بخشی از مقاله
مقدمه
توده گرانیتوئیدی بیبیمریم با وسعت حدود 5 کیلومتر مربع در فاصله 35 کیلومتری شمال شرق نهبندان دارای موقعیت جغرافیایی ً16َ13ْ60 تا ً40َ 14ْ60 طول شرقی وَ51ْ31تا ً30 َ52ْ31 عرض جغرافیایی شمالی میباشد. بر اساس نقشههای زمین شناسی 1/100000 و 1/250000 موجود( علوی نائینی و لطفی 1989؛ علوی نائینی(1990، این توده به عنوان یکی از اجزای مجموعه افیولیتی شرق ایران معرفی شده است. تودههای گرانیتوئیدی با سنهای مختلف در نوار افیولیتی شرق ایران رخنمون دارند که برخی از آنها نظیر چشمه استاد با 83/6 2/6 میلیون سال قدیمی و متعلق به کرتاسه فوقانی(سانتونین) بوده و برخی دیگر مثل گرانیت زاهدان با سن 32 میلیون سال به الیگوسن تعلق دارند(.(Camp and Griffis, 1982 در سالهای اخیر، مطالعات پترولوژیکی توسط محمدی((1386، محمدی و همکاران((1386
پیرامون توده مورد بحث انجام شده که آن را جزء گرانیتوئیدهای نوع I و در گروه VAG معرفی نمودهاند. زرین کوب و همکاران((1390 ضمن مطالعه ژئوشیمی، پترولوژی و سن سنجی این توده، به شباهت آنها به آداکیتهای غنی از سیلیس اشاره و سن رخداد ماگماتیسم و تشکیل توده گرانیتوئیدی را به روش زیرکن اورانیم - سرب، 71/5 ./6 میلیون سال(ماستریشتین) بدست آوردهاند.
گرانیتوئیدها سازنده اصلی کمربندهای کوهزایی بوده و دارای تنوع ترکیبی وسیعی میباشند(.(Kaygusuz et al., 2008 به همین دلیل گرانیتوئیدهایی که از نظر ترکیبی خوب شناخته شوند، به توسعه و تکمیل اطلاعات لازم در ارتباط با پوسته قارهای کمک مینمایند(.(Barbarin, 1999 ترکیب کانیها نشان دهنده شرایط فشار- دما و ماهیت ماگما حین جایگیری گرانیتها بوده و محاسبه فشار و دمای یک توده نقش مهمی در شناخت پتروژنز
14
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته
و تکتونیسم ناحیهای دارد.( Abdel -Rahman,1994 ; Shabani et al., 2003;
Moazzen and Droop, 2005; Gomes and Neiva, 2005; Zhang et al., 2006; Mazhari et al., 2008; Masoudi and Jamshidi Badr, .(2008; Shabani et al. 2010; DKLQ HW DO.' 2010
هدف از این پژوهش، مطالعه ترکیب شیمیایی کانیها، بررسی ارتباط شیمی کانی بیوتیت با ماگمای اولیه و تخمین دما - فشار جایگیری توده گرانیتوئیدی بیبی مریم میباشد.
