بخشی از مقاله
مقاله مروري: اثر ريتم شبانهروزي بر عملكرد بيهوازي
تأثير ريتم شبانهروزي روي عملكرد بيهوازي از ديرباز مورد توجه فيزيولوژيستهاي ورزشي بوده است در بعضي از موارد تأثير عامل ذكر شده معنيدار بوده و در بعضي موارد تفاوتهاي كشف شده معنيدار نبوده است.
در بعضي موارد حساسيت تستهاي مورد استفاده براي ارزيابي عملكرد بيهوازي بررسي شده است.
همچنين تعيين تأثير ريتم شبانهروزي روي اجراي بيهوازي در رشتههاي مختلف ورزشي مورد استفاده قرار گرفته است.
ريتم شبانهروزي تغييراتي را در فعاليتهاي فيزيولوژيكي طي يك دوره 24 ساعتي بوجود ميآورد.
(minors and waterhouse 1981) بيشترين تفاوتهاي مشاهده شده در دماي مركزي بدن (Akersted 1979) ضربان قلب (HR, Reilly etal 1984)- اكسيژن مصرفي
(VO2, Reilly and Brooks 1982, Giacomoniet al 1999) و تهويه ريوي
(VE, Reilly and Brooks 1982)- آستانه لاكتات كه به عنوان نقطهاي كه لاكتات خون بطور تواني با شدت تمرين افزايش مييابد تعريف ميشود. (10) (Yeh ea al 1983) اگر يك ريتم شبانهروزي براي پاسخ لاكتات خون به ورزش وجود داشته باشد. آن ممكن است بوسيله افزايش در فعاليت كاتكولامينها تشريح شود. همانطور كه بوسيله Deschenes و همكارانش پيشنهاد شده از آنجائيكه كاتاكولامينها خصوصاً آدرنالين الگوهاي بسيار مشابهي در پاسخ به تمرين بعنوان اين يافتهها براي لاكتات خون، دنبال ميكنند (10)(Mazzeo and Marshall 1989).
يك توضيح براي ريتم شبانهروزي هر غلظت لاكتات خون بوسيله Dalton و همكارانش توضيح داده شده كه آن ممكن است در اثر تغييرات شبانهروزي در دماي مركزي بدن باشد يك افزايش در دماي بدن فعاليت آنزيمهايي همانند فسفوفروكتوكيناز و لاكتات دهيدروژناز را افزايش دهد كه ميتواند در مقابل توليد لاكتات را طي تمرينات افزايش دهد.
به طور يقين اينكه آيا يك ريتم شبانهروزي براي غلظت لاكتات خون در پاسخ به تمرين وجود دارد يا اينكه شدت تمرين در آستانه لاكتات با ريتم شبانهروزي تغيير ميكند، برقرار نشده است (10) (Reilly and Brooks 1982).
اگر چه تأثير ريتم شبانهروزي روي VO2 Kinetics و پاسخ لاكتات به تمرينات شبيه قبلاً گزارش شده تأثير ريتم شبانهروزي روي ارتباط بين لاكتات و پاسخ تهويهاي كمتر شناخته شده است. بنابراين برخي از تضادهاي درباره ارتباط بين پاسخهاي تهويهاي و لاكتات كه در مطالعات قبلي مشاهده شده ممكن است با ريتم شبانهروزي ارتباط داشته باشد. هدف بازرسي تأثير ريتم شبانهروزي روي ارتباط بين اندازهگيري در آستانه تهويهاي در مقايسه با آستانه لاكتات است. (11) در ريتم شبانهروزي طبق جدول شماره 1 آستانه تهويهاي و آستانه لاكتات در زمانهاي مختلف روز ناشي تغييرات در متغيرهاي مربوط به آنها است.
جدول 1 و 2 ضريب همبستگي بين آستانه تهويهاي و لاكتات در زمانهاي مختلف روز.
