بخشی از مقاله
چکیده
یکی از راه حل های معضل بیکاری در جوامعی که بخش عظیمی از جمعیت جوان آنها علیرغم برخورداری از استعداد و انرژی کافی، همچنان از مشکل بیکاری رنج می برند، تکنولوژی اطلاعات و تأکید بر نقش کارگشای آن به عنوان یکی از راه حل های معضل بیکاری است. افزایش جمعیت در کشورهای در حال رشد، کاهش منابع و امکانات موجود در این کشورها و پیدایش نیازهای اجتماعی و اقتصادی جدید همگی سبب توجه نهادها و مقامات مسئول در این کشورها به این نیازها و چاره اندیشی بنیادین یا مقطعی برای آنها شده است. در این مقاله به بررسی مشارکت تکنولوژی اطلاعات در کارآفرینی و ایجاد فرصتهای شغلی پرداخته شده است. در حقیقت تکنولوژی اطلاعات به عنوان موتور محرکی در نظر گرفته شده است که ضمن به حرکت درآوردن چرخ های شغلی و استخدامی، سبب رشد و پویایی اقتصاد جامعه و ایجاد نوع جدیدی از اقتصاد میشود که "اقتصاد دانش محور" نامیده میشود.
مقدمه
بنابر بررسی های به عمل آمده و بر اساس آمارهای موجود، یکی از مهمترین مشکلات فراروی جوامع در حال توسعه و حتی کشورهای صنعتی مشکل بیکاری1 است. مجموعه راه حلهایی که برای رفع این مشکل جهانی ارائه شده است، اصطلاحاً "کارآفرینی"2 خوانده می شود. در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار امروزی که با تغییرات و تحولات سریع بین المللی همراه شده و فرایند گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی3 را سبب ساز گریده است، از کارآفرینی به عنوان موتور توسعه اقتصادی4 یاد می شود که می تواند در رشد اقتصادی کشورها، ایجاد اشتغال و رفاه اجتماعی نقش مهمی را بر عهده داشته باشد.
امروزه دیگر اقتصاد ملی جای خود را به اقتصاد جهانی داده است و در این عرصه کشورهایی موفق خواهند بود که فرصتهای شغلی را تنها به چارچوب جغرافیایی خود محدود نسازند، بلکه فضای کاری وسیعی به وسعت جهان در ذهن خود داشته باشند اما واقعاً چه ابزار یا وسیله ای می تواند چنین فضای گسترده ای را فراهم نماید؟ فناوری اطلاعات1 و در رأس آن اینترنت پاسخ این سوال را به آسانی داده است.
کاربردهای گوناگون اینترنت طی دهه اخیر سبب شده است تا این امکان ارتباطی فرضیه ای را که در گذشته با شک و تردید تحت عنوان "دهکده جهانی" مطرح می شد، امروز برای ساکنان زمین به واقعیتی ملموس تبدیل نماید. امکانات منحصر به فرد اینترنت سبب پیدایش شکل جدیدی از تجارت شد که امروزه به نام تجارت الکترونیک2 شناخته شده است. انجام تعاملات تجاری به صورت پیوسته3 و سهولت در پرداخت و دریافت وجوه سبب ایجاد تحولی شگرف در شکل و ماهیت تجارت گردیده است. همه این امکانات و توانمندی ها به دست توانمند کسانی به وجود آمده اند که فکری خلاق و ذهنی با استعداد داشته اند.
اینان کارآفرینان واقعی هستند؛ چرا که نه تنها سبب خود اشتغالی و اشتغال زایی برای مجموعه های انسانی وابسته به خودشان شده اند، بلکه میلیونها فرصت شغلی را نیز تنها با اتصال به اینترنت برای میلیونها نفر از ساکنان این کره خاکی فراهم ساخته اند. بنابراین از یک سو با فناوری اطلاعات به عنوان بستر اشتغالزای جهانی روبرو هستیم و از سوی دیگر با کارآفرینانی مواجه می شویم که هر روز فرصت های جدیدی را برای جویندگان شغل و کار در فضای مجازی ایجاد می نمایند. بنابراین، اقتصاد دنیای امروز بر پایه نوآوری، خلاقیت و استفاده از دانش به ویژه دانش اطلاعات و ارتباطات استوار است. چنین اقتصادی را اقتصاد مبتنی بر دانش یا اقتصاد دانش محور4 می گویند - شهیدی، . - 1382
کارآفرینی و کارآفرین
کارآفرینی واژه ای است که از کلمه فرانسوی Entrepreneur به معنای "متعهد شدن" نشأت گرفته است. بنابر تعریف واژه نامه دانشگاهی وبستر، کارآفرین کسی است که متعهد می شود مخاطره های یک فعالیت اقتصادی را سازمان دهی، اداره و تقبل نماید. در واقع، کارآفرینی عبارت است از فرآیند ایجاد ارزش از طریق تشکیل مجموعه منحصر به فردی از منابع به منظور بهره گیری از فرصت ها که منجر به ایجاد رضایتمندی و یا تقاضای جدید می گردد.
