بخشی از مقاله
چکیده
زمینه: ضروري است عملکرد و وضعیت انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران مورد بازنگري قرار گیرد تا مشخص شود در چه زمینههایی توفیق بیشتري داشته و کجا نیازمند بهسازي است. باید عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر عملکرد آن شناسایی و برنامههایی براي بهبود و تقویت آن در نظر گرفته شود.
هدف: در پژوهش حاضر سعی شده است تا نقاط قوت و ضعف - عوامل درونی - ، فرصتها و تهدیدهاي - عوامل بیرونی - پیشروي انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران - شاخه فارس - از ابتدا تاکنون، از دیدگاه اعضاي هیئت مدیره آن - چهار دوره فعالیت - و سایر اعضاي هیئت علمی گروههاي علم اطلاعات و دانششناسی استان فارس شناسایی و معرفی شود.
روش: این پژوهش به روش پیمایشی و از نوع کاربردي است. جامعه مورد بررسی، تمام اعضاي هیئت مدیره انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس - دوره اول تا چهارم - و سایر اعضاي هیئت علمی گروههاي علم اطلاعات و دانششناسی استان فارس میباشند. به منظور گردآوري اطلاعات از پرسشنامه و براي بررسی روایی و پایایی آن از نرمافزار آماري اس.پی.اس.اس. - نسخه - 22 استفاده شد. براي تجزیه و تحلیل دادهها نیز مدل سوات - SWOT - مورد استفاده قرار گرفت.
یافتهها: در ذکر نقاط قوت انجمن میتوان به مواردي از قبیل: ثبات نسبی، ترکیب رضایتبخش اعضاي هیئت مدیره فعلی و وجود ارتباط و تعامل مطلوب میان آنها و عملکرد قابل قبول در زمینه برگزاري کارگاهها و سخنرانیهاي علمی اشاره نمود و عدم توفیق در آگاه نمودن اعضاء از وظایف متقابلشان، عدم جلب همکاري و مشارکت اعضاي هیئت علمی در فعالیتها و برنامهها از جمله نقاط ضعف انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس بهشمار می روند.
روزآمدي و تناسب محتوا و طراحی مطلوب سایت و همچنین وجود زمینهسازي لازم براي تعامل متخصصان علم اطلاعات و دانششناسی و اعضا از مهمترین فرصتهاي پیشروي انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس است. پذیرش اندك حرفهمندان و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی از سوي سازمانهاي دولتی، عدم برخورداري از قدرت اجرایی لازم، عدم اعتقاد و اعتماد جامعه علم اطلاعات و دانششناسی به اثرگذاري فعالیتها و مشکلات بودجهاي و عدم حمایت مالی از سوي دولت و وزارت علوم از مهمترین تهدیدهاي پیشروي انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس میباشد.
کاربردهاي احتمالی: نه تنها انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران - شاخه فارس - ، بلکه سیاستگزاران در سطح کلان کشور با استفاده از یافتههاي این پژوهش میتوانند در راستاي تقویت و بهبود وضعیت موجود انجمنها گام بردارند.
اصالت/ارزش: تاکنون هیچ مطالعهاي به منظور شناسایی و تحلیل عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر عملکرد و فعالیتهاي انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس انجام نشده است.
مقدمه و بیان مسئله
انجمنها از جمله نهادهاي اجتماعی هستند که در راستاي تحقق بخشیدن به خواست گروهی از افراد با آرمانها، هدفها، علائق و منافع مشترك در زمینهاي خاص، شکل میگیرند - سوهانیان، 1384؛ نقل در پریرخ و شریف، . - 1389 با توجه به اهمیت نقش و کارکردهاي انجمنهاي علمی، ضروري است عملکرد و وضعیت آن مورد بازنگري قرار گیرد تا مشخص شود در چه زمینههایی توفیق بیشتري داشته و در کجا نیازمند بهسازي است. باید عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر عملکرد انجمن شناسایی و برنامههایی براي بهبود و تقویت آن در نظر گرفته شود، تا از این رهگذر، هم خود انجمن و هم سیاستگزاران در سطح کلان کشور بتوانند در راستاي تقویت و بهبود وضعیت موجود انجمن گام بردارند.
هماکنون انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس در چهارمین دوره از فعالیت خود قرار دارد. لذا ضروري است، پژوهشی به منظور نقد و بررسی عملکرد و فعالیتهاي آن طی چهار دوره فعالیت و آشنا کردن جامعه علم اطلاعات و دانششناسی با دستاوردها و کاستیهاي آن و ترغیب ایشان جهت همکاري و همفکري در جهت پیشبرد اهداف انجمن، انجام پذیرد. پژوهش حاضر بر آن است تا فعالیتهاي انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس را مورد بررسی قرار دهد و نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدهاي پیشروي آن را از دیدگاه اعضاي هیئت مدیره آن در طول چهار دوره فعالیت و سایر اعضاي هیئت علمی گروههاي علم اطلاعات و دانششناسی در استان فارس آشکار نماید.
مبانی نظري
در سال 1340 نخستین گام براي تأسیس انجمنی از کتابداران ایران برداشته شد. تعداد اعضاي این انجمن به 21 نفر رسید و عمر آن یکسال و نیم بود. در سال 1344 عدهاي از کتابداران ایرانی با همفکري دو تن از کتابداران امریکایی که در آن تاریخ براي تدریس در استخدام دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران بودند، براي دومین بار درصدد تأسیس انجمن کتابداران ایران برآمدند. فعالیت این انجمن تا شروع انقلاب ادامه یافت و در دوران فعالیت خود توانست به عنوان محمل مناسبی جهت گردهم آوردن کتابداران و استقرار آموزش کتابداري در کشور از طریق برگزاري دورههاي آموزشی و تدوین منابع مورد نیاز عمل نماید.