نتايج نشان داده در جدول 1 همچنين مشخص كرد كه افزايش غلظت لاكتات خون قبل از بالا رفتن در VO2, VE طي تمرينات فزاينده براي همه دورههاي زماني استفاده شده منجر ميشود به اينكه ما پيشنهاد دهيم كه پاسخهاي تهويهاي به تمرين با تجمع لاكتات خون آغاز ميشود. آن همچنين نشان داد كه ريتم شبانهروزي هيچ تأثيري روي اين فرآيندها ندارد.
تأثير ريتم شبانهروزي در توان و ظرفيت بيهوازي:
براساس پروتوكلها اجرا مشاهده نتايج زير بدست آمده است:
نوع آزمون تست وينگيت (ساعتهاي 00/3، 00/9، 00/15، 00/21)
1- يك ريتم شبانهروزي معنيدار براي توان اوج پيدا شده است (030/0 = P و 22/3 = F)
توان متوسط در ساعت 00/15 حدود 7% بالاتر از ساعت 00/13 بوده است 91)
2- همچنين يك گرايش به ريتم شبانهروزي در توان متوسط (01/0 = P و 31/3 = F) در ساعتهاي 00/15 و 00/21 به ترتيب 16 و 15 درصد بيشتر از ساعت 00/3 بوده است. (1)
براساس پروتوكل اجرا شده اين نتايج بدست آمد كه ويژگي و خصوصيات ريتم شبانهروزي در توان اوج و متوسط وجود دارد. (1)
نوع آزمون وينگيت تعديل شده (ساعتهاي 00/3، 00/9، 00/15 و 00/21)
3- توان اوج گرايش به تفاوت طي زمانهاي تست (10/0 = P و 500/2 = F) بطور ميانگين در ساعت 00/21 حدود 8% بالاتر از ساعت 00/3 است. (2)
4- ظرفيت بيهوازي در طول زمانهاي روز متفاوت گزارش شده ـ01/0 P< و 58/9 = F) بطور ميانگين در ساعت 15 و 21 حدود 5% بالاتر از ساعت 3 و 9 بوده است (2)
نوع آزمون تمريني فزاينده (در صبح و بعد از ظهر)
5- ظرفيت بيهوازي بعنوان انعكاس كسر اكسيژن تجمع يافته بيشينه در بعدازظهر 26% نسبت به صبح بيشتر بوده است. (6)
6- VO2 max در بعدازظهر نسبت به صبح بيشتر بوده است و VO2 kinetics در بعدازظهر نسبت به صبح سريعتر ميباشد اما تفاوتها از لحاظ آماري معنيدار نبوده است. (6)
بنابراين ريتم شبانهروزي روي ظرفيت بيهوازي تأثير دارد و ممكن پاسخهاي ديگر نسبت به تمرين را تحت تأثير قرار دهد. (6)
تأثير ريتم شبناهرزوي روي پاسخهاي هوازي و بيهوازي و جنسيت
كل كار انجام شده در بعدازظهر (J/kg-1 6/40 8/348 SEC + ME) 6/9% در مقايسه با صبح (J/kg-1 5/39 318) بيشتر بوده است (3)
آزمونهاي انجام شده با دوچرخه ارگومتر با توان ثابت در صبح و غروب اجرا شده است.
و مقدار بيشتر كار در بعدازظهر با توان هوازي بالاتر به ميزان 1/5 درصد و توان بيهوازي 6/5% درصد گزارش شده است (3)
همچنين هيچ تعاملي بين جنسيت و تأثير ريتم شبانهروزي روي توان هوازي و بيهوازي كشف شده اين نتايج شواهدي را از ريتم شبانهروزي در پاسخهاي هوازي و بيهوازي به تمرينات شديد كوتاهمدت فراهم ميكنند كه در زنان مشابه مردان است. (3)
تأثير ريتم شبانهروزي روي درك سختي كار در سرعتهاي بالا و پائين آستانه تهويهاي
(نوع آزمون تمرين ركاب زدن در صبح و عصر) (4)