موقعیت زمین شناسی
منطقه مورد مطالعه در بخش شمالی زون زمیندرز سیستان((Berberian and King, 1981 ; Tirrul et al., 1983 واقع شده است (شکل-1 الف). در طول زون زمیندرز سیستان، چندین مجموعه افیولیتی در یک نوار ناپیوسته با امتداد شمالی- جنوبی از زاهدان تا بیرجند وجود دارد(شکل-1 ب) که شامل افیولیتهای چهل کوره، نهبندان و بیرجند هستند(.(Tirrul et al., 1983; Saccani et al., 2010 به اعتقاد ( 1983 (Tirrul et al., زون ساختاری سیستان زمیندرز ناشی از برخورد پهنه لوت با بلوک افغان میباشد. بنا بر نظر این محققین، همگرایی دو ورق قارهای لوت و افغان منجر به فرورفتن پوسته اقیانوسی به زیر بلوک افغان شده و ادامه فرورانش سبب برخورد دو بلوک قارهای در اولیگو- میوسن گردیده است. سن بسته شدن اقیانوس سیستان و تشکیل زون زمیندرز به خوبی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. مطالعات سن سنجی اخیر( Brocker et al., 2010; Theunissen et al., 2010 )که به روش Rb-Sr بر روی میکای سفید (فنژیت) و امفاسیت در سنگهای دگرگونی فشار بالای منطقه سولابست انجام شده، سن فرورانش اقیانوس سیستان را حدود85/5میلیون سال (سانتونین) نشان داده است. در
×بهار 91، شماره 3، جلد 1
زون زمیندرز سیستان علاوه بر سنگهای افیولیتی، رخنمون وسیعی از سنگ-های آتشفشانی کالک آلکالن و آلکالن که از نظر سنی متعلق به کرتاسه فوقانی تا نئوژن هستند، مشاهده میشود .(Camp and Griffis, 1982) به علاوه نفوذیهای همزمان با تکتونیک تا پس از تکتونیک که بعد از بسته شدن زون زمیندرز سیستان در ائوسن فوقانی- میوسن زیرین تشکیل شدهاند، وجود دارد .(Camp and Griffis, 1982 ;Sadeghian et al., 2005) توده گرانیتوئیدی بیبیمریم با روند کلی شمال غرب- جنوبشرق درون مجموعه افیولیتی نهبندان در شمال شرق شهر نهبندان(شکل-1 ب) و در پهنه گسلی نهبندان واقع گردیده است. واحدهای سنگی درونگیر توده مورد مطالعه شامل پریدوتیت، گابرو، بازالت و دیابازهای دگرسان شده میباشد که در بیشتر نقاط توسط توده گرانیتوئیدی مورد نفوذ قرار گرفتهاند. سن افیولیتملانژ منطقه، کرتاسه فوقانی اعلام شده (Tirrul et al., 1983) و توده مورد مطالعه نیز در نقشه زمین شناسی 1/100000 نهبندان (علوی نائینی و لطفی (1989، به عنوان یکی از واحدهای مجموعه افیولیتی معرفی گردیده است. شواهد صحرایی بخصوص در حاشیه توده حاکی از آن است که زبانههای گرانیتوئیدی، سنگهای اولترامافیک را قطع نمودهاند که بیانگرجوانتر بودن توده گرانیتوئیدی نسبت به سنگهای میزبان خود می باشد. بر اساس سن سنجی انجام شده به روش زیرکن اورانیم-سرب بر روی نمونه تونالیت بیبی مریم (زرین کوب و همکاران(1390، سنگهای مذکور دارای سن 71/5 ./6 میلیون سال(کامپانین- ماستریشتین) میباشند. با توجه به شواهد صحرایی و نتیجه سنسنجی گرانیتوئید، میتوان سن جایگیری افیولیت ملانژ میزبان را قبل از ماستریشتین دانست. ترکیب غالب توده گرانیتوئیدی بی بیمریم تونالیت ( تا کوارتزدیوریت) است.
شکل.1 الف) نقشه تقسیمات ساختاری ایران((Berberian and King, 1981 با اندکی تغییر؛ محدوده مورد مطالعه با مربع نشان داده شده است. ب) نقشه ساده زمین شناسی بخش شمالی زون
زمیندرز سیستان((Tirrul et al., 1983; Saccani et al., 2010 که موقعیت توده مورد مطالعه بر روی آن نمایش داده شده است.
