بخشی از مقاله
استفاده از سامانههاي تراپوستی براي افزایش دارو رسانی در داروهاي پپتیدي و پروتئینی در سالهاي اخیر مورد توجه قرار گرفته است. دسموپرسین یک پپتید هورمونی قوي و سنتزي میباشد که در درمان بسیاري از بیماریها موثر است. در این تحقیق نمودار مثلثی میکروامولسیونهاي آب در روغنِدسموپرسین استات با HLB= 8، ترکیب Span80وTween80 و نسبت 3/5:1 از ماده فعال سطحی به کمک فعال سطحی تهیه گردید. فاز روغنی و کمک فعال سطحی مورد استفاده به ترتیب -1 دکانول و ایزوپروپیل میریستات میباشند.
سه میکروامولسیون از نمودار مثلثی انتخاب گردیده و از نظر اندازه ذرات، گرانروي و پایداري مورد بررسی قرار گرفتند. بررسیها نشان داد که نمونهها پایدار بوده وداراي اندازه ذرات 100 نانومتر هستند. تاثیر اجزاي میکروامولسیون بر روي رهایش دارو نیز مورد بررسی قرار گرفت . تمام میکروامولسیونها از معادله هیگوچی پیروي کردند. با افزایش فاز روغنی میزان گرانروي کاهش و درصد رهایش دارو افزایش یافت وبا افزایش درصد مواد فعال سطحی و کمک فعال سطحی میزان رهایش دارو از میکرو امولسیون کاهش یافت.
مقدمه:
دسموپرسین استات1 یک پپتید هورمونی قوي و سنتزي با جرم مولکولی بالاي 1000 دالتون میباشد که در درمان بیماریهایی مانند شب ادراري2 کودکان، دیابت بیمزه و هموفیلی نوع A موثر است. مصرف این دارو به صورت خوراکی و مخاطی با توجه به زیست دستیابی3 کم چندان موفقیت آمیز نمیباشد. روشی که بدلیل زیست دستیابی بالا بیشتر مورد تایید قرار گرفته است، دارورسانی تراپوستی است . - 6 - دارورسانی پپتیدها و پروتئینها توسط پوست زمانی امکان پذیر میگردد که ساختار لایه شاخی پوست از هم گسیخته شود.
اگرچه اولتراسونیک4 و یونتوفورسیس را میتوان براي از هم گسیختن این ساختار مورد استفاده قرار داد، اما در این روشها ممکن است به لایه درم پوست صدمه وارد گردد 9 - و. - 2 استفاده از افزاینده هاي نفوذ شیمایی روش دیگري براي نفوذ پذیرکردن پوست بهشمار میرود. البته لازم است درصد بالایی از یک افزاینده مورد استفاده قرار گیرد تا به نتیجه مورد نظر برسیم که در این صورت احتمال بروز حساسیت پوستی افزایش مییابد. استفاده از میکروامولسینِودارو براي تهیه یک سامانه تراپوستی با کارایی بالا در سالهاي اخیر مورد توجه فراوانی قرار گرفته است.
میکروامولسیون ها داراي شفافیت، پایداري بالا و گرانروي5 پایین بوده 8 - و - 3 و معمولا شامل فاز روغنی، ماده فعال سطحی، ماده کمک فعال سطحی و فاز آبی میباشند. قطر ذرات آنها بین 10-100 نانومتر بوده - 10 - و به عنوان یک سامانه مناسب براي دارو رسانی تراپوستی6 شناخته شده اند. از مزایاي آنها میتوان به این موارد اشاره نمود: -1 مقدار زیادي از دارو را می توان در این سامانهها حل نمود. -2 سرعت نفوذ پوستی7 دارو از سامانه با تغییر فاز داخلی و یا ترکیب آن عوض میگردد. -3 اجزاي آن به عنوان افزایندههاي نفوذ پوستی به شمار می روند - . - 5 فاز روغنی مورد استفاده در میکروامولسیونها اسیدهاي چرب و استرهاي اسیدهاي چرب میباشند. استرهاي متداول مورد استفاده شامل ایزوپروپیل میریستات8 و ایزو پروپیل پالمیتات میباشند .
- 4 - مواد فعال سطحی مورد استفاده در سامانه هاي دارورسانی باید داراي حداقل سمیت باشند که مواد غیر یونی داراي این ویژگی میباشند . - 1 - مواد کمک فعال سطحی که براي کاهش تنش بین سطحی بکار میروند معمولا الکلهاي با زنجیره بلند اکتانول و دکانول می باشند . - 10-11 - میکرو امولسیون دسموپرسین استات حاوي 0/75% دارو، % 5 آب، % Tagat 02/Span 80 20 و 74/25% ایزوپروپیل پالمیتات ساخته شد ولی فقط میزان داروي عبوري از لایه شاخی با کرم حاوي دارودر آن مقایسه شده است - - 2 هدف از این تحقیق ساخت میکروامولسیونهاي آب در روغن دسموپرسین استات و بررسی خواص فیزیکی، گرانروي، اندازه ذرات و پایداري آنها میباشد. همچنین تاثیر ترکیب میکروامولسیون بر روي رهایش دارو از این سامانه با استفاده از غشا سلولزي بررسی میگردد.