اقتصاددانان نخستین کسانی بودند که در نظریه های اقتصادی خود به تشریح کارآفرین و کارآفرینی پرداختند. ژوزف شومپیتر، کارآفرین را نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی می داند و می گوید: "نقش کارآفرین، نوآوری است." از دیدگاه وی، ارایه کالای جدید، ارایه روشی جدید در فرآیند تولید، گشایش بازاری تازه، یافتن منابع جدید و ایجاد هرگونه تشکیلات جدید در صنعت و ...، از فعالیت های کارآفرینان است. به عبارت دیگر، کارآفرینی فرآیندی است که منجر به ایجاد رضایتمندی و یا تقاضای جدید می گردد.
در این میان، کارآفرین مستقل فردی است که مسؤولیت اولیه وی، جمع آوری منابع لازم برای شروع کسب و کار است. در واقع، وی کسی است که منابع لازم برای شروع و یا رشد کسب و کاری را بسیج می نماید. تمرکز کارآفرین مستقل بر نوآوری و توسعه فرآیند، محصول یا خدمات جدید می باشد. همچنین هدف اصلی اش، سودآوری و رشد، و مشخصه اصلی او، نوآوری است. اما " کارآفرینی شرکتی" به مفهوم تعهد شرکت به ایجاد و معرفی محصولات جدید و نظام های سازمانی نوین است - عابدی، . - 1380
ویژگیهای کارآفرینان -1 فرصت شناسی:
کار آفرین شخصی است که ارزش فرصتهای پیرامون خود را درک مینماید و چیزی را خلق و یا در آن تغییراتی ایجاد مینماید معتقد است کارآفرینی یعنی آگاهی از فرصتهای سودآور و کشف نشده. زمانی که همه مردم محیط اطراف خود را مملو از تناقض، هرج و مرج و نابسامانی میبینند فقط کارآفرین است که میتواند قاطعانه نسبت به موقعیتهای محیط عکسالعمل مناسب نشان داده و از فرصتها استفاده کند و یا حتی تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده و به نفع خود و جامعه از آن بهرهبرداری نمایددیگران. ممکن است موقعیت را ببینند، بشنوند، یاد بگیرند و حتّی تا اندازهای تجربهکنند امّا فقط کارآفرین از آن به نحو مطلوب استفاده کرده و آنرا تبدیل به یک موقعیّت اقتصادی میکند بیشترین کارآفرینی و خصوصاً کارآفرینیهای موفقیّتآمیز ناشی از یک انتخاب آگاهانه و هدفدار در فرصتهای کارآفرینی است فرصتشناسی دارای چندین مؤلفه است که عبارتند از :الف تیز فهمی، ب برخورداری از شم شهودی، ج توان تصمیمگیری درست با حداقل اطلاعات، د مثبتاندیشی، و داشتن انگیزه پیشرفت، ه تحمل ابهام. ی توان ریسکپذیری.
-2 توان تصمیمگیری:
داستان خارقالعادهای دربارهیک کارآفرین بسیار موفٌق وجود دارد. او در مقابل این سؤال که چطور این قدر موفٌق است گفته بود: »با تصمیمگیری درست.« سؤال بعدی این بود که چطور میتواند درست تصمیم بگیرد؟ و او پاسخ دادهبود: »تجربه« و بالاخره از او پرسیده شده بود: »چگونه تجربه به دست آوردهای؟« او پاسخ دادهبود: »تصمیمگیری نادرست - «اسمیت؛ترجمه هدایت،. - 1382 عوامل بسیاری در موفٌقیت و شکست یک کسب و کار تأثیرگذار هستند که بیشتر آنها غیر قابل کنترل و ناشناخته هستند. کارآفرین سعی میکند با تصمیمات مناسب و به موقع، عوامل مثبت را افزایش داده و از تأثیر عوامل منفی جلوگیری نماید و برای مشکلات و مسائل غیر قابل پیش بینی راهحلهای مناسب ارائه دهد.
کارآفرین در هر لحظه ممکن است چند تصمیم بگیرد که بدلیل شرایط مبهمی که وجود دارد این تصمیمها نقش بسیار زیادی در صعود و نزول کسب و کار کارآفرین ایفا مینمایند. شناخت خود، از مهمترین عوامل در تصمیمگیری میباشد. اسمیت در اینباره میگوید: همه موضوع به تشخیص این که ما چه کسی هستیم و واقعاً چه چیزی برایمان مهم است بستگی دارد. با در اختیار داشتن این سطح شناخت از خود، قادر خواهیم بود قدرت تفکر لیزری را در لحظات تصمیمگیری بکار گیریم - اسمیت؛ ترجمه هدایت،. - 1382
-3 قدرت برنامهریزی و پیشبینی آینده:
بیچارهترین انسانها در دنیا فرد بینایی است که فاقد چشمانداز آرمانی است - هلن کلر، نقل از اسمیت، ترجمه هدایت،. - 1382 رفتار کارآفرینان هدفمند بوده و هر یک توان زیادی را برای رسیدن به آن هدف صرف مینمایند. کارآفرینان میدانند به کجا میخواهند بروند، آنها تصور و دیدگاهی از آینده سازمان خود دارند. البته بسیاریاز اوقات این تصوّر از ابتدا وجود ندارد و طی زمان شکل میگیرد.