15
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته
روش مطالعه
تهیه مقاطع نازک صیقلی استاندارد از نمونههای انتخاب شده بـرای ایـن مطالعه در دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفت. تجزیه نقطه ای کانیها به منظـور تعیین ترکیب شیمیایی، نامگذاری دقیق آنها و نیز استفاده از ترکیـب شـیمیایی کانیها در تعیین دما و فشار تبلور تعادلی، با استفاده از دسـتگاه ریـز پردازنـدهی الکترونی در بخش علوم زمین دانشگاه منچستر انگلستان انجام شد. دستگاه ریـز پردازندهی مورد استفاده یک ژئواسـکن سـاخت کمبـریج اسـت کـه متصـل بـه سیستم QX-2000 ساخت آکسفورد بـوده و تجزیـههـا بـه روش طیـفسـنجی پراکنده کننـده انـرژی((Energy dispersive spectrometry بـا دقـت حـدود 0/01 درصد وزنی انجام شده اسـت. تجزیـه کمـی کانیهـا بـا یـک ولتـاژ شـتاب دهنده15kv با زمان شمارش40 ثانیه برای هر تجزیـه انجـام و اثـرات زمینـه بـا استفاده از نرم افزار ZAF تصحیح گردید. اسـتانداردهای مـورد اسـتفاده عبـارت است از: ولاستونیت برای Si وCa، کرنـدوم مصـنوعی بـرای Al، پـریکلاز بـرای Mg، فایالیــت مصــنوعی بــرای Fe، ژادئیــت بــرای Na، ارتــوز بــرای K، روتیــل مصنوعی برای .Ti به دلیل اینکه دستگاه ریـز پردازنـدهی الکترونـی نمـی توانـد مقدارFe2+ و Fe3+ را تعیین و متمایز کند، در این تحقیق برای کانیهـای آهـن-داری کـه نسـبتهای متغییـری از Fe3+/Fe2+ دارنـد، مقـدارFe3+ بـا اسـتفاده از معادله((Droop,1987 بر اساس استوکیومتری کانیهای مزبور تخمین زده شـده است. تعیین فرمول دقیق ساختمانی و اعضای انتهایی کانیهای محلول جامـد بـا استفاده از الگوهای موجود در آزمایشگاه ریز پردازنـدهی الکترونـی بخـش علـوم زمین دانشگاه منچستر و نیز نـرم افـزار محاسـبه فرمـول کانیهـا ( Tindle and (Webb, 1990 توسط نرم افزار اکسل((Excelانجام شده است. برای نامگـذاری کانیها از نرم افزار(Richard, 1995) Minpet 2.02 بهره گرفته شده است.
بحث و بررسی پتروگرافی
بخش اصلی توده مـورد مطالعـه را تونالیـت تشـکیل داده کـه در نمونـه دستی، رنگ خاکستری روشن تا مایل به سبز و بافـت درشـت بلـور دارد. بافـت میکروسکپی سـنگ از نـوع دانـهای بـوده و انـدازه بلورهـا 2-5 میلیمتـر اسـت. کانیهای اصلی تشکیل دهنده شامل پلاژیوکلاز 50-60) درصـد)، کـوارتز -25) 20درصد)، بیوتیت 5-15)درصد)، هورنبلنـد 2-10)درصـد) و آلکـالی فلدسـپار (کمتر از 5درصد) میباشند. اسـفن، آپاتیـت، زیـرکن و کـانی کـدر (مگنیتیـت) کانیهای فرعی معمول هستند. این مجموعه کانیها بـرای دماسـنجی هورنبلنـد-پلاژیـوکلاز و فشارســنجیAl در هورنبلنـد مناســب اســت Schmidt ,1992;)
Anderson and Smith ,1995; Hammarstrom and Zen ,1986; Stein and Dietl ,2001; Masoudi and Jamshidi Badr,2008 ; Ahmadi
.(Khalagi et al., 2009. پلاژیوکلاز و آمفیبول بدون حاشیه واکنشی در تعادل هستند که یکی از شروط لازم بـرای دمـا-فشارسـنجی مـیباشـد ( Stein and .(Dietl ,2001 آمفیبول گاهی همرشدی با بیوتیت نشان میدهـد. بیوتیـت بـه
16
×بهار 91، شماره 3، جلد 1
صورت بلورهای نیمه شکلدار با چندرنگی قهوهای تیره بـوده کـه از اختصاصـات گرانیتهای تیـپ I اسـت( Whalen and Chappell, 1988; Chappell and .(White, 1992 کانیهـای دگرسـانی ایـن سـنگها شـامل سریسـیت، کلریـت و اپیدوت هستند. در متن سنگهای تونالیتی، آنکلاوهای ریزدانه تیـره وجـود دارد. پلاژیوکلاز، بیوتیت، آمفیبول و به مقـدار بسـیار کـم کـوارتز، کانیهـای تشـکیل دهنده آنکلاوها بوده و ترکیب سنگی آنها در محدوده دیوریت قرار دارد.
