بخشی از مقاله
چکیده:
در حاشیه شرقی بلوك لوت؛ از آنجایی که توالی ضخیمی از سنگهاي سیلیسی کلاستیکی منتسب به تریاس فوقانی – ژوراسیک زیرین رخنمون گستردهاي دارند، یک نوار باریک چند صدمتري اما با طول بیش از 20 کیلومتر به طور پیوسته از سنگهاي متابازیت در راستاي شمال تا شمال غرب رخنمون دارد. کمربند مذکور بر روي نقشههاي زمینشناسی منطقه مشخص نشده و کاملاً متفاوت و متمایز از سنگهاي افیولیتی متعلق به کمپلکس نه است که در طول گسل نه غربی رخنمون دارد. سنگهاي مذکور بازالتهاي شدیداً خردشده، متورق گشته و دگرسان شده هستند و تنها در معدود رخنمونهایی ساختهاي حبابی قابل شناسایی است.
مقادیري چرت، شیلهاي سیلیسی و کربناتهاي نازك لایه و رگههاي سیلیسی مجموعه مافیک سبزرنگ را همراهی میکنند. به موازات این کمربند رخنمونهاي پراکندهاي از سنگهاي نفوذي رگهاي تا عدسی شکل با ترکیب پریدوتیت، الیوین گابرو، دلریت، و گدازههاي بالشی نیز مشاهده میشوند. ژئوشیمی سنگهاي مافیک حکایت از شباهت اکثر نمونههاي بازیک موجود با ماگماهاي بالاي زون فرورانش داشته، برخی شباهت به مورب و برخی شبیه به تولئیتهاي جزایرقوسی میباشند.
مطالعه گسترده صحرایی بر روي سنگهاي تخریبی در برگیرنده، نشانگر توالی ضخیم توربیدایتی و بلوكهاي عظیم الیستولیتی ماسه سنگی بوده و کاملاً متفاوت از رخسارههاي قارهاي محیط تشکیل سازند شمشک میباشند که بر روي نقشههاي زمین شناسی منطقه نمایش داده شده است. از طرفی دگرشکلی شدید و حضور چینهاي بزرگ خوابیده به سمت شرق تا شمال شرق در حاشیه کمربند سبز حکایت از نوعی مکانیسم سفرههاي رانده عظیم در طول لبه لوت در این منطقه دارد. شواهد معرفی شده ممکن است نشانگر فرآیند فرورانش در زمان ژوراسیک به زیر حاشیه بلوك لوت باشد.
مقدمه:
هنوز ابهامات و سوالات فراوانی در ارتباط با تکتونیک شرق ایران و جهت راستاي فرورانش باقی است. تفکر و بازبینی بسیاري از نهشتههاي دو سوي زون جوش خورده سیستان ممکن است راهکاري جهت شناسایی بهتر منطقه و پاسخ به سوالهاي مربوطه باشد. توالی ضخیم - سیلیسی کلاستیکی منتسب به تریاس – ژوراسیک در حاشیه بلوك لوت و در شمال غرب شهرستان نهبندان - حمزهپور، - 1975 از جمله مناطق در ظاهر ساده و یکنواخت و در باطن پیچیده و متنوعی است که تاکنون ناشناخته باقی مانده و یا مهم انگاشته نشده است. پیمایشهاي صحرایی و مطالعه عکسهاي ماهوارهاي فراوان ما در منطقه مذکور پرده از حضور یک کمربند از سنگهاي ماگمایی خروجی سبز رنگ برداشته که طولی بالغ بر30 کیلومتر اما پهناي چند صد متري دارد. ماهیت سنگشناسی و ژئوشیمی این سنگها، حضور دگرشکلیهاي فراوان در حاشیه آن و ارتباط آنها با سایر سنگهاي تخریبی در برگیرنده موضوع اصلی این تحقیق میباشد.
موقعیت زمین شناسی و ارتباطات صحرایی:
توده عظیم با ابعاد 16*43کیلومتري رشتهکوههاي بوبک در شمال غرب نهبندان - شکل - 1، عمدتاً از سنگهاي فیلیت، شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا تشکیل شده اند که به تدریج از میزان دگرشکلیشان کاسته میشود. این توده خود از چهار نوار موازي تشکیل شده است که تا حدودي ویژگیهاي متفاوتی دارند. در حاشیه شرقی آن کمربندهایی از سنگهاي فیلیتی شدیداً دگرشکل شدهاي به چشم میخورد که خود از شیلهاي پیریتدار ساخته شده است. این تودهها شدیداً خرد شده، متورق گشته تا دگرسان و دگرگون شدهاند. در پارهاي از مناطق میتوان آثار حبابهاي گاز خروجی را شناسایی نمود. این نوار از کمربندهاي حاشیه خود، به سبب دگرشکلی فراوانش جدا میشود.
چینهاي بزرگ و متعدد برگشته تا خوابیده به سمت شرق تا شمال شرق میتواند بازگو کند که کمربند سبز به صورت کاملاً نابرجا و در یک تکتونیک افزایشی به لبه لوت اضافه شده باشد. کمربند سوم یک ضخامت عظیمی از سنگهاي توربیدایته با بلوكهایی ماسه سنگی با ابعاد متفاوت میباشد که در خمیره شیلهاي متورق گشته، پراکنده هستند و ما از آن به عنوان نوار الیستولیتیک نام میبریم. در این کمربند عدسیهایی از گدازههاي بالشی و سنگهاي اولترابازیک و بازیک نیز دیده میشود. کمربند چهارم در غرب یک ضخامت زیادي از توالی شیل و ماسه سنگ با رخسارههاي آبهاي کم عمق وجود دارد که توسط تودههاي نفوذي فلیسک بریده شدهاست - شکل 3 و . - 2
