بخشی از مقاله
مقدمه
رابطه بین ایمان و سلامت مورد توجه زیادی در پزشکی قرارگرفته شده است. همه ساله، کنفرانس های علمی ملـی و صـدها
مقاله در مجلات حرفه ای رابطه بین مذهب، معنویت، و سلامت را مورد بررسی قرار مـی دهنـد .[1] عـلاوه بـر ایـن، بسـیاری از
دانشکده های پزشکی و تعداد کثیری از برنامه های کارشناسی ارشد شامل آموزش در مورد این موضوع به عنوان بخشـی ازبرنامـه آموزشی خود قرار می دهند.[2] اگر چه دین و معنویت بصورت مفاهیم پایدار و محکمی در تصور پزشکان تبدیل شـده انـد، امـا
سردمداران طب به بحث پیرامون ارتباط آنها با سلامت و مراقبتهای بهداشت ادامه دارد.
2
مقالات دومین کنگره بین المللی تفکر و پژوهش دینی
استدلال برای ارتباط دین و معنویت با سلامتی و پزشکی به طور کلی به دنبال دو نوع اسـتدلال اسـت. اول ایـن کـه دیـن و
معنویت، مانند فرهنگ، اقتصاد و موقعیت اجتماعی جنبه های فرا فیزیولوژیک زندگی هستند که بر تجربـه هـای عمیـق بیمـاران از بیماری تاثیر می گذارند.[5-3]
مورد دوم که بحث برانگیز تر است چرایی ارتباط با حرفه پزشکی با دین و معنویت می باشند بدلیل اینکه که شواهدی بـرای
ارتباط بین آنها وجود دارد .[6] تعداد زیادی از مطالعات ایپدمیولوژیکی ارتباط شاخصهای دین و معنویـت را بـا نتـیج مـرتبط بـا سلامتی را آزمون کرده اند و اکثرا ارتباط مثبت بین آنها را گزارش کرده اند. منتقدان استدلال می کنند. این است که تحقیقات اساسا
تحت تاثیرسوالات مطرح شده و مورد قبول عامه قرارمیگیرد[7] حال آنکه اطلاعات کافی برای دانشمندان در زمینه شروع فرضـیه
گذاری برای یک ارتباط سودمند فراهم شده است. آن فرضیه ها به مکانیزمهای بیولوژیکی [10-8]، اجتمـاعی [15-11] و روان
شناختی و مورد بحث برانگیزتر مانند عبادت کردن [15]، استناد میکنند. اگر دین و معنویت با پی آمدهای سلامتی در ارتباط باشد،
برخی ها معتقدند که دین و معنویت مربوط به حرفه پزشکی هم هست.
اگر چه تحقیقات اپیدمیولوژیکی و بالینی بیمار - محور ابزارهایی برای درک رابطه مذهب، معنویت و سلامت ارائه می دهـد، در این مطالعه ما به نوبه خود تجارب و تفاسیر پزشکان را از منظر دیگری بررسی کردیم. مواجهـه بـین بیمـار وپزشـکان، کـانون
مراقبت های بهداشتی است، و پزشکان یک دیدگاه منحصر به فرد و ممتاز برای مشاهده راهها و چگونگی تاثیر دیـن یـا معنویـت
بیمار برسلامتی وی دارند. با این حال، دانش ما در مورد اینکه چگونه پزشکان ارتباط بین مذهب، معنویت و سـلامت بیمـاران را معنا میکنند، کم است. آیا پزشکان به دین و معنویت به عنوان جنبه فراتر از فیزیولوژی از زندگی انسان بدون در نظر گرفتن اثـرات قابل ارزیابی خودشان، فکر میکنند؟ یا این که از آنها به عنوان داشتن یک اثر ابزاری در نتایج پزشکی، و یـا در برخـی از راه هـای دیگر فکر می کنند؟ این مطالعه آنچه پزشکان در مورد رابطه بین مذهب، معنویت و سلامت فکر می کنند را بررسی کرد.
مواد و روش ها
شرکت کنندگان این مطالعه 21 پزشک شامل طیف وسیعی از پس زمینه مذهبی متفاوت بودند( 8 نفر بـا مـذهب تشـیع، 7
نفرتسنن، 4 نفرزرتشتی،2 نفر کاتولیک) و با تخصص های بالینی داخلی، زنان و زایمان، اطفال، رادیولوژیسـت و آنکولوژیسـت.
متوسط سن شرکت کنندگان 39 سال و شش نفر آنها خانم بودند.
مصاحبه ها
هر مصاحبه توسط یکی ازعوامل تحقیق انجام شد وبه طور متوسط 1 ساعت به طول می انجامید. این مطالعه بـر روی پاسـخ به این سؤال تأکید داشت: از پزشکان پرسیده می شد " شما در مورد رابطه بین ایمان، دین، یا معنویت بیمار و سلامت او چگونه
فکر میکنید؟" هر مصاحبه به طور متوسط 1 ساعت و توسط یکی از محققان انجام شد. و با یک مصاحبه سوالهای باز- بسته محور
که برای استخراج جزئیات مفهوم مشارکت کنندگان در حوزه مشخص شده طراحی شده بود، ادامه یافت.