شیمی کانیها
پلاژیوکلاز: کانی مهم تشکیل دهندهی سنگهای نفـوذی بـی بـی مـریم میباشد. برای پی بردن به ترکیب شیمیایی این کانی، در دو نمونه، پلاژیوکلازها مورد آنالیز ریز پردازشی الکترونی قرار گرفتند کـه نتـایج آن در جـداول 1)و (2 آمده است. شکل((2 ترکیب تعدادی از پلاژیوکلازها در گرانیتوئید بیبی مـریم را در نمودار ارتوز-آلبیت-آنورتیت((Deer et al., 1991 نشـان مـیدهـد. گسـتره ترکیبی پلاژیوکلازها در این سنگ بـینAb63.6، An36.4 تـا Ab50، An50 تغییـر نمــوده و از نــوع آنــدزین مــیباشــند. تغییــرات محــدود گســتره ترکیبــی ایــن پلاژیوکلازها در زمین فشارسنجی بر مبنای محتوای Al هورنبلند به عنوان یک ویژگی مناسب تلقی مـیگـردد(.(Hollister et al., 1987 بـرای دماسـنجی بـا استفاده از زوج آمفیبول-پلاژیوکلاز همزیست، پلاژیوکلازها نباید دارای منطقـه-بندی باشند (Blundy and Holland, 1990) که این موضوع در آنالیز نقطهای پلاژیوکلازها مدنظر بوده است.
شکل.2 ترکیب پلاژیوکلاز ها در گرانیتوئید مورد بررسی روی نمودار تقسیم بندی
فلدسپاتها (Deer, Howie, Zussman,1991)
بیوتیت: یکی از مهمترین سازندههای فرومنیزین سنگهای گرانیتوئیـدی بوده و در بسیاری موارد تنها کانی تیره است. به دلیـل سـاختار بلـوری پیچیـده آن، این کانی میتواند تعداد زیادی از عناصر با اندازه و بـار یـونی مختلـف را بـه صورت نوعی جانشینی ایزومورفیک در خود جای دهد. مطالعـات متعـدد نشـان داده است که ژئوشیمی بیوتیت میتواند اطلاعات خـوبی دربـاره فرآینـد ذوب و شرایط ترمودینامیک تبلور مذاب گرانیتی آشکار نمایدترکیـب. بیوتیـت عمـدتاً
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته ×بهار 91، شماره 3، جلد 1
وابسته به ماهیت ماگماهایی است که از آنها متبلور میشود و پتانسیل این کانی بــرای انعکــاس ماهیــت و شــرایط فیزیکوشــیمیایی ماگمــا بــالا اســت Abdel-)
Rahman, 1994; Shabani et al., 2003;Buda et al., 2004; Masoudi .(and Jamshidi Badr, 2008 ; Pintilei , 2009 ; Shabani et al., 2010
بیوتیتهای آذرین دامنه وسیعی از شرایط تبلور را پوشش داده و نسـبت به تغییرات شرایط فیزیکوشیمیایی نظیر فوگاسیته اکسیژن، دما، فشار و ترکیـب شیمیایی ماگماها حساس است. این کـانی بـه عنـوان یـک شـاخص بـا ارزش از شرایط اکسیداسیون در ماگماهای گرانیتی مطرح بـوده و مـیتـوانیم اطلاعـاتی درباره پروتولیت، فرآیندهای ذوب و شـرایط فشـار، دمـا، فوگاسـیته اکسـیژن و فعالیت آب در حین تبلـور مـذاب گرانیتوئیـدی بدسـت آوریـم( ;Buda et al., .(2004; Machev et al., 2004 بیوتیت همچنـین مـنعکس کننـده ماهیـت و محیط تکتونیکی ماگماهـای میزبـان اسـت .(Abdel-Rahman, 1994) نتـایج آنالیز ریز پردازشی الکترونی کانی بیوتیت در 3 نمونه از تونالیتهای بیبی مـریم در جدول 3 آمده اسـت. Rieder et al.,(1998) بـا ارائـه یـک ردهبنـدی بـرای میکاها، سری بیوتیـت را میکاهـای تیـره بـدون لیتـیم، شـامل میکاهـای تـری اکتاهدرال واقع در بین یـا نزدیـک بـه محـل اتصـال آنیـت AlSi3O10(OH)2] -[KFe2+3 فلوگوپیــــــــت[KMg3AlSi3O10(OH)2] و ســــــــیدروفیلیت
- [ KFe2+2AlAl2Si2O10(OH) 2 ] اســــتونیت[KMg2AlAl2Si2O10(OH)2]
معرفی نموده اند. شکل3ترکیب شیمیایی بیوتیتهای آنالیز شـده در 3 نمونـه از ســـنگهای گرانیتوئیـــدی بـــیبـــی مـــریم را در نمـــودار AlIV درمقابـــل
(Deer, Howie and Zussman, 1991) [ ] Fe/(Fe+Mg)نشان میدهـد کـه بر اساس آن، ترکیـب بیوتیـتهـای ایـن سـنگها در محـدوده بیوتیـت (آنیـت-سیدروفیلیت) و با تمایل به فلوگوپیت واقع است.