مواد ورشها:
براي ساخت نمودار مثلثی9 از روش تیتراسیون توسط آب در دماي محیط استفاده شده است. براي ساخت نمونهاي با میزان آبدوستی و آبگریزي مواد فعال سطحی - - HLB مساوي، ابتدا ترکیب Span80 وTween80 - سیگما - را به نسبت 1 به 1/64 تهیه نموده و توسط همزن مگنت دار با دور 1000 دور بر دقیقه هم زده میشود. سپس -1دکانول - مرك - به نسبت 3:1 به آن اضافه میگردد. در ادامه ایزو پروپیل میریستات - مرك - به محلول اضافه می گردد.
نسبت فاز روغنی به مخلوط فعال سطحی و کمک فعال سطحی به صورت 1:9 ، 2:8، 3:7، 4:6، 5:5 ، 6:4، 7:3، 8:2 ، 9:1 انتخاب شده است. اضافه کردن آب تا مشاهده اولین کدورت ادامه مییابد. با توجه به نمودار مثلثی سه میکروامولسیون با ترکیب درصدهاي ارایه شده در جدول 1 تهیه شدند. باتوجه به جدول 1 مقادیر وزن گردیده و مخلوط میگردند. در آخر نیزدسموپرسین استات - بیوفارم - در آب حل شده و اضافه میگردد.
پایداري، نمونه ها به مدت 30 دقیقه در سانتریفیوژ با دور 10000 قرار گرفتند، و به مدت 6 ماه در دماي محیط قرار داده شدند. گرانروي میکرو امولسیون ها توسط ویسکومتردورانی Selecta در دماي محیط اندازه گیري گردید. اندازه ذرات توسط دستگاه Malvern - ZEN3600 - در دماي محیط اندازه گیري شد. براي تعیین درصد داروي آزاد شده از غشا سلولز استات 0/45 میکرونی - سیگما - و سل نفوذ پذیري فرانز با قطرسطح مقطع 2/5 سانتی متر استفاده شد. محیط رهایش بافر فسفاتی pH= 7/4 و دماي محیط رهایش 37°C تنظیم شد. مقدار 240 میلی گرم از میکرو امولسیون ها بر روي غشا قرار داده شده، نمونه برداري در زمانهاي 0/5 تا 8 ساعت انجام گرفت و نمونهها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا - Younglin, SDV30 - با دتکتور UV در طول موج 220 نانومتر آنالیز گردید.
نتایج وبحث:
با توجه به اندازه گیریهاي انجام شده فرمولبنديها داراي قطر حدود 100 نانومتر می باشند. براي تعیین محدوده میکرو امولسیونها نمودار مثلثی آنها ترسیم شد - شکل. - 1 در محدوده مشخص شده همه میکرو امولسیونها از نظر ظاهري شفاف بودند. پس از انجام آزمون پایداري نیز همه میکرو امولسیون ها پایدار بوده و دوفازي نشدند. مقدار گرانروي فرمولبنديها در جدول2 آورده شده است. همانطور که مشاهده میشود با افزایش فاز روغنی میزان گرانروي کاهش مییابد - جدول . - 2
آزاد شکل-1 نمودار مثلثی میکرو امولسیون با نسبت - فعال سطحی به کمک فعال سطحی 3/5 شده از هر فرمولبندي بر حسب زمان به ترتیب در شکلهاي 2 نشان داده شده است. با توجه به شکل و جدول مشاهده میگردد که آزاد سازي دارو در همه فرمولبنديها از معادله هیگوچی10 پیروي مینمایند . ساخت میکرو امولسیونهاي آب در روغن براي داروهاي آبدوست رهایش تدریجی این داروها را امکان پذیر مینماید. دارو در فاز داخلی که آبدوست می باشد حل میشود.
به این ترتیب، فاز داخلی مخزنی از دارو را ایجاد میکند. با توجه به اینکه دارو تمایل زیادي براي حل شدن در فاز روغنی - خارجی - ندارد مقدار کمی از دارو در فاز روغنی حل میگردد . در نتیجه غلظت دارو در حد اشباع ثابت میماند. پس از نفوذ دارو از فاز خارجی به محیط رهایش، انتشار دارو از فاز داخلی به فاز خارجی صورت می پذیرد. این روند یک نفوذ پایدار را تا زمانیکه فاز داخلی از دارو تهی گردد، ایجاد مینماید.
