بخشی از مقاله
چکیده
استفاده بیش از سیصد ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی نظیر آفتکشها، کودهای شیمیایی، علفکشها که باعث اختلال در سیستم سلامتی انسان می شود از معایب کشاورزی کنونی است. مصرف گسترده آفتکشها میتواند تعادل محیط زیست را برهم زند، که در نتیجه آن مشکلات مربوط به مقابله با آفات افزایش مییابد. افزایش آفات و علفهای هرز و مقاومت آنها به سموم شیمیایی آفتکش، راه را برای مصرف بیشتر این سموم فراهم کرده است و کشاورزان را در یک دور باطل استفاده فزاینده از آفتکشها گرفتار ساخته است. لذا یکی از روشهایی که از طریق آن میتوان در راستای ایمنی و سلامت غذایی گام برداشت مدیریت تلفیقی آفات میباشد.
گزارش حاضر درصدد است تا به بررسی تجربه کشورهندوستان در مدیریت تلفیقی آفات بپردازد. برطبق نتایج بدست آمده، در مدیریت تلفیقی آفات ، استفاده از نهادههای بیولوژیکی، سهمیهبندی آفتکشها، حمایت مستقیم از کشاورز استفاده شود و روش شیمیایی به عنوان آخرین راهبرد اجرایی با در نظر گرفتن حداقل اثرات سوء برای محیط زیست توجه میشود.
مقدمه
شبکه مدیریت تلفیقی آفات ملی، یک رویکرد پایدار با ترکیبی از ابزارهای بیولوژیکی، زراعی، فیزیکی و شیمیایی است که خطرات زیست محیطی امنیت غذایی و اقتصادی را به حداقل میرساند .
بر اساس تعریف سازمان خواروبار کشاورزی - فائو - ، در آییننامه بینالمللی توزیع و مصرف سموم شیمیایی 2002، مدیریت تلفیقی آفات چنین تعریف شده است: »مدیریت تلفیقی آفات عبارت است از بررسی تمامی فنون موجود برای مهار آفات و تلفیق اقدامات مناسب به منظور جلوگیری از رشد جمعیت آفات و نگهداشتن میزان مصرف سموم شیمیایی در حدی که توجیه اقتصادی داشته باشد و خطرات آن بر سلامتی انسان و محیط زیست به کمترین حد برسد و یا کاهش یابد. در مدیریت تلفیقی آفات بر تولید محصول سالم با حداقل آسیب به کشت بوم زراعی و بهره گیری از راهکارهای طبیعی مبارزه با آفات تاکید میشود«
نتایج مدیریت تلفیقی آفات در درجه اول پاسخ به مطالبات مصرفکنندگان و تولیدکنندگان به منظور بهبود ایمنی غذایی، کاهش خطرات زیست محیطی و سلامت میباشد. نتایج بدست آمده به طور کلی مثبت هستند و به حوزههای اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی گسترش یافتهاند، اما عدم وجود یک تعریف مشترک از مدیریت تلفیقی آفات ارزیابی را مشکل ساخته است. مطالعات نشان داده است که با مصرف کم نهادهها و پذیرش تکنیکهای یکپارچه، میتوان بدون به خطر انداختن بازده و بدون کاهش درآمد کشاورزان، استفاده از سموم را کاهش داد. چون ذخیره هزینه، مهمتر از ضرر تولید است. در این گزارش تجربه کشور هندوستان در مدیریت تلفیقی آفات مورد مطالعه قرار گرفته است.
با گذشت بیش از 65 سال از کسب استقلال از انگلستان، هند پیشرفت زیادی در کشاورزی نموده است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ سبزیجات دردنیا، دومین تولیدکننده گندم و برنج و سومین تولیدکننده پنبه درجهان می باشد. استفاده از آفتکش ها درهند از آغاز انقلاب سبز دردهه شصت بطور چشمگیری افزایش یافته و به میزان 0/600 کیلوگرم درهکتار درسال2009 رسیده است
استفاده از آفتکش ها درپنبه، برنج وسبزیجات بالغ بر 78 درصد کل آفتکشهای مورد استفاده درهند می باشد. استفاده از علفکش ها دربرنج وگندم آبی، نیزگسترده می باشد. برای کاهش پیامدهای نامناسب استفاده از آفتکشها درپنبه ،برنج و غیره بسیاری از برنامههای مدیریت تلفیقی آفات، جهت کاهش استفاده بیش از حد حشرهکش ها اجراء شدهاند. اولین اقدام مدیریت تلفیقی آفات با حمایت پروسه تحقیق درعملیات پنبه و برنج توسط سازمان تحقیقات کشاورزی درسالهای 1974تا 1975برای توسعه روشهای مدیریت تلفیقی آفات مختص موقعیت1 صورت گرفت وپس از آن چند برنامه جدید مدیریت تلفیقی آفات اجراء شد ولی بدون اینکه در مقیاس وسیع توسط کشاورزان پذیرش شده باشد.