Foster(1960) بر مبنـای Mg، Fe+2+Mn و AlVI+Fe+3+Ti بیوتیـت را به سیدروفیلیت، بیوتیتهای غنـی از آهـن، بیوتیـتهـای غنـی از منیـزیم و فلوگوپیت تقسیمبندی نمود. بر اساس این ردهبندی، بیوتیتهای گرانیتوئید بی-
شکل.3 نمودار ردهبندی بیوتیتهای مورد مطالعه بر اساس نامگذاری (Deer, Howie, Zussman, 1991)
بی مریم در محدوده بیوتیت غنی از منیزیم و متمایل به فلوگوپیت قرار گرفتـه-اند(شکلNachit(1985) .(4 ترکیب میکا در سنگهای گرانیتوئیدی را در ارتباط با نوع ماگمایی که بیوتیت از آن متبلور میشود، مـورد بررسـی قـرار داد. وی در نمودار Al(tot) در مقابل Mg، ماهیت ماگماهای گرانیتوئیدی را به چهار گـروه شامل پرآلومین، کالک آلکالن، ساب آلکـالن و آلکـالن-پرآلکـالن تقسـیم نمـود. مطابق این ردهبندی، بیوتیتهای گرانیتوئید بیبی مریم در مرز کالـک آلکـالن-پرآلومین واقع شدهاند(شکل.(5
Abdel-Rahman(1994) بــر مبنــای عناصــر اصــلی FeO، MgO و Al2O3 بیوتیت در سنگهای آذرین متبلور شده از ماگماهای آلکـالن، پرآلکـالن و کالک آلکالن، نمودارهای تمایز را معرفی نمود. بر اساس این ردهبنـدی، بیوتیـت در گرانیتوئیدهای آلکالن غیر کوهزایی از نـوع سیلیسـی غنـی از آهـن(نزدیـک آنیــت)، در مجموعــههــای پرآلــومین از نــوع ســیدروفیلیت و در ســنگهای گرانیتوئیدی کالک آلکالن کوهزایی، غنی از منیزیم مـیباشـد. شـکل6 موقعیـت قرارگیــری بیوتیــتهــای تــوده نفــوذی بــیبــی مــریم در نمودارهــای-Abdel Rahman(1994)را نشان می دهد. بر پایه شیمی بیوتیتها، توده نفوذی بـیبـی مریم از یک ماگمای کالک آلکالن تشکیل شده است. این نتیجه با ترکیب کالـک آلکالن سنگهای نفوذی بیبی مریم که بر پایه ترکیب سـنگ کـل بدسـت آمـده است( محمـدی 1386؛ محمـدی و همکـاران 1386؛ زریـن کـوب و همکـاران (1390 مطابقت دارد. در این ماگمـا، تجزیـه آب و آزاد شـدن هیـدروژن سـبب غنیشدگی سیستم در اکسیژن در مرحله اولیه میشود. فـراهم بـودن اکسـیژن سبب تبلور زود هنگام اکسیدهای آهن (مگنتیت) میگردد که به نوبه خود مـانع تجمع آهن در مذاب کالک آلکالن شده و بیوتیت تقریباً غنی از منیـزیم متبلـور میگردد ( Abdel-Rahman,1994; Shabani et al., 2003; Masoudi and
.(Jamshidi Badr, 2008
شکل.4 ترکیب بیوتیتهای مورد مطالعه در نمودار Foster(1960)
17
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته
شکل.5 ترکیب بیوتیتهای مورد مطالعه در نمودار Nachit(1985) برای تعیین نوع ماگما
آمفیبول: آمفیبولها برای ارزیابی شرایطP-T تودههای نفوذی کالک آلکالن جایگیر شده در کمربندهای کوهزایی مناسب هستندهورنبلند. عموماً در این سنگها وجود داشته و در یک محدوده وسیع فشار و دما از 1 تا 23 کیلوبار و 400-1150 درجه سانتیگراد پایدار است. این کانی مفیدترین کانی برای زمین دما-فشارسنجی بوده و دماسنج هورنبلند-پلاژیوکلاز و زمین فشارسنجی آلومینیم در هورنبلند برای آشکارسازی دماهایی که گرانیتها جایگیری می-