تحلیل داده ها
مصاحبه ها ضبط شده بصورت نوشته در آمدند. بعد دست نوشته ها را با استفاده از فرآیند تحلیل تکـرار شـونده و اصـل مقایسه مداوم تجزیه و تحلیل شدند. بعد از اولین و ششمین مصاحبه، محققان از طریق شناسایی و برچسب زدن واحدهای مجزا
3
مقالات دومین کنگره بین المللی تفکر و پژوهش دینی
ازمتن که به یک یا چند مفاهیم مربوط به هدف مورد مطالعه اشاره شده بود را به طور مستقل کد گذاری کردنـد. بـرای اطمینـان از
قابل اعتماد بودن یافته ها، از کنترل اعتبار استفاده شد. در نهایت، ما مصاحبه ها را تا زمـان اشـباع موضـوع و عـدم اسـتخراج تـم جدیدی ادامه دادیم.
نتایج
ما دو واژه دین و معنویت را درسوالهاهایمان بدون توجه به تعاریف صریح و روشن لحاظ کردیم است، اما ما متوجـه شـدیم
که وقتی پزشکان واژه معنویت را بکار میبرند آنها تقریبا همیشه به باورها و اعمال مرتبط به جوامع مـذهبی خـاص و سـنت هـای مذهبی اشاره میکنند. به همین دلیل و برای سادگی، یافته های ما به عنوان چگونگی ارتباط دین با سلامتی دیدگاه پزشـکان ارائـه
خواهد شد.
دین و سلامتی
پزشکان معنویت را باورها و اعمال مربوط به جوامع مذهبی بخصوص سنت هـای مـذهبی تعریـف کردنـد. پزشـکان تاکیـد داشتند سه روش اساسی وجود دارد که دین بر سلامت مؤثر است . اول، آنها اشاره کردنـد کـه دیـن را پـارادایمی کـه بسـیاری از
بیماران آن را درک کرده، و در سازگار شدن با بیماریشان، شکل میدهد. دوم، آنها اشاره کردند کـه بسـیاری از بیمـاران از اعضـای
هیئت های مذهبی هستند. در نهایت ، آنها راه های را شرح دادند که که الگوهای مذهبی و جوامع مذهبی در طول زمان منجـر بـه تصمیم گیری هایی در زندگی بیماران می شوند که گاهی با توصیه های پزشکی در تضاد است. پزشکان تفسیر کردنـد مـذهب بـه روش های پیچیده ای در سلامت نفوذ می کند. پزشکان در مورد اثرات ابزاری یا بیولوژیکی دین بر سلامتی صحبت کردنـد، و بـر اثر غیر مستقیم آنها بر نتایج سلامتی تأکید داشتند.
دین به عنوان پارادایم برای تفسیر بیماری در نظر گرفته می شود. پزشکان اغلب مذهب را به عنوان یک چارچوبی می دانستند که نه تنها بیمار را از بیماری بلکه از جهان اطراف خود نیز مطلع می سازد. مذهب به عنوان یک راهنما برای تصمیم گیری
است. پزشکی گفت: "من فکر می کنم که مذاهب و اعتقادات خاص در واقع به مردم در تصمیم گیری های پزشکی کمک می
کند". پزشکان اشاره کردند که درد و رنج موجب درون نگری فرد به ویژه توجه به مسائل مذهبی و یا معنوی می شود. پزشکان مذهب را به عنوان عاملی در نظر می گیرند که اجازه می دهد تا یک بیمار برای مقابله با بیماری و پیدا کردن آرامش در بحران بکوشد. "پزشکی اظهار کرد: من فکر می کنم که برای بسیاری از بیماران ایمان نوعی پشتیبان است که به آنها قدرت می دهد، ایمان
به خدا یا یک قدرت بالاتر می تواند به افراد حس امید دهد و آنها را هنگام بیماری و نیاز به شدت تحت تاثیر قرار دهد. شرکت
کنندگان همچنین اشاره کردند که در صورت وجود مذهب بیماران اعتقاد دارند همه چیز به دست خداوند است. "کسانی که به قدرت بالاتر باور دارند پیدا کردن دعا را در هنگام بیماری های سخت، مایه تسلی خود از آینده نامشخص می دانند. از سوی دیگر
، پزشکان معتقد بودند که گاهی اوقات تفاسیر بیماران از برخی از دستورات مذهبی سبب کارآمدی درمان و گاها پیشگیری از
صدمه به او می شود که این امر بسیار سودمند است. علاوه بر این، اگر چه پزشکان احساس کردند که یک منبع خارجی کنترل می
تواند به بیماران اجازه دهد که با بیماری خود کنار بیایند، بلکه برای برخی از بیماران مبتلا به بیماری های سخت " اعتماد به خدا "نوعی اعتقاد به سرنوشت است که در آن بیماران، مسئولیت سلامت خود را به خداوند می سپارند. به عنوان مثال یک بیمار می
گوید: " خداوند از من مراقبت می کند" . پزشکان دین را منبعی دانستند که که درمان را جابجا نمی کند اما به بیماران کمک می
4
مقالات دومین کنگره بین المللی تفکر و پژوهش دینی
کند تا با بیماری کنار آمده و نسبت به حفظ توصیه های پزشکی پایبند باشند. پزشکی بیان نمود: برخی از بیماران می گویند،
خوب لازم نیست من در مورد دیابت فکر کنم، چون خداوند است که از من مراقبت می کند" که این طرز تفکر با اهداف پزشکی در تضاد است. بیشتر اوقات من فکر می کنم بیماری که به نوعی احساس می کند که خدا یا ایمان او به او در مدیریت بیماریش
کمک می کند و تشویق می شود که داروهایش را به طور منظم مصرف کرده و درمان های پزشکی را می پذیرد. شرکت کنندگان
اغلب اشاره داشتند فشار اعمال شده توسط برخی از جوامع مذهبی می تواند درخیلی از جنبه های خاص مفید باشد اما در موارد معدودی مضر است.
