بخشی از مقاله
چکیده:
تداوم فعالیت بنگاههای اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیتهای عملیاتی در یک دورهی عادی که معمولا سالانه است به شناخت سرمایه در گردش و مدیریت مطلوب آن مربوط بوده به طوری که از این طریق نتایج مورد انتظار تحقق مییابد و امکان تداوم فعالیت در بلندمدت فراهم میشود. مدیریت سرمایه درگردش درارتباط با تصمیمات تامینمالی و کنترل داراییهای جاری واحدهای تجاری از یک طرف و مخاطرات ناشی از تامین مالی کوتاهمدت و بلندمدت از طرف دیگر اهمیت موضوع را آشکار میسازد . در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت ذکر شده و محدودیتهای اعمال شده بر شرکتهای پذیرفته شده در بازه زمانی 1386 الی 1390، تعداد 72 شرکت جهت بررسی فرضیات انتخاب گردید.
نتایج تحقیق حاضرکه یکی از شاخصهای سرمایه در گردش را - چرخه وجه نقد - با معیارهای عملکردی اقتصادی - ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده - مورد بررسی قرارداده، حاکی از این است که بین چرخه تبدیل وجه نقد و اجزاء آن شامل دوره وصول مطالبات، دوره گردش موجودیها و دوره واریز بستانکاران با شاخصهای ارزش افزوده اقتصادی رابطه معکوس معناداری وجود دارد و مدیران شرکت ها می توانند با کاهش دوره وصول مطالبات ودوره گردش موجودیها، درحد مطلوب سودآوری شرکت شان را افزایش دهند. همچنین، نتایج تحقیق در رابطه با دوره واریز بستانکاران مطابق با این دیدگاه است که دوره واریز بستانکاران، در شرکت هائی که سودآوری بالائی را دارند نسبت به شرکت هائی که سودآوری کمتری دارند کوتاه تر می باشد.
کلمات کلیدی: سرمایه در گردش- چرخه تبدیل وجوه نقد- معیارهای ارزیابی مالی شرکت- ارزش افزوده اقتصادی- ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده.
مقدمه
نقش اساسی مدیریت سازمانهای نوین، ارزشآفرینی برای همه افراد ونهادهایی است که به نوعی علایقخویش را در سازمان جستجو میکنند . درمیان ذینفعان هرسازمان و بنگاه که به طور عمده از سهامداران، مشتریان، کارکنان، تأمین کنندگان کالا، جامعه ومراجع دولتی تشکیل میگردند، سهامداران به خاطر نقش محوری در کارآفرینی و شکلدهی بنگاه و پذیرشریسک، ازجایگاه ویژهای برخوردارند. ارزش برای سهامداران ازطریق خلق ارزش برای سایرذینفعان سازمان ایجاد می شود و هنر مدیریت تلفیق و تعادل در ارزشآفرینی برای مجموعه ذینفعان است. نهایت امر سهامداران به ارزشهای مورد انتظار خویش دست مییابند و نیز ادامه سرمایه گذاری در شرکت را مطلوب میدانند - نیکومرام و عسگری، 1381، . - 54
ارزیابی عملکرد فعالیتی است که مدیران به جهت رسیدن به اهداف و استراتژیهای خود انجام می دهند . ویک معیار مناسب برای رسیدن به اهداف شرکت می باشد. و این معیارهای معتبر و قابل اتکاء به شرکت اجازه می دهد که، استراتژی و اهداف خود را بطور اثر بخش به مرحله عمل برسانند. انتخاب یک معیار ارزیابی عملکرد مناسب و رسیدن به اهداف شرکت با استفاده از این معیار، سبب با اهمیتتر شدن نحوه انتخاب یک معیار مناسب جهت ارزیابی عملکرد میشود. توسعه و بهبود معیارهای ارزیابی عملکرد به عنوان یک بخش مهم از زنجیره ارزش، یکی از وظایف اصلی حسابداری مدیریت است.
معیارهای ارزیابی عملکرد معتبر و قابل اتکاء به شرکت اجازه میدهد که استراتژی و اهداف خود را به طور اثر بخش به مرحله عمل برسانند. مدیران و پژوهشگران با استفاده از راههای مختلفی مثل استفاده از مدل ارزیابی عملکرد، تلاش میکنند تا مدیریت و کنترل بر زنجیره ارزش را بهبود بخشند. - لهمن و همکاران1 ،. - 2004 یکیاز معیارهای ارزیابی سرمایه در گردش، چرخه تبدیل وجه نقد می باشد . چرخه تبدیل وجه نقد به مدت زمان لازم بین خرید مواد اولیه و جمع آوری وجوه حاصل از فروش کالای ساخته شده اشاره می کند. هر چقدر این مدت طولانی تر باشد، سرمایه گذاری بیشتری در سرمایه در گردش مورد نیاز می باشد.