نمایند، مناسب است Blundy and Holland, 1990; Tulloch and Challis,)
2000; Stein and Dietl, 2001; Zhang et al., 2006; Masoudi and .(Jamshidi Badr, 2008; Hossain et al.,2009 به دلیل اهمیت آمفیبولها
به عنوان ثبت کنندههای شیمیایی متغیرهای دما و فشار، در 2نمونه از تونالیت-
×بهار 91، شماره 3، جلد 1
های بیبی مریم، هورنبلندها مورد آنالیز نقطهای قرار گرفت. به هنگام آنالیز سعی گردید آمفیبولهای بدون حاشیه واکنشی که در تعادل با پلاژیوکلاز باشند، انتخاب گردد. نتایج آنالیز ریز پردازشی الکترونی آمفیبول در 2 نمونه از تونالیتهای بیبی مریم در جداول 4 و 5 آمده است. برای نامگذاری آمفیبولها از نرم افزار(Richard, 1995) MinPet 2.02 برپایه ردهبندی ( (1997 Leake et al.,استفاده شده است. تخمین نسبتFe3+ برای محاسبه مجدد فرمول بر پایه روش Avg.15-NK,13-CNK صورت گرفته است. این روش که در آن فرمول کانی بر اساس فرمول حداکثر و حداقلFe3+ نرمالیزه میشود، برای هورنبلند اشباع از کلسیم مناسب است(.(Leake et al., 1997 بر این اساس، آمفیبولهای مورد مطالعه در قلمرو کلسیک واقع شده (شکل ( a- 7 و از نوع مگنزیوهورنبلند میباشند(شکل .( b- 7 آمفیبولهای کلسیک شاخص تودههای نفوذی نوع I هستند Whalen and Chappell, Stein and Dietl, 2001) .(1988;ویژگیهای ژئوشیمیایی آمفیبولهای بدست آمده از زینولیتهای گوشتهای برای تعدادی از محیطهای درون صفحهای و فرورانش با هدف شناخت ویژگیهای دگرنهادی محیطهای زمین شناسی مختلف توسط((Coltorti et al., 2007 مورد بررسی قرار گرفت. آمفیبولهای وابسته به فرورانش((Suprasubduction amphibole، نسبت به انواع درون صفحه-ای((Intraplate دارایNa2O و TiO2 پایینتر میباشند؛ هرچند که هم پوشانی قابل توجهی بین دو گروه مذکور وجود دارد. بر این اساس، آمفیبولهای مورد مطالعه در رده آمفیبول های وابسته به مناطق فرورانش((S-Amph قرار می گیرند(شکلa-8 و.(b
شکل.6 نمودارهای ردهبندی ماگما با استفاده از ترکیب شیمیایی بیوتیت( (Abdel-Rahman, 1994؛ تمام نمونههای مورد مطالعـه در قلمـرو کالـک الکالن واقع شدهاند (محدودهها عبارتند از: (A آلکالن (C کالک آلکالن (P پرآلومین).
18
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته ×بهار 91، شماره 3، جلد 1
جدول.1 نتایج آنالیزهای ریزپردازشی الکترونی پلاژیوکلازها در تونالیت بیبی مریم
189 189 189 189 189 189 189 189 189 189 Sample No.
pl-10 pl-9 pl-8 pl-7 pl-6 pl-5 pl-4 pl-3 pl-2 pl-1 Oxides/Min.
