بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به تغییرات اقلیمی که در مناطق مختلف ایران و جهان واقع شده است و پیش بینی می شود که این تغییرات در آینده نیز واقع شود، بطور طبیعی این اثرات باعث چالشهائی در بخش ها مختلف ایران و جهان می شود. آسیب پذیری اکوسیستمهای طبیعی منجمله جنگل، مرتع و بیابان بطور جدی و در طی زمان طولانی قابل ملاحظه می باشد.
تولید خالص اولیه را می توان از شاخصهای مهم در ارزیابی تولید اکوسیستمهای طبیعی جنگلی، مرتعی و بیابانی قلمداد نمود. اثر تغییرات اقلیمی باعث وقوع تغییرات در تولید خالص اولیه در اکوسیستمهای طبیعی می شود. در این تحقیق ضمن پرداختن به عوامل و اثرات تغییرات اقلیمی بهمراه پیش بینی روند این تغییرات در ایران و جهان و چالشهای پیش رو در کشور، به اختصار کلیه اسناد زیست محیطی معاهده ای و غیر معاهده ای مرتبط با تغییرات اقلیمی در کشور بیان شده و در نهایت بر مبنای نتایج حاصل از این تحقیق راه حلهایی ارائه گردیده است.
.1 مقدمه:
امروزه یکی از جنبه های مهم اقلیم تغییرات اقلیمی است. طی دو میلیون سال گذشته متوسط دمای زمین چندین درجه سانتی گراد بالا و پایین رفته است. اقلیم زمین در مقیاس های زمانی کوچکتر نیز تغییر می کند. اقلیم جهان در 1500 سال گذشته چندین بار شاهد روند سرد و گرم شدن بوده و این روند ها آثار عمده ای بر زندگی انسان گذاشته است. تغییر اقلیم در گذشته ناشی از عوامل طبیعی بوده اما در سالهای اخیر علاوه بر عوامل طبیعی عامل انسانی نیز موثر بوده است .
اصطلاح " تغییر اقلیم" اغلب به تغییراتی که در اقلیم کنونی رخ میدهد اطلاق میگردد .در برخی موارد، این عبارت با فرض رابطه علت و معلولی بشری نیز بکار میرود، همچنان که در کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیمی سازمان ملل مورد استفاده قرار گرفت.
کنوانسیون UNFCCC اصطلاح »تغییرات اقلیمی« را برای تغییراتی به کار میبرد که منشاء غیر انسانی داشته باشند. تغییر اقلیم پدیده ای است که در نتیجه فاکتورهایی همچون فرآیندهای دینامیکی زمین و یا عوامل بیرونی همچون تغییرات در شدت تابش آفتاب و یا فعالیتهای انسانی رخ میدهد.
.2 عوامل تغییر اقلیمی:
تغییرات اقلیمی به نوسانات درون محیط زمین، فرآیندهای طبیعی موجود در اطراف آن، و تأثیر فعالیت بشر بر آن برمیگردد. عوامل خارجی که می تواند اقلیم را شکل دهد اغلب نیروهای اقلیمی نامیده میشوند شامل فرآیندهایی همچون نوسانات در تابش خورشیدی، گردش - وضعی - زمین، و مقادیر - تمرکز - گاز گلخانهای میباشند.
نوسانات درون اقلیم زمین :
آب و هوا در آن و به خودی خود، یک سیستم پویای غیرخطی نامنظم بی نظم است، اما در بسیاری از موارد، مشاهده می شود که اقلیم - یعنی وضعیت میانگین آب و هوا - به درستی ثابت و قابل پیش بینی است. این مسئله شامل دمای متوسط، میزان بارش، روزهای آفتابی، و بسیاری متغیرهای دیگری می شود که در هر مکانی میتوان آن را سنجش نمود. اما، تغییراتی نیز درون محیط زمین وجود دارند که میتواند بر اقلیم آن تاثیر بگذارد.
یخبندان :
توده های یخی به عنوان یکی از حساس ترین شاخصهای تغییر اقلیمی شناخته میشوند، که عمدتاً طی دوره سرد شدن اقلیم افزایش می یابند - مانند دوره کوتاه یخبندان - و در طول گرم شدن آب و هوا در مقیاسهای متوسط زمانی شروع به پسرفت می کنند. افزایش و فروپاشی توده های یخی، هر دو بهنوسان پذیری طبیعی و عمدتاً نیروهای تشدید کننده خارجی کمک می کند. اما، طی قرن گذشته، تودههای یخی نتوانستهاند به حدکافی لایههای یخی را مجدداً تولید کنند تا جبرانی برای یخهای از دست رفته طی ماههای تابستانی باشد. - نگاه به پسرفت تودههای یخی از سال1850 به بعد پسرفت توده یخی -
مهمترین فرآیندهای اقلیمی چند میلیون سال اخیر چرخه های یخبندان و درون یخبندان در دوره یخبندان کنونی می باشد. اما واکنش های داخلی شکل گرفته در چرخههای میلانکوویچ نوسانات گردشی، شامل صفحات یخی قارهای و 130m تغییر سطح دریا است که قطعاً نقش کلیدی را درباره تصمیم گیری پیرامون این مسئله ایفا میکند که چه واکنش اقلیمی در بیشتر مناطق مشاهده خواهد شد. تغییرات دیگر، از جمله وقایع هاینریش، حوادث دانسگار اوشگر و داغگلی نورس نشانگر توان بالقوه نوسانات یخبندان است که حتی در غیاب تغییرات گردشی خاص بر اقلیم تاثیر میگذارد.
نوسان پذیری اقیانوس :
شکل شماره .1 نمایی از گردش جدید ترموهالاین
تقریباً در مقیاس چند دهه، تغییرات اقلیمی نیز می تواند از تغییرات درون سیستمهای اقیانوسی/ جوی حاصل شود. بسیاری از شرایط اقلیمی، مشهود تر از همه ENSO نوسان جنوبی ال نینو، بلکه شامل نوسان دهه ای پاسیفیک، نوسانان اقیانوس اطلس شمالی، و نوسان اقیانوس منجمد جنوبی بوده که به عنوان شرایطی خاص درون سیستم اقلیمی شناخته شدهاند، که دست کم در اثر وجود آن ها تا حدودی با روشهای گوناگون گرما توانسته در اقیانوسها ذخیره شده و بین منابع مختلفی جابجا شود. در مقیاسهای زمانی طولانی تر، فرآیندهای اقیانوسی همچون گردش ترمو هالاین نقش کلیدی را در توزیع مجدد گرما ایفا مینماید، و در صورت تغییر توانسته به شدت بر اقلیم تاثیر بگذارد.
حافظه - بازگشت - اقلیمی :
بیشتر اشکال نوسان پذیری داخل یک سیستم اقلیمی را میتوان به شکل پسماند محسوب نمود، به این مفهوم که وضعیت جاری اقلیم نه تنها بیانگر ورودی های آن بلکه تاریخچه چگونگی پیدایش و رسیدن به این مرحله در آن میباشد. مثلاً، یک دهه شرایط خشکسالی می تواند موجب نابودی دریاچه ها، خشک شدن کامل دشتها و توسعه کویرها شود. در عوض، این شرایط می تواند به بارشهای کمتر در سالهای جاری بیانجامد. بطور خلاصه، تغییر اقلیمی میتواند یک فرآیند خودجوش دائمی باشد زیرا جنبه های گوناگون محیطی با نسبتهای متفاوت و به طرق گوناگون نسبت به نوساناتی که ناگزیر روی می دهد، پاسخ میدهند.
