بخشی از مقاله
خلاصه
امروزه کاربرد روش ها و تکنیک های مدیریتی در کاهش سوانح و مخاطرات کاری و افزایش بازدهی پروژه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در دنیای پیشرفته امروز که همه امور متکی به تکنولوژی پیشرفته، پیچیده و پر مخاطره می باشد، همواره بیم آن می رود که بر اثر حوادث و وقایع دردناک ناشی از کار خسارت های جبران ناپذیری به بار آید. که جلوگیری از این حوادث قسمتی از منابع مالی و انساسی پروژه را که عوامل تولید محصول هستند را حفظ می کند.
مدیریت ایمنی و بهداشت همواره با نحوه مدیریت ریسک در مدیریت ایمنی به عنوان منبع کاربردی برای بیشتر پروژه های صنعتی و عمرانی در مورد ریسک های که از مخاطرات محیط کار به وجود می آیند، استفاده می کند. در این مقاله سعی شده در محیط های کاری سایت های عمرانی حضور یافته،و خطرات موجود شناسایی و با مدیریت ریسک صحیح و کارا بر روی عوامل مختلف درگیر در پروژه ها ، تا حد امکان با اقدامات نظارتی و کنترلی به نتیجه ای کاربردی درزمینه مدیریت ایمنی و سلامت محیط کاری دست پیدا کرد.
-1مقدمه :
صنعت ساخت بر حسب ماهیت، متکی بر نیروی انسانی است. از این رو این صنعت با ریسک های مختلفی رو به رو می باشد که باعث کاهش بازدهی پروژه ها و افزایش هزینه و تاخیر در اتمام پروژه ها می شود. از طرفی پیچیدگی و پویایی ریسک ها ابهامات قابل توجهی را به دلیل ترکیب داده های کیفی و کمی در تحلیل ریسک ها باعث می شود. از این رو توجه به ایمنی ،سلامت و بهداشت افرادی که در آن فعالیت دارند و یا کسانی که به هر نحوی از آن آسیب می بینند، هم از نظر قانونی و هم از نظر اخلاق مهندسی امری ضروری به حساب می آید.
با توجه به پیشرفت روز افزون این صنعت به خصوص در کشور های در حال توسعه، با شناخت خطرات و عوامل زان آور و با نگاهی به آمار سالیانه حوادث ناشی از عدم رعایت اصول ایمنی در این صنعت،صنعت ساخت را به یکی از به یکی از مخاطره آمیز ترین صنایع در سطح دنیا تبدیل نموده است.
توجه به مسائل ایمنی، بهداشت و محیط زیست شغلی، باعث کاهش خطر پذیری، تامین امنیت، افزایش بهره وری، بالا بردن کیفیت و کاهش اثرات مخرب می شود.در این مقاله سعی شده است با بکارگیری مدیریت ریسک و با شناسایی و ارزیابی خطرات محیط کار به عنوان عامل کاهنده آسیب ها، عدد ریسک آن ها را محاسبه و اقدامات نظارتی وکنترلی را در جهت کاهش خطرات در دستور کار پروژه قرار داد.
در این مقاله تکنیک آنالیز شغلی، در یک سایت عمرانی پیاده سازی شده است که این تکنیک به صورت سیستماتیک جهت شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک های مرتبط به منظور ارائه اقدمات نظارتی و کنترلی استفاده شده است .مساله ای که در این قسمت از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و فقدان آن به صورت پروضوح و پررنگ به چشم می آید نقش آموزش و فرهنگ ایمنی می باشد که به عنوان محور پیشرفت و تحول و عامل پیشگیرنده، نه عامل کاهنده می باشد.
مقاله ای که از نظر می گذرد در جهت بالا بردن سطح آگاهی پرسنل و تحکیم اعتقاد نسبت به ضرورت این و روش های بهتر جهت شناسایی خطرات و ارزیابی آن هاست. به هر حال نویسندگان این مقاله تمام تلاش خود را به کار گرفته اند، اطلاعات مفید و کاربردی که در زمینه ایمنی و نقش ایمنی و مدیریت ریسک در جلوگیری از بروز حوادث برای کاربران گوناگون فراهم آورده باشند، امید است این مقاله گام کوچکی درراستای راهی بزرگ واقع گردد. و چنانچه حتی، حتی در یک مورد باعث کاهش خسارات یا حذف خسارات گردد نویسندگان این مقاله مشعوف و مسرور می گردند.
در این مقاله تکنیک آنالیز شغلی، در یک سایت عمرانی پیاده سازی شده است که این تکنیک به صورت سیستماتیک جهت شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک های مرتبط به منظور ارائه اقدمات نظارتی و کنترلی استفاده شده است .مساله ای که در این قسمت از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و فقدان آن به صورت پروضوح و پررنگ به چشم می آید نقش آموزش و فرهنگ ایمنی می باشد که به عنوان محور پیشرفت و تحول و عامل پیشگیرنده، نه عامل کاهنده می باشد.