چرخه تبدیل وجه نقد طولانی تر ممکن است سودآوری شرکت را از طریق افزایش فروش افزایش دهد - مارکدلاف،. - 2003 ارزیابی عملکرد - ابزار اجرای استراتژی شرکت و نظارت بر حسن انجام کار - فعالیتی است که مدیران به جهت رسیدن به اهداف و استراتژیهای خود انجام میدهند. انتخاب یک معیار ارزیابی عملکرد مناسب و رسیدن به اهداف شرکت با استفاده از این معیار، سبب با اهمیتتر شدن نحوه انتخاب یک معیار مناسب جهت ارزیابی عملکرد میشود. در این راستا در بسیاری از این شرکتها به روال معمول و سنتی، از متغیرهای مهم حسابداری مانند فروش، سود و نسبت سود به فروش، برای ارزیابی عملکرد استفاده کردهاند .
هر چند در عمل این روش ها همچنان مورد استفاده قرار میگیرند، اما این روشها جهت ارزیابی عملکرد مدیران چندان مناسب نیستند، زیرا سودآوری رابطه نزدیکی با مقدار سرمایه گذاری دارد و هیچ کدام از این روشهای سنتی به مبلغ سرمایه گذاریتوجه ندارند.به طور خلاصه، معیارهای ارزیابی عمکرد نوین رابطه نزدیکی با ارزش سهامداران دارند. این معیارها روند آتی را منعکس مینمایند زیرا سرمایه گذاران و بازار انتظار دارند که تورم درتمامی زمانها بر ریسک و ارزش پول تأثیر گذار باشد. معیارهای نوین اثرات حسابداری تعهدی را از بین میبرند و به عنوان یک الگو، توانائی شرکت در ایجاد ارزش برای سهامداران از یک دوره به دورهای دیگر را برای سرمایه گذاران فراهم میآورد. سرمایه در گردش از اقلام مهم داراییهای واحدها و بنگاههای اقتصادی تلقی می شود که در تصمیمات مالی نقش قابل توجهی دارد.
توسعه کمی و کیفی فعالیتهای تجاری، توسعه کمی و کیفی قلمرو مدیریت مالی را به دنبال داشته است و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیدهتر نموده است. بنابراین بررسی ارتباط این شاخص با سایر شاخصهای عملکردی در واحدهای اقتصادی یکی از موارد مدنظر استفاده کنندگان از صورتهای مالی خواهد بود - هاوازکوا2،2010، . - 44 یکی از مهمترین عوامل در تصمیمگیری صحیح، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است که اگر به درستی فراهم و پردازش نشوند، اثرات منفی برای فرد تصمیمگیرنده درپی خواهد داشت - اکبری، 1389،. - 11 معیارهای جدیدتر نسبت به معیار سنتی متاثر از کلیه تصمیمات شرکت نظیر تصمیمات سرمایهگذاری، تقسیم سود، نرخ بازده سرمایه، تصمیمات مربوط به تامین مالی، نرخ هزینه سرمایه است و به عنوان معیاری داخلی، سنجش عملکرد و موفقیت شرکت در افزودن ارزش سرمایهگذاری سهامداران را به بهترین نحو میسر مینماید.
معیارهای جدید نشان میدهدکه ارزش شرکت مستقیماً به عملکرد مدیریت بستگی دارد. شاخصهای اقتصادی با ارزش بازار شرکت در ارتباط است چرا که ارزش سهام تابعی از ارزش افزوده اقتصادی آتی پیش بینی شده و فرصتهای سرمایه گذاری آتی شرکتها میباشد . معیارهای اقتصادی روش مناسبی برای تعیین اهداف اندازهگیری عملکرد، ارزیابی استراتژیها ، تخصیص سرمایه، طراحی سیستمهای پاداش، افزایش سرمایه و قیمتگذاری است. این شاخصها به عنوان معیار ارزیابی عملکرد اقتصادی معیارهای دیگری نظیرارزش افزوده نقدی، ارزشافزوده سهامداران و بازده جریان نقدی روی سرمایه گذاریها سازگار میباشد.
در این تحقیق برآنیم تا با استفاده از مطالعه نظری و به چالش کشیدن دادههای بدست آمده از بازار سرمایه ایران بتوانیم روابط یکی از شاخصهای سرمایه در گردش را - چرخه وجه نقد - با معیارهای عملکردی اقتصادی - ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده - مورد بررسی علمی قرار دهیم. بنابراین سوال اصلی تحقیق عبارتست از اینکه » آیا بین ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میتوان تبیین ارتباط نمود؟ .
هدف کلی تحقیق:
"" تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکردبرمبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد "" اهداف فرعی:
-1 تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکرد بر ارزش افزوده اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد -2تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصاد ی تعدیل شده با چرخه تبدیل وجه نقد
سوال اصلی تحقیق:
آیابین ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد می توان تبیین ارتباط نمود؟ سوالات فرعی تحقیق :
آیابین ارزیابی عملکردبرمبنای ارزش افزوده اقتصادی باچرخه تبدیل وجه نقد می توان تبیین ارتباط نمود؟
آیابین ارزیابی عملکردبرمبنای ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده با چرخه تبدیل وجه نقد می توان تبیین ارتباط نمود ؟
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
دنیای اقتصادی به سرعت در حال تغییر و تحول می باشد. تغییرات سریع فنآوری همگام با افزایش رقابت جهانی مسئولیت مدیران را در فعالیت هایشان سنگینتر میکند. یکی از فعالیت های اساسی مدیریت تصمیمگیری میباشد. مسئله تصمیم گیری در تمامی زمینههای امورمالی به چشم میخورد و این قاعده از مدیریت سرمایه در گردش مستثنی نیست. سرمایه در گردش از اقلام مهم داراییهای واحدها و بنگاههای اقتصادی تلقی میشود که در تصمیمات مالینقش قابلتوجهی دارد. توسعه کمی و کیفی فعالیتهای تجاری، توسعه کمی وکیفی قلمرو مدیریت مالی را به دنبال داشته و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیدهتر نموده است. - نیکو مرام، 1381، . - 5
ارزیابی عملکرد فرآیند رسمی فراهم آوردن اطلاعات در مورد نتایج کار است این امر سبب شناسایی نقاط قوت سازمان و بزرگ جلوه دادن آن به منظور خلق ارزشهای بیشتر در واقع عملکرد مطلوبتر میشود، چرا که با تجزیه و تحلیل فعالیتهای گذشته بنگاه ، نگاهی به آینده داشته تا بیشینه نمودن ارزشها کمک نماید. اهمیت ارزیابی عملکرد از زوایای مختلف قابل بررسی است. داشتن توان و امکان ارزیابی عملکرد یک ضرورت انکارناپذیر است و تمام بنگاههای انتفاعی ناگزیر از سنجش عملیات خود در دورههای مختلف هستند، مضافا زمانی که مدیران چاچوب های تصمیم گیری، معیارهای عملکرد و پاداش داشته باشند که آنها را به داشتن حالت مالکانه بر انگیزانه بهترین عملکرد را خواهند داشت.
سوئنن و شاین ارتباط بین یک معیار چرخه تبدیل وجه نقد و سود آوری شرکت را برای نمونه بزرگ برای دوره 1975-94 شرکت های آمریکایی بررسی نمودند. آنها یک رابطه منفی قوی بین انها دریافتند که حاکی از این مطلب است که مدیران میتوانند از طریق کاهش چرخه تبدیل وجه نقد تا یک حداقل معقول برای سهام داران ایجاد ارزش نمایند - سوئنن و شاین، . - 1998 در مطالعه صورت گرفته توسط قوش و ماجی کارایی مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای سیمانی در هند برای دوره 2002-1992 مورد تحقیق قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که شرکتهای سیمانی در طول دوره تحقیق نتوانسته اند به کارایی لازم دست یابند - قوش و ماجی، . - 2003 حقیقت و قربانی - 1386 -
تحقیقی در مورد رابطهی سود و جریانهای نقدی با ارزش شرکت در چارچوب مدل چرخهی عمر انجام دادند نتایج تحقیق مؤید آن است که در دورهی بلوغ محتوای اطلاعاتی سود به شکل معناداری بیشتر از محتوای اطلاعاتی جریانهای نقدی است.غلامرضا رضایی - 1389 - ، تحقیقی با عنوان » تاثیر وجود رابطه همبستگی بینEVA و ROE درارزیابی عملکرد شرکتهای صنعت وسائط نقلیه بورس اوراق بهادارتهران« جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه علامه طباطبائی به عمل آمد. که نتیجه آن عبارت است از: عدم وجود رابطه معنادار بین EVAو - ROE نرخ بازده حقوق صاحبان سهام -