در سال
1358 اساسنامه جدیدي توسط انجمن تهیه شد که در آن اداره انجمن به شورا سپرده میشد. این دوره دو سال به طول انجامید و سپس با انحلال کلیه انجمنها در سال 1359 این انجمن نیز منحل گردید. در ششم مهر ماه 1377 نامهاي به امضاي معاون خدمات فنی و امور عمومی کتابخانه ملی براي گروههاي کتابداري ایران و استادان و صاحبنظران ارسال شد تا در جلسهاي براي تعیین هیئت موسس انجمن کتابداران شرکت کنند. جلسه مزبور در 77/7/30 با شرکت 20 نفر تشکیل شد و پس از حدود دو سال پیگیري و تلاش در 79/5/31 از سوي وزارت علوم به عنوان انجمن علمی به تصویب رسید.
در پی فراخوان انجمن براي تشکیل نخستین مجمع عمومی، این مجمع در اسفند همان سال در تالار اجتماعات فرهنگسراي نیاوران تشکیل شد و با انتخاب اعضاي هیئت مدیره و بازرسان انجمن، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد با شروع فعالیت انجمن در تهران، شاخههاي آن نیز با عنوان شاخههاي استانی تشکیل گردیدند. از جمله آنها میتوان به شاخههاي استانی خراسان، اصفهان، خوزستان، فارس، قم و لرستان اشاره کرد.
انجمن علمی کتابداري و اطلاعرسانی ایران - شاخه فارس - در سال 1383، با تشکیل هیئت موسس متشکل از دانشی - علوم پزشکی - ، پریروي - ارشاد - ، قربانعلی فارسی - دانشگاه آزاد - ، لیلا سودبخش - دانشگاه شیراز - ، فرزانه فرزین - دانشگاه شیراز - ، ملیحه نیککار - دانشگاه پیام نور - ، بابک پرتو - دانشگاه شیراز - ، خسروي - جهاد کشاورزي - ، زهیر حیاتی - دانشگاه شیراز - ، عبدالرسول جوکار - دانشگاه شیراز - ، علی حمیدي - دانشگاه شیراز - ، علی گزنی - مرکز منطقهاي اطلاعرسانی علوم و فناوري - ، حقیقی و کارگر و برگزاري نخستین مجمع عمومی در تاریخ 1384/2/26 طی انتخاباتی براي تعیین اعضاي هیئت رئیسه رسماً تشکیل شد .
چهارمین جلسه مجمع عمومی انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس نیز روز سهشنبه 22 اردیبهشت 1394 در سالن اجتماعات حسینی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز برگزار شد و ترکیب اعضاي هیئت مدیره در این دوره - 1397-1394 - عبارتند از: محمدرضا قانع، سعیده ابراهیمی، حسن مقدسزاده، ملیحه نیککار، حمید علیزاده زوج، رضیه اسماعیلپور، پگاه تاجر، زهرا شاهنظرنژاد خالصی - بازرس - ، محمدرضا نیازمند - بازرس - ، هاجر صفاهیه - عضو علی البدل هیئت مدیره - و لیلا قربانی - بازرس علی البدل - - وبسایت انجمن علمی کتابداري و اطلاعرسانی ایران- شاخه فارس، . - 1394
مهمترین فعالیتهاي انجام شده توسط انجمن کتابداري و اطلاعرسانی ایران، شاخه فارس تاکنون عبارتند از:
• تدوین اساسنامهي انجمن
• انتشار خبرنامه انجمن
• ایجاد کمیتههاي مختلف جهت برنامهریزيهاي موردنیاز انجمن
• برگزاري کارگاههاي آموزشی، نشستهاي علمی و همایشها
• برگزاري مجمعهاي عمومی سالیانه
• طراحی و راهاندازي وبسایت انجمن
• طراحی و راهاندازي بانک آماري کتابداران استان فارس
• شناسایی مراکز و سازمانهاي دولتی و غیردولتی جهت همکاري در برگزاري سمینارها و همایشها
• ارائه گزارش جهت درج در رسانههاي گروهی، وبسایت و خبرنامه انجمن
• طراحی و تدوین برنامههاي تبلیغاتی براي معرفی انجمن و غیره
تحلیل سوات یا ماتریس اس.دبلیوُ.ا.تی ابزاري کارآمد براي شناسایی شرایط محیطی و تواناییهاي درونی سازمان است. پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک و بازاریابی است. حروف سوات ابتداي کلمات انگلیسی به معناي نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها است .
• نقطه قوت: یک مشخصه داخلی سازمان است که براي محقق شدن رسالت سازمان مؤثر است.
• نقطه ضعف: یک مشخصه داخلی سازمان است که روي عملکرد آن تأثیر منفی دارد.
• فرصت: یک حقیقت خارجی است که اگر از آن استفاده شود، براي محقق شدن رسالت سازمان مؤثر است یا میتواند مؤثر باشد.
• تهدید: یک حقیقت بیرونی است که روي عملکرد سازمان اثر منفی دارد یا میتواند داشته باشد - عارف، . - 1392
