بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله کوششی جهت تشریح اهداف، آثار و کارکردهاي ارزشی معنویت و همچنین تبیین ارتباط بین معنویت و شاخص هاي ارزشی در ابعاد زندگی انسانها چون قرآن، ایمان، دین، اخلاق، شجاعت، جهاد، اعتماد به نفس، روحیه، عرفان، نظم، وجدان، شخصیت، تقوا، علم، عزت و دعا و عبادت است. به طور کلی معنویت؛ عصارهي حقیقی و واقعی روح بیدار انسانهاست. تا زمانی که فرهنگ معنویت در کالبد نظام حیاتی انسانها نمودار باشد، بالندگی و شکوفایی در عرصههاي مختلف دینی و مذهبی تجلی پیدا خواهد کرد.
معنویت برتر ناشی از حقگرایی و حقآوري ذاتی است که تقرب به خدا غایتش است و در نهاد و ریشهاش مسئولیت پذیري و تکلیف فردي و اجتماعی است و هدفش الهی شدن و الهی کردن بندگان است. به طور کلی عوامل تقویت کننده معنویت شاخصهایی چون تقوا، راستگویی، اندیشیدن در فرجام کار و ملاحظه قرار دادن شاهدان اخروي در سرلوحه فعالیتهاي زندگی است.
به طور اجمال میتوان این طور وانمود کرد که معنویت؛ چشمهي روح طلبیها، مهرورزيها، بینشها، احساسها، محبتها،اخلاقها، آرمانها، ارزشها و پاکیهاست که در جرگهي وجدان انسانها نمود پیدا میکند و در درون جامعه رنگ عینی و واقعی به خود میگیرد. حلقهي اتصال معنویت با فریضههاي عبادیست و سلسله وجودي آن با زندگی عارفانه پیوند خورده است.
به هر حال آیینه تمام نماي قلبها و روحهاي پاك انسانها در جرگهي معنویت نمایان میشود و تا بنده میگردد.
مقدمه
اصولاً فریضهي معنویت در همهي زمانها و همهي جوامع، از ابتدایی تا مدرن و فرامدرن در اشکال گوناگون وجود و حضور داشته است. لاروس؛ اشتغال فکر و امر فوق طبیعی و الهی - روح - را یکی از جهانیترین و باثباتترین گرایشهاي انسانی دانسته است. اما نیاز به معنویت در جریان تاریخ، اشکال گوناگونی یافته است. از نظر جامعهشناسان کلاسیک و از جمله آگوست کنت، انسان نیاز دایمی به مذهب و معنویت دارد، زیرا خواهان دوست داشتن چیزي برتر از خود است.
مکتب آسمانی اسلام براي رشد و تعالی بشر و سوق دادن او به سوي کمال حقیقی، منطقی محکم، متین و استوار و فرهنگ معنوي ریشهداري را ارزانی داشته است. اگر افراد جامعهي اسلامی به عقیدهي پاك و معنویت الهی مسلح باشند؛ جامعه اسلامی از هر خطري در امان است. زیرا اعتقادات، پایه و اساس است و فرهنگ معنوي بر پایهي مبانی اعتقادات پاك رشد و شکوفا میشود.
راه رسیدن به سجایاي معنوي تمسک ورزیدن به فضیلتهاي اخلاقی میباشد. تقوا، اخلاص، امانتداري، اعتماد به نفس و عزت و کرامت از فریضههایی هستند که انسان را به سمت معنویت، دینباوري، عرفان و تقرب الی االله سوق میدهد. معنویت؛ عصارهي وجودي روحها، مهرورزيها، بینشها، احساسها، محبتها، اخلاقها، آرمانها، ارزشها و پاکیهاست که در جرگه وجدان انسانها نمود پیدا میکند و در درون جامعهي مذهبی و دینی رنگ عینی و واقعی به خود میگیرد. معنویت؛ سرچشمهي هستیبخش سعادتمنديها و خوشبختیهاي فردي و اجتماعی است.
تا زمانی رنگ و جلاي معنویت بر تارك جامعهاي برملا باشد، آن جامعه از سلامتی مطمئنه برخوردار خواهد شد. فقدان معنویت در فرد و اجتماع موجب تزلزل و از هم پاشیدگی نظام خانوادگی و اجتماعی میگردد.
مهمترین شاخصههاي مهم در فرهنگ معنویت:
-1 هدف -2 ریشه -3 غایت -4 نتیجه -5 روش
فرهنگ معنویت با 5 شاخصهي مهم از فرهنگهاي دیگر شناخته میشود. در جرگهي هدف؛ الهی شدن و الهی کردن بشریت؛ مهمترین برنامهي آن است. در عمق جان و ریشه معنویت؛ مسئولیت پذیري و تکلیف به آرمانها و ارزشهاست. غایت و نهایت فرهنگ معنوي دین پروري، دینداري و دینخواهی است.