56/41 56/11 59/32 56/64 57/81 56/32 56/18 57/87 57/47 57/68× SiO2
n.d. n.d. n.d. 0/01 n.d. 0/02 n.d. n.d. 0/01 n.d. TiO2
27/19 27/83 26/21 27/16 26/79 28/57 26/86 26/61 26/87 26/86 Al2O3
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d.× n.d.× n.d. Cr2O3
0/14 0/10 0/04 0/03 0/07 0/17 0/10 0/11 0/06 0/07× FeO
n.d. n.d. n.d. n.d. 0/01 n.d. n.d. n.d. n.d. 0/02 MnO
n.d. n.d. n.d. 0/02 n.d. n.d. 0/01 0/01 n.d. n.d. MgO
9/17 9/95 7/50 8/94 8/78 9/60 9/64 8/37 8/87 8/74 CaO
6/62 5/86 7/27 6/03 6/66 5/59 6/40 6/82 6/61 6/49 Na2O
0/05 0/06 0/14 0/26 0/06 0/05 0/06 0/09 0/08 0/06 K2O
99/58 99/91 100/48 99/09 100/18 100/32 99/25 99/88 99/97 99/92 Total
8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) Formula
2/546 2/523 2/634 2/561 2/584 2/516 2/546 2/593 2/576 2/583× Si
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. 0/001 n.d. n.d. n.d. n.d. Ti
1/446 1/475 1/372 1/447 1/412 1/504 1/435 1/405 1/420 1/418 Al
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. Cr
0/005 0/004 0/001 0/001 0/003 0/006 0/004 0/004 0/002 0/003× Fe++
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d.× n.d. 0/001 Mn
n.d. n.d. n.d. 0/001 n.d. n.d. 0/001 0/001 n.d. n.d. Mg
0/443 0/479 0/357 0/433 0/421 0/460 0/468 0/402 0/426 0/419 Ca
0/579 0/511 0/626 0/529 0/577 0/484 0/562 0/593 0/574 0/564 Na
0/003 0/003 0/008 0/015 0/003 0/003 0/003 0/005 0/005 0/003× K
5/022 4/996 4/997 4/987 5/000 4/974 5/019 5/003 5/003 4/991 Total
0/565 0/514 0/632 0/541 0/577 0/512 0/544 0/593 0/572 0/571 Na / (Na+K+Ca)
0/003 0/003 0/008 0/015 0/003 0/003 0/003 0/005 0/005 0/003 K / (Na+K+Ca)
0/432 0/482 0/360 0/443 0/420 0/485 0/453 0/402 0/424 0/425 Ca / (Na+K+Ca)
19
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته ×بهار 91، شماره 3، جلد 1
نیز پ جدول.2 نتایج آنالیزهای ریزپردازشی الکترونی پلاژیوکلازها در تونالیت بیبی مریم س از خشک شدن در
223 223 223 223 223 223 223 223 223 223 223 223 Sample No.
pl12 pl11 pl10 pl9 pl8 pl7 pl6 pl5 pl4 pl3 pl2 pl1 Oxides/Min.
57/54 56/45 56/53 56/72 57/91 57/09 56/46 55/48 55/75 55/39 56/30× 55/59 SiO2
n.d. 0/01 n.d. n.d. n.d. 0/01 n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. 0/02 TiO2
26/13 27/24 27/13 27/14 26/11 26/50 27/01 27/80 27/38 27/78 27/20 27/85 Al2O3
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. Cr2O3
0/06 0/07 0/05 0/04 0/07 0/08 0/08 0/02 0/08 0/07 0/10 0/07 FeO
0/02 n.d. 0/01× 0/01 n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. MnO
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. 0/01 n.d. n.d. 0/01 MgO
8/91 9/61 9/83 9/38 8/58 8/93 9/44 10/56 9/77 10/29 10/08 10/32 CaO
7/05 6/47 6/29 6/62 7/07 6/89 6/62 5/93 6/61 6/14 6/25 6/09 Na2O
0/05 0/04 0/04 0/05 0/06 0/05 0/05 0/04 0/05 0/04 0/04 0/04 K2O
99/76 99/89 99/88 99/96 99/80 99/55 99/66 99/83 99/65 99/71 99/97 99/99 Total
8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) 8(O) Formula
2/590 2/541 2/545 2/550 2/601 2/575 2/548 2/505 2/521 2/504 2/535 2/505 Si
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. 0/001 Ti
1/386 1/445 1/439 1/438 1/382 1/409 1/436 1/479 1/459 1/480 1/444 1/479 Al
