بخشی از مقاله
چکیده
سلامتی بزرگترین نعمت خدادادی است که در اختیار بشر قرار دارد و بدون آن، بهره بردن از سایر نعمت ها امکان پذیر نمی باشد. در همین راستا، مراکز و نهادهای بهداشتی- درمانی مختلفی با ارائه خدمات متنوع در جهت بهبود و حفظ سلامتی افراد تلاش می کنند. یکی از مسائل مهم در مراکز درمانی، مدت زمان انتظار مراجعین، برای دریافت خدمات می باشد. در پژوهش پیش روی، سیستم صف درمانگاه شبانه روزی الزهرا - س - - بخش اطفال - بررسی و بر اساس سیستم صف M/E2/1 مدلسازی شده است.
به منظور اطمینان از عدم وجود روند غیر تصادفی در داده های جمع آوری شده، نرم افزار Minitab.16 مورد استفاده قرار گرفته و سپس سیستم صف درمانگاه با نرم افزار Arena.14 شبیه سازی شده است. مشخصه های سیستم و معیارهای ارزیابی درمانگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج تحلیل ها بر روی عملکرد فعلی درمانگاه بیانگر آن است که، افزایش تعداد پزشکان در بخش اطفال باعث بهبود سیستم صف و رضایتمندی بیشتری در مراجعه کنندگان می گردد.
-1مقدمه
در پی رشد و توسعه ی اجتماعات و پیشرفت های حاصل در علم و فناوری، مقوله ی سیستم های صف از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا سازمان ها اعم از تولیدی و خدماتی، در دنیای رقابتی به دنبال کسب رضایت مشتریان، بهینه سازی سیستم ها و مصرف بهینه ی منابع و کاهش زمان انتظار می باشند. چگونگی انجام فرایند خدمت دهی به مشتریان از جمله عوامل اصلی رضایتمندی مشتریان محسوب می شود. در همین ارتباط محدودیت امکانات موجب شده است که ارائه ی خدمات بلافاصله بعد از دریافت تقاضا میسر نگردد.
لذا مصالحه و ایجاد توازن بین زمان انتظار و سایر معیارهای عملکردی سیستم های صف در سازمان ها و دستیابی به راهکارهای بهینه ی هزینه-فایده مواردی است که توجه خاص مدیران و کارشناسان را به خود جلب کرده است. در این راستا دانش و آگاهی لازم برای تحلیل و مدلسازی سیستم های صف و بهینه سازی و شبیه سازی آنها از ضروریات راهبردی مدیریت سازمان ها محسوب می شود. - - Narayan Bhat, 2008 ارتباط بین هزینه های انتظار ، هزینه های ایجاد تسهیلات و همچنین کل هزینه ها در شکل1 نشان داده شده است. همانطور که مشاهده می گردد با افزایش سطح سرویس دهی، هزینه های انتظار - شامل هزینه های فرصت از دست رفته برای سیستم و هزینه های انتظار مشتریان - کاهش می یابد، اما هزینه های تهیه تسهیلات و تجهیزات افزایش می یابد.
هدف مطالعه سیستم های صف حداقل کردن هزینه ها تا حد امکان می باشد. - عابدی و همکاران، - 1389 ارتباط بین هزینه های انتظار و هزینه های ایجاد خدمات درمانی در هر کشور، بخش قابل توجهی از سیستم های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن کشور را تحت تاثیر قرار می دهد و سهم زیادی در تولید ناخالصی داخلی - 1 - GDP کشورها دارد. به عنوان نمونه سهم خدمات درمانی در تولید ناخالص داخلی در ایالات متحده بیش از 16 درصد است و این رقم در کشور ایران حدود 6 درصد است. به همین دلیل محققان در کشورهای مختلف برای بهبود کیفیت خدمات درمانی به منظور برآورده ساختن نیازهای بیماران، پزشکان، پرستاران و ... گام بر می دارند.
- قرهی و همکاران - تخصیص کافی پزشکان یکی از مسائل مهم در مراکز درمانی به خصوص برای شهرها و شهرستان های کوچک با تعداد مراکز درمانی کم محسوب می شود تا بتوان به موقع به بیماران خدمت رسانی کرد. - حسن پور و باقری نژاد، - 1393 در کار پژوهشی مدنظر سیستم صف درمانگاه الزهرا - س - - بخش اطفال - در محمدشهرکرج مورد بررسی قرار گرفته است،که با استفاده از نرم افزار Arena.14 سیستم شبیه سازی شده و در نهایت مشخصه های سیستم و معیارهای ارزیابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گفته اند.
-2-1 مرور ادبیات
نظریه صف با کار تحقیقاتی مهندس دانمارکی به نام ای.کی.ارلنگ1 در سال 1909 آغاز گردید.ارلنگ درباره ظرفیت خطوط تلفن به مطالعه پرداخت. بررسی ارلنگ در قالب نظریه های ریاضی، احتمالات و آمار به تدریج توسعه یافت و نظریه صف بوجود آمد. در دوره ی بعد از جنگ جهانی دوم ، که با رشد سریع تحقیق در عملیات و علوم و فنون وابسته به آن همراه بود، نظریه صف کاربردهای متعددی یافت. - مدرس یزدی، - 1370 اهمیت نظریه صف از کاربرد وسیع آن در سیستم های صنعتی و اجتماعی ناشی می شود.
که میتوان در زمینه های مختلفی همانند سیستم مخابراتی، فرایند تولید و کارخانجات، شبکه ی حمل و نقل، فرودگاه و بنادر ، بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و ... اشاره کرد. - مدرس و تیموری، - 1393 سیستم صف درمانگاه داخلی-ریه بیمارستان حضرت رسول - ص - در شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفته و با استفاده از نرم افزارMinitab وArena به بررسی سیستم پرداخته شده و در نهایت پیشنهاداتی به منظور بهبود سیستم ارائه گردیده است. - احمدی نژاد و همکاران -
مطالعه موردی بر روی سیستم صف درمانگاه شبانه روزی شهر کرج - بخش پزشک عمومی - با استفاده از نرم افزار Easy fit وArena13,5 انجام شده و نتایج بدست آمده نشان دهنده آن است که، کاهش تعداد پرسنل باعث افزایش بهره وری در سیستم مورد مطالعه می گردد. - حسن پور و باقری نژاد، - 1393 سیستم صف کلینیک فوق تخصصی - بخش سونوگرافی - مورد بررسی قرار گرفته و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که افزایش خدمت دهنده در این مطالعه موردی منجر به بهبود قابل توجهی در سیستم صف می گردد.
-3-1 تعریف مسئله
پژوهش پیش روی مطالعه ای موردی در سال 1395 بر روی درمانگاه الزهرا - س - - بخش اطفال - در محمدشهر کرج می باشد.