دولت هند در سال 1985،مدیریت تلفیقی آفات را رسماً به عنوان اصل اساسی استراتژیهای حفظ نباتات در برنامههای دولتی بخش تولیدات زراعی پذیرفت. همچنین دولت هند یکی از امضاکنندگان دستورالعمل شماره 21 کنفرانس ملل متحد در مورد محیط زیست و توسعه میباشد که مدیریت تلفیقی آفات را به منظور کاهش استفاده از آفتکشها در بخش کشاورزی ترویج میکند. در مجموع، دولت هند تعدادی از استراتژیها را برای ترویج مدیریت تلفیقی آفات به کار گرفته است. فعالیتهای اساسی دولت برای ترویج مدیریت تلفیقی آفات عبارتند از:
توسعه زیرساختارها: الف - افزایش بودجه برای ترویج مدیریت تلفیقی آفات. ب - کمک به 30 ایالت برای ایجاد آزمایشگاههای کنترل زیستی
توسعه منابع انسانی : الف - سازماندهی برنامههای آموزش فصلی برای مربیان مدیریت تلفیقی آفات. ب - ایجاد سایتهای مدیریت تلفیقی آفات برای آموزش مروجان و کشاورزان.
حمایت سیاسی: الف - کاهش تدریجی سوبسید آفتکشها و انتقال بودجه حاصل از صرفهجویی در این کار به برنامههای مدیریت تلفیقی آفات. ب - تاکید بر تولید و انتشار عوامل کنترل بیولوژیکی. ت - کم کردن، ممنوع کردن یا محدود کردن استفاده از آفت کشهای خطرناک.
گزارشات پروژه مربوط به اجرای برنامههای مدیریت تلفیقی آفات و مدرسه میدانی کشاورزان توسط معاونت حفظ نباتات، قرنطینه و انبارداری وزارت کشاورزی دولت هند،کاهش استفاده از آفتکشها و افزایش بازده را نشان میدهد .
نمونه های مدیریت تلفیقی آفات موفق در هندوستان
چندین سازمان، از جمله کمپانی های تولیدکننده آفتکشها، فعالانه در توسعه تکنیکهای مدیریت تلفیقیآفات برای کشاورزان مشارکت دارند. در نتیجه این همکاری و مشارکت، برنامههای جامع مدیریت تلفیقی آفات برای نیشکر، پنبه، برنج ، خردل و نخود طراحی شده است.
نیشکر: دو نمونه قابل ذکر از کنترل بیولوژیکی موفق در هند عبارتند از: .1 کنترل ساقه خوار نیشکر با اسم علمیScirpophaga » «excerptalia توسط یک عامل بیماری زای لاروی داخلی تحت عنوان.»Isotema javensis»
.2 کنترل زنجره نیشکر توسط.«Epiricania melanoleuca« انتشار مقادیر بسیار زیاد زنبورهای تریکوگراما نیز برای کنترل ساقهخوارها بسیار اثربخش بوده است. تکنولوژی تولید انبوه زنبورهای تریکوگراما و انتشار آنها در مزرعه نیز وجود دارد.
پنبه: تکنولوژی مدیریت تلفیقی آفات برای پنبه دیم اولین بار بوسیله مرکز ملی مدیریت تلفیقی آفات ایجاد شد و در همکاری با ایستگاه تحقیقات پنبه دانشگاه کشاورزی ماراتوادا آزمایش شد. به این منظور، سه روش کنترل زیستی - مخلوط، فشرده ،حشرهکش - 2 در مقایسه با فعالیتهای متداول کشاورزان در ده هکتار ارزیابی شد. این ارزیابی در سالهای 1997تا1998 انجام شد. نتیجه آزمایش نشان داد که مدل کنترل زیستی فشرده از سایر مدلها بهتر است.
این مدل برای الگو گرفتن و اجرا در 200 هکتار در طول سالهای 1998تا1999 بررسی شد؛ ولی این کار چهار سال به طول انجامید. مهمترین مداخلات مدیریت تلفیقی آفات در این روش عبارت بودند از ضدعفونی بذر، ایجاد تلههای فرومونی، دو بار انتشار زنبورهای تریکوگراما، اسپری عصاره گیاهی برای ضدعفونی بذر و اسپری عصاره گیاه چریش. استفاده از تکنولوژی مدیریت تلفیقی آفات منجر به کاهش اساسی میزان استفاده از آفتکشها ، حفظ پوشش جانوری طبیعی منطقه، موجب بازگشت بیشتر سرمایه و تولید محصولات بیشتر برای کشاورزان مدیریت تلفیقی آفات نسبت به کشاورزان غیر مدیریت تلفیقی آفات شده است. میزان دستاوردهای مالی کشاورزان مدیریت تلفیقی آفات، 62/3 درصد بیشتر از کشاورزان غیر مدیریت تلفیقی آفات میباشد.
برنج باسماتی: موسسه مرکز ملی مدیریت تلفیقی آفات یک برنامه را برای برنج باسماتی در یک مساحت کم در سال 1994 اجرا کرد. برخی از فعالیتهای مدیریت به زراعی برای ارتقای توان و مقاومت گیاه استفاده شدهاند. این روشها شامل کشت دو یا سه نشا در یک سوراخ، کشت گونهای از خانواده نخود به عنوان کود سبز قبل از نشاکاری برنج و استفاده صحیح از کودها با اضافه کردن پتاس به میزان 40 کیلوگرم در هر هکتار میباشد. در حال حاضر تنها ضدعفونی بذر با سم » کاربندازیم3« به میزان 2 گرم در هر یک کیلوگرم بذر استفاده میشود.
در زمان شیوع آفت "پیچش برگ"4 و افزایش آن، یک بار انتشار زنبور تریکوگراما انجام میشود. آفتکشهای مورد استفاده عبارت بودند از » کاربندازیم«که برای مبارزه با لکه برگی استفاده میشد. بنابراین از مقدار متوسط 5 تا 6 بار کاربرد آفتکشها در سالهای قبل، کشاورزان میزان استفاده از آفتکشها را به کمتر از یک بار در سال کاهش دادهاند. کشاورزانی که در برنامه مدیریت تلفیقی آفات شرکت کرده و به مقدار بسیار کم از آفتکشها استفاده کردهاند، به طور متوسط 5740 کیلوگرم محصول در هکتار برداشت کردهاند در حالی که کشاورزان غیر مدیریت تلفیقی آفات، 4560 کیلوگرم برداشت کردهاند و همچنین 4 تا 5 بار در سال از آفتکشها استفاده کردهاند.
بذر دانه روغنی خردل: برنامه مدیریت تلفیقی آفات، برای خردل در سال 1995 بوسیله موسسه مرکز ملی مدیریت تلفیقی آفات اجرا شد. یک مطالعه با سه طرح آزمایشی اجرا شد: -1 مدیریت تلفیقی آفات-2 اقدامات کنترل شیمیایی -3 فعالیتهای متداول کشاورزان.
مهمترین فعالیتهای مدیریت تلفیقی آفات عبارت بودند از: کشت به موقع محصول 15 تا 25 اکتبر، ضدعفونی بذر، استفاده صحیح از کودها، از بین بردن شتهها به روش مکانیکی در مراحل اولیه انتشار آنها و موارد دیگر. این روش در روستای بوراخورد، بخش هاریانا در طول سالهای 1995 تا 2001 در مساحت 100 ایکر5 از زمین ها اجرا شد. تنها به خاطر کشت به موقع- Acres 5 واحد ایکر در سیستم انگلیسی برای اندازهگیری سطح به کار میرود و هر ایکر برابر 4046 85642 متر مربع میباشد.