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. Cr
0/002 0/003 0/002 0/002 0/003 0/003 0/003 0/001 0/003 0/003 0/004 0/003 Fe++
0/001 n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. Mn
n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. 0/001 n.d. n.d. 0/001 Mg
0/430 0/463 0/474 0/452 0/413 0/432 0/456 0/511 0/473 0/498 0/486 0/498 Ca
0/615 0/565 0/549 0/577 0/616 0/602 0/579 0/519 0/580 0/538 0/546 0/532 Na
0/003 0/002 0/002 0/003 0/003 0/003 0/003 0/002 0/003 0/002 0/002 0/002 K
5/026 5/020 5/011 5/021 5/018 5/023 5/025 5/017 5/040 5/026 5/017 5/022 Total
0/587 0/548 0/535 0/559 0/597 0/581 0/558 0/503 0/549 0/518 0/528 0/515 Na / (Na+K+Ca)
0/003 0/002 0/002 0/003 0/003 0/003 0/003 0/002 0/003 0/002 0/002 0/002 K / (Na+K+Ca)
0/410 0/450 0/462 0/438 0/400 0/416 0/440 0/495 0/448 0/480 0/470 0/483 Ca / (Na+K+Ca)
شکلa . 7 و (b نمودارهای ردهبندی و نامگذاری آمفیبولهای مورد مطالعه بر اساس رده بندی Leake et al., (1997)
20
1 دلج ،3 هرامش،91 راهب× هتفرشیپ یدربراک یسانش نیمز هلجم
میرم یبیب تیلانوت رد تیتویب ینورتکلا یشزادرپزیر یاهزیلانآ جیاتن .3لودج
Sample No. 189 189 223 223 223 106 106 106 106
Oxides/Min. bt-1 bt -2 bt -1 bt -2 bt -3 bt -1 bt -2 bt -3 bt -4
SiO2 37/55× 37/42× 38/08× 37/37× 36/44× 37/42× 37/25× 37/65× 37/89×
TiO2 2/10 1/82× 2/12× 2/38× 2/03× 1/89× 2/42× 2/49× 2/33×
Al2O3 16/47× 16/86 15/74× 15/95× 16/45× 16/3× 15/66× 16/1× 16/37×
FeO 14/04× 13/58× 14/58× 14/54× 15/74× 15/78× 16/28× 15/54× 15/61×
MnO 0/17× 0/18× 0/23× 0/27× 0/26× 0/31 0/37× 0/36× 0/34×
MgO 15/90× 15/97× 15/09× 15/09× 15/73× 13/96× 13/28× 13/07× 13/33×
CaO 0/74× 0/04× 0/06× 0/33× 0/07× 0/11× 0/12× 0/11× 0/06×
Na2O 0/30× 0/14× 0/27× 0/3× 0/2× 0/12× 0/08× 0/09× 0/1×
K2O 7/64× 8/62× 8/92× 8/99× 8/05× 8/84× 9/04× 9/61× 9/47×
H2O* 4/06× 4/04× 4/04× 4/03× 4/01× 4/00× 3/97× 4/00× 4/02×
Total 98/97× 98/67× 99/13× 99/25× 98/98× 98/73× 98/47× 99/02× 99/52×
Formula 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)× 22(O)×
Si 5/547 5/548× 5/658× 5/563× 5/444× 5/614× 5/631× 5/649× 5/646×
Al IV 2/453× 2/452× 2/342× 2/437× 2/556× 2/386× 2/369× 2/351× 2/354×
Al VI 0/415× 0/495× 0/414× 0/362× 0/341× 0/496× 0/422× 0/496× 0/521×
Ti 0/233× 0/203× 0/237× 0/266× 0/228× 0/213× 0/275× 0/281× 0/261×
Fe 1/735× 1/684× 1/812× 1/810× 1/967× 1/980× 2/058× 1/950× 1/945×
Mn 0/021× 0/023× 0/029× 0/034× 0/033× 0/039× 0/047× 0/046× 0/043×
Mg 0/501× 3/530× 3/342× 3/349× 3/503× 3/122 2/993× 2/923× 2/961×
Ca 0/117× 0/006× 0/010× 0/053× 0/011× 0/018× 0/019× 0/018× 0/010×
Na 0/086× 0/040× 0/078× 0/087× 0/058× 0/035× 0/023× 0/026× 0/029×
K 1/440× 1/630× 1/690× 1/707× 1/534 1/692× 1/743× 1/839× 1/800×
OH* 4/000× 4/000× 4/000× 4/000× 4/000× 4/000× 4/000× 4/000× 4/000×
TOTAL 19/548× 19/611× 19/611× 19/668× 19/675× 19/595× 19/582× 19/579× 19/570×
Y total 5/906× 5/934× 5/834× 5/821× 6/072× 5/851× 5/795× 5/696× 5/731×
X total 1/643× 1/677× 1/778× 1/846× 1/603× 1/744× 1/786× 1/883× 1/838×
Al total 2/868× 2/947× 2/756× 2/799× 2/897× 2/882× 2/790× 2/847× 2/875×
Fe/Fe+Mg 0/331× 0/323× 0/352× 0/351× 0/360× 0/388× 0/408× 0/400× 0/396×
21
مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته
