بخشی از مقاله
چکیده
کشاورزی فشرده و استفاده زیاد از ترکیبات شیمیایی باعث کاهش تنوع حیات وحش در چشم اندازهای کشاورزی، به ویژه چشم اندازهای زراعی و محصولات چند ساله ی پر نهاده شده است. سه رهیافت دستکاری زیستگاه شامل فراهم ساختن غذای مکمل یا کمکی، فراهم ساختن طعمه یا میزبان جایگزین و ایجاد پناهگاههای فیزیک در زیستگاه دشمنان طبیعی می باشد. در این روش استفاده از گیاهان غیر زراعی و مصنوعی در کنترل جمعیت آفات و حفاظت از دشمنان طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است.
کلمات کلیدی: گیاهان غیر زراعی، دستکاری زیستگاه، آفات
مقدمه و هدف
ناپایداری اکوسیستم های زراعی که به صورت بحرانی شدن بسیاری از مشکلات ناشی از آفات و افزایش وابستگی به نهاده های بیرونی ظاهر می شود، به طور فزاینده ای با گسترش محصولات تک کشت در ارتباط است.[4] جوامع گیاهی که برای تأمین نیازهای خاص انسان تغییر یافته اند، در معرض خسارت سنگین آفات قرار دارند. به طور کلی هر چه شدت تغییرات بیشتر باشد، در معرض خسارت سنگین آفات قرار دارند.به طور کلی هر چه شدت تغییرات انسانی ایجاد شده در این جوامع بیشتر باشد، به همان اندازه فراوانی و اهمیت آفات نیز بیشتر خواهد شد.
به هنگام بروز تغییرات انشانی ناشی از گسترش تک کشت ها ویژگی های خود تنظیمی ذاتی موجود در جوامع طبیعی از بین می روند. برخی از اکولوژیست های کشاورزی اعتقاد دارند که با افزایش یا توسعه تنوع زیستی گیاهی در سطح مزارع یا چشم اندازها - شکل هایی از مهندسی اکولوزیک - ، این آشفتگی ها را می توان تا اندازه ای ترمیم کرد[10,5]اخیراً. تحقیقات زیادی در زمینه ی سیستم های زراعی متنوع از قبیل کشت های مختلط، کاشت گیاهان زراعی در بین درختان جنگلی و کاشت گیاهان پوششی در کف باغات انجام شده است. توجهات اخیر به سیستم های متنوع تا حد زیادی ناشی از وجود نشانه های در مورد بالاتر بودن پایداری و حفاظت از منابع در این سیستم ها است.[19]
تئوری و پیشینه تحقیق
دو کتاب مهم در زمینه اثرات دستکاری زیستگاه بر دشمنان طبیعی توسط باربوزا ، پیکت و باگ انتشار یافته اند.[6,17] نقش گیاهان پوششی در سرکوبی پوشش های گیاهی نامطلوب در مدیریت تلفیقی آفات مورد بررسی قرار گرفته است.[18]
مواد و روش ها
در این بررسی استفاده از گیاهان غیر زراعی و مصنوعی در کنترل جمعیت آفات و حفاظت از دشمنان طبیعی مورد مطالعه قرار گرفته است.
نتایج و بحث
سه رهیافت دستکاری زیستگاه شامل فراهم ساختن غذای مکمل یا کمکی ، فراهم ساختن طعمه یا میزبان جایگزین و ایجاد پناهگاههای فیزیکی در زیستگاه برای دشمنان طبیعی می باشد.
فراهم ساختن غذای مکمل
یکی از نقش های گیاهان غیر زراعی - پوششی - فراهم ساختن یک منبع غذایی جایگزین - به عنوان مثال گرده یا شهد - برای بند پایان مفید می باشد. شهد و گرده گل ها، شهد خارج از گل[13] و عسلک[9,12] از مهمترین غذاهای مکمل می باشد.
طعمه یا میزبان جایگزین
طعمه یا میزبان جایگزین می تواند در زمان های غیبت یا کمیابی آفت - میزبان اصلی - ، باعث بقای دشمنان طبیعی چند خوار گردند.[15] طعمه ها یا میزبان های جایگزین می تواند در پوشش های گیاهی حاشیه های مزارع و حتی روی سایر گیاهان زراعی یافت شوند.[11,7] یک گیاه پوششی ممکن است حشرات گیاه خوار خاصی را مثل شته ها یا تریپس ها جلب نماید که این حشرات می توانند به عنوان یک طعمه جایگزین برای برخی از بند پایان مفید عمل نماید. روش دیگر استفاده از گیاهان مصنوعی آغشته به سم برای جلب آفت است.در این روش چون آفات برای پیدا کردن میزبان برای تخم گذاری از ارتباط بینایی استفاده می کنند که استفاده از گیاهان مصنوعی آغشته به سم در کاهش جمعیت آفات موثر است.نقش دیگر گیاهان زراعی استفاده از این گیاهان به عنوان گیاه تله است. گیاهان تله گیاهانی هستند که برای آفات جذابیت بیشتری نسبت به محصول اصلی دارند و کاشت آنها در کنار محصول اصلی سسب می شود تا آفات روی محصول تله تجمع یافته و از تهاجم و خسارت رسانی آنها به محصول اصلی جلوگیری به عمل آید. پس از تجمع آفات بر روی گیاهان تله می توان آنها را با دزهای پایین حشره کش نابود ساخت. بنابراین سطح کمتری از مزرعه مورد سم پاشی قرار گرفته و مقدار سم مصرفی نیز کاهش می یابد.[1]
محاسن گیاهان تله:
-1تجمع آفات روی محصول تله و کاهش خسارت آفات به محصول اصلی -2جذب دشمنان طبیعی آفات و اقزایش کنترل بیولوژیکی -3کاهش مصرف آفت کش و صرفه جویی در هزینه ها -4کاهش آلودگی محیط زیست
مدیریت کاشت گیاهان تله:
-1انتخاب گونه های گیاهی مناسب به عنوان محصول تله -2محل قرار گیری محصول تله -3تعیین وسعت تله -4کاربرد به موقع آفتکش ها
مشکلات گیاهان تله:
1- کمبود اطلاعات
2- توانایی بالقوه گیاهان
3 - از بین رفتن دشمنان طبیعی
4 - ایجاد رقابت با محصول اصلی
برخی کاربردهای کاشت گیاهان تله در کنترل آفات
کنترل سوسک برگخوار درختان میوه
از آفات درجه دوم باغات میوه محسوب می شود. حشره کامل از برگ درختان مثمر نظیر گلابی، سیب، به، گیالس، گوجه، آلو، بادام، زردآلو، هلو و همچنین از برگ درختان غیر مثمر نظیر بید و صنوبر تغذیه می نماید و در تراکم بالا فقط رگبرگ های اصلی را به جا می گذارد. این حشره تمایل زیادی به تغذیه از برگ درختان تبریزی دارد. می توان با کشت این گیاه به عنوان تله در اطراف باغ تا اندازه ای از خسارت و صدمه آن به درختان میوه جلوگیری نمود. به علاوه سم پاشی را روی همین درختان منحصر کرده و از انبوهی آفت کاست.[2]
