایی استفاده کرد که در محیط شکمبه فعال میشوند و اثر خود را برجای میگذارند. به دلیل مشکلات و صرف هزینه زیاد در آزمایشات مزرعهای بهتر است ابتدا از روشهای آزمایشگاهی برای بررسی تاثیر فرآوردههای آنزیمی استفاده کرد که از جمله این روشها میتوان به روش تولید گاز اشاره کرد. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر یک مخلوط آنزیمی بر هضم برونتنی برخی از محصولات فرعی کشاورزی است.
مواد و روشها
آنزیم مورد استفاده، تحت عنوان ناتوزیم - Bioproton PTY. LTD., AU - ، مخلوطی از 10 آنزیم فیتاز، بتاگلوکاناز، آلفا آمیلاز، سلولاز، همی سلولاز، پکتیناز، آمیلوگلیکوزیداز، زایلاناز، پروتئاز، پنتوزاناز بود. در آزمایش تولید گاز مقدار 200 میلیگرم از تیمارهای آزمایشی شامل پوست پسته، پوست پسته همراه با آنزیم، تفاله چغندر قند، تفاله چغندر قند همراه با آنزیم، پوسته سویا، پوسته سویا همراه با آنزیم، پوسته سویا حاوی دانه و پوسته سویا حاوی دانه به همراه آنزیم در سرنگهای شیشهای 100 میلیلیتری ریخته شد و به آن محیط کشت حاوی مایع شکمبه به میزان 30 میلیلیتر اضافه شد و در حمام آب گرم 39 درجه سانتیگراد انکوباسیون شدند. مقدار آنزیم مورد استفاده 0/05 درصد بود. مقدار تولید گاز در طی ساعات 2، 4 ، 6، 8 ، 16، 24، 48، 72، 96 و 120 اندازهگیری شد .[Menke et al. 1979] برای تهیه محیط کشت از مایع شکمبه صاف شده با پارچه متقال چهارلایه استفاده شد. ترکیب نهایی محیط کشت 500 - میلی لیتر - شامل آب مقطر 237 میلیلیتر، نمکهای پرنیاز 118/5 میلیلیتر، محلول بافر 118/5 میلیلیتر، نمکهای کمنیاز 0/06 میلیلیتر، رزوزارین 0/61، محلول احیاء کننده 25 میلیلیتر - شامل 23/8 میلیلیتر آب مقطر، 1 میلیلیتر سود 1 نرمال و 142/5 میلیگرم سولفید سدیم - بود. همچنین ماده آلی قابل هضم طبق معادله 1 و انرژی متابولیسمی طبق معادله [Menke and Steingass 1988 ] 2 و مقدار اسیدهای چرب کوتاه زنجیر در هر سرنگ طبق معادله [Getachew et al. 2002] 3 به صورت زیر تخمین زده شد: ×پروتئین خام + 0/0815 تولید گاز = 24/91 + 0/72222 - درصد - ماده آلی قابل هضم - معادله - 1 - ×معادله - 2 × - پروتئین خام - +0/0002859 پروتئین خام +0/0057 تولید گاز =2/2 +0/1357 انرژی متابولیسمی - MJ/kg DM - - 0/00425× گاز تولیدی =0/0222 - میلیمول به ازای 200 میلیگرم ماده خشک - اسیدهای چرب فرار - معادله - 3 دادههای حاصل از تولید گاز - میلیلیتر به ازاء 0/2 گرم ماده خشک - به منظور محاسبه ضرایب با استفاده از رویه NLIN در نرمافزار SAS - نسخه - 9/1 بر اساس مدل زیر آنالیز شدند. GP b - 1-e -c - t - - که در این معادله =GP حجم گاز تولیدی در زمان t، =b بخشی که در طول زمان گاز تولید میکند - کند تجزیه - ، =c نرخ تولید گاز - در ساعت - از بخش b در خوراکهای کند تخمیر و =cزمان انکوباسیون بر حسب ساعت بود. در پایان دادههای به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SAS - نسخه 9 - /1 با استفاده از رویه آماری GLM با استفاده از مدل زیر و در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. مقایسه میانگینها با آزمون دانکن و در سطح احتمال 0/05 انجام شد. Yij=ʽ+Ti+eij که در این مدل = Yijk مشاهده ، = میانگین کل مشاهدات، =Ti اثر تیمارi و = e ijk خطای تصادفی میباشد.
نتایج و بحث
مقدار تولید گاز، ماده آلی قابل هضم، انرژی متابولیسمی و اسیدهای چرب فرار در جدول 1 نشان داده شده است. آنزیم تاثیری بر تولید گاز در 24 ساعت، ماده آلی قابل هضم، انرژی متابولیسمی و اسیدهای چرب فرار نداشت. در آزمایشی مشخص شد که استفاده از مخلوط آنزیمی ناتوزیم باعث افزایش تولید گاز در یونجه میشود ]قاسمی و همکاران، .[1385 آزمایشات متعدد نشان داد که آنزیمهای خارجی، میتوانند باعث افزایش هضم فیبر، بوسیله میکروارگانیسمهای شکمبه، در شرایط Dong et al. 1999;Feng et al. 1996; Forwood et al. 1990; Hristov et al. @ in vitro >1996; Varel et al . 1993; و >Lewis et al. 1995@ in situ شوند. در آزمایشی در شرایط in vitro مشخص شد که در صورت افزایش آنزیم به کنسانتره، هضم ماده خشک TMR بعد از 12 ساعت انکوباسیون، حدود 15 درصد افزایش مییابد و زمانی که به مکمل مواد معدنی افزوده شد، حدود 17درصد افزایش مشاهده شد. بعد از 48 ساعت انکوباسیون، تنها در تیماری که آنزیم به مکمل مواد معدنی افزوده شده بود، قابلیت هضم ماده خشک بیشتری در مقایسه با تیمار کنترل مشاهده شد .[Bowman, 2001] نتایج متغیر استفاده از آنزیم به عواملی از قبیل نوع آنزیم، سطح آن و روش کاربرد بستگی دارد .[Wang et al. 2001]