مقاله ای که از نظر می گذرد در جهت بالا بردن سطح آگاهی پرسنل و تحکیم اعتقاد نسبت به ضرورت این و روش های بهتر جهت شناسایی خطرات و ارزیابی آن هاست. به هر حال نویسندگان این مقاله تمام تلاش خود را به کار گرفته اند، اطلاعات مفید و کاربردی که در زمینه ایمنی و نقش ایمنی و مدیریت ریسک در جلوگیری از بروز حوادث برای کاربران گوناگون فراهم آورده باشند، امید است این مقاله گام کوچکی درراستای راهی بزرگ واقع گردد. و چنانچه حتی، حتی در یک مورد باعث کاهش خسارات یا حذف خسارات گردد نویسندگان این مقاله مشعوف و مسرور می گردند. در زمینه مدیریت پروژه استاندارد های مختلفی وجود دارد که هر کدام به نوعی روش های مختلفی را پیشنهاد کرده اند.
تعدادی از مهم ترین آت ها عبارتند از PRAM سازمان مدیریت پروژه، RAMP تحلیل ریسک و مدیریت ریسک پروژه موسسه مهندسی عمران، PMBOK سازمان مدیریت پروژه، RMS انجمن مدیریت ریسک.
اغلب این استاندارد ها و آیین نامه ها چهارچوب مشابهی از تعریف و به کارگیری مدیریت ریسک دارند. و فقط در شیوه کنترل ریسک ها با هم تفاوت دارند. که در زیر به تشریح مدیریت ریسک به اختصار می پردازیم.
-2روش تحقیق:
در این مقاله ابتدا به تشریح مدیریت ریسک و عوامل تاثیر گذار بر آن می پردازیم. سپس ارتباط بین مدیریت ایمنی - - HSE و مدیریت ریسک را بیان می کنیم و در آخر به ارائه راهکار های مدیریتی در این زمینه در جهت کاهش حوادث می پردازیم.
مدیریت ریسک:
مدیریت ریسک فرایند نظام یافته ی شناسایی، تحلیل و واکنش به ریسک پروژه می باشد. این ]مدیریت[ متضمن بیشینه نمودن احتمال و پیامدهای رویدادهای مثبت و کمینه نمودن احتمال و پیامدهای رویدادهای نامطلوب در راستای اهداف پروژه است.
-3ریسک پروژه:
ریسک پروژه رویداد یا وضعیتی غیرقطعی است که در صورت وقوع، اثری مثبت یا منفی بر یک هدف پروژه می گذارد. یک ریسک یک علت و در صورت وقوع، یک پیامد دارد. به عنوان مثال، نیاز به یک مجوز یا کارکنان محدود تخصیص داده شده به پروژه می تواند یک علت باشد. رویداد دارای ریسک این است که ممکن است اخذ مجوز بیشتر از ]میزان[برنامه ریزی شده به طول انجامد یا ممکن است کارکنان برای آن وظیفه کافی نباشند.[4] در صورتی که هر یک از این رویدادهای غیر قطعی رخ دهند، پیامدی را بر هزینه، زمان بندی یا کیفیت پروژه خواهند داشت. وضعیت های دارای ریسک می توانند شامل جوانب محیطی پروژه همچون شیوه های ضعیف مدیریت پروژه یا وابستگی به دست اندر کاران خارجی که قابل کنترل نیستند، باشند که ممکن است ]این جوانب[ در ریسک پروژه دخیل باشند.
ریسک پروژه در برگیرنده ی تهدیدهایی بر اهداف پروژه و نیز فرصت هایی برای بهبود در راستای این اهداف می باشد. منشأ ریسک پروژه در عدم قطعیتی است که در تمام پروژه ها موجود است. ریسک های معلوم ریسک هایی هستند که شناسایی و تحلیل شده اند و ممکن است بتوان برای آنها برنامه ریزی نمود. ریسک های نامعلوم قابل مدیریت نیستند، اگر چه ممکن است مدیران پروژه با به کارگیری یک اقتضاء عام بر اساس تجربه های پیشین در پروژه های مشابه به آنها بپردازند.
سازمان ها ریسک را مرتبط با تهدیدهایی برای موفقیت پروژه تلقی می نمایند. ریسک هایی که برای پروژه تهدید محسوب می شوند در صورتی می توانند پذیرفته شوند که با پاداشی که ممکن است با پذیرش ریسک حاصل شود، در تعادل باشند. به عنوان مثال، اختیار نمودن یک زمان بندی پیش گزینیکه احتمال تعدّی از آن وجود دارد، ریسکی است که جهت تحقق یک تاریخ تکمیل زودتر، پذیرفته می شود. ریسک هایی که فرصت محسوب می شوند، می توانند جهت منفعت رسانی به اهداف پروژه پیگیری شوند.
برای موفقیت، سازمان باید جهت پرداختن به مدیریت ریسک در سراسر پروژه متعهد شود. اهتمام سازمان به جمع آوری داده های با کیفیت بالا در مورد ریسک های پروژه و ویژگی های آنها معیاری از تعهد سازمانی محسوب می شود.
