بخشی از مقاله
چکیده:
دریاچه مهارلو یکی از دریاچه های شور ایران است که به دلیل فاصله کم آن از شهر شیراز و مجاورت آن با تعداد زیادی روستا و نیز به دلیل استفاده از نمک دریاچه در صنایع مختلف دارای اهمیت ویژه ای است. با توجه به اینکه سنجش از دور چند طیفی، ویژگی پدیده های زمینی را در محدوده های مختلف طیف الکترومغناطیس دریافت می کند، می تواند پایه مناسبی برای مطالعه رسوب دریاچه باشد.
هدف انجام این تحقیق شناسایی ویژگی های طیفی کانی های تبخیری موجود در دریاچه مهارلو به عنوان بنیانی در پردازش داده های ماهواره ای با استفاده از سنجندههای ALI و ASTER است.
به منظور انجام آنالیزهای طیفی، نمونه برداری میدانی صورت گرفت. که در مجموع تعداد 30 نمونه در فصل خشک برداشته و پس از خشک کردن به آزمایشگاه طیف سنجی دانشگاه خواجه نصیر ارسال شد. بعد از آنالیز نمونه ها، آنها در سه گروه با وضوح طیفی بالا، بازنویسی شده به ASTER و بازنویسی شده به ALI مورد مطالعه قرار گرفتند.
نتایج نشان می دهد که رسوبات دریاچه مهارلو به علت وجود بنیان کربنات و سولفات در کانی ها دارای رفتار