با این حال، پزشکان نیز برخی از تاثیرات جوامع مذهبی زرتشتی و کاتولیک را مضر تشریح کردند. آنها گفتند جوامع دینی بـا
اعمال فشار اضافی بر بیمار گزینه های پزشکی خاص را انتخاب می کنند. به عنوان مثال زن جوانی که می خواسـت پیونـد کلیـه
انجام دهد اما خانواده وجامعه او معتقد بودند پیوند کلیه عملی غیر اخلاقی است. در واقع پدر و مادرش به او گفتند اگر ایـن کـار
را انجام دهد به جهنم می رود. او بیماری خود را ادامه می دهد حتی اگر تمایلی به این کار نداشته باشد و یا از نظـر پزشـکی ایـن
بیماری برای او مخاطره آمیز باشد، چون او نمی خواهد طرد شود.
تاثیر جوامع مذهبی با تصمیم گیری های پیش از تولد و هنگام تولد به صورت استفاده از انواع روشـهای مجـاز پیشـگیری از
بارداری، سقط جنین انتخابی، چگونگی مدیریت نوزاد دارای بیماری شدید مادرزادی وغیره در ارتباط اسـت. پزشـکان گفتنـد کـه
بیماران به طورقابل توجهی تحت تأثیر این موارد قرار می گیرند. پزشکی بیان کرد: " من فکر می کنم اگر او ] پاپ [ بـه درمانگـاه بیاید و زمانی را صرف صحبت کردن با بیماران بکند درک مردم از آنچه که کلیسا بر آنها تحمیل می کند بیشتر مـی شـود. توجـه داشته باشید، حتی زمانی که اعضای جامعه دینی به طور فعال در قانع کردن بیمار مشارکت ندارنـد هـم ممکـن اسـت تصـمیمات خاص و ادعاهای اخلاقی - مذهبی نیز به شدت در ذهن بیمار مرور شود.
پزشکان اشاره کردند گاهی اوقات تشخیص نفوذ دین بر فرهنگ برای آنها دشوار است، بخصوص زمانی که پزشک نسبت به دین و فرهنگ مورد نظر آشنا نباشد. پزشکان نمونه هایی را سراغ داشتند که خانواده هایی جهت تماس فیزیکی پزشک با بیمـار
زن محدودیت داشتند و این مورد ممکن بود تصمیم گیری آنها تداخل داشته باشد. در این موارد، به نظر می رسد دین و مذهب و
فرهنگ در هم تنیده شده و پزشکان دانش کافی که برای تعیین جنبه های مشخص مذهبی ندارند.
دین به عنوان واسطه ای در تضاد با توصیه های پزشکی
پزشکان به طور مکرر در مورد راههایی که الگوهای مذهبی بیماران و یا جوامع مذهبی که با توصیه هـای پزشـکی در تضـاد هستند، صحبت کردند. تقریبا تمام شرکت کنندگان ذکرکردند در مذهب یهودیان از دریافت خون امتناع می شود. بـه عنـوان مثـال
توصیه های پزشکی و تصمیم گیری اخلاقی قبل از تولد و پایان زندگی. در این موارد، زمانی که تصمیم گیری هـا مبتنـی بـر دیـن
است بیمار یا پزشک باید آنچه که درست است را انجام دهد حتی اگر مخالف با اعتقـادات فـرد باشـد. در مـواردی توصـیه هـای
پزشکی به طور صریح ممنوع نشده باشد بیمار پس از بررسی گزینه های تعهدات مذهبی خود، ممکن اسـت تصـمیم را بـه تـاخیر بیاندازد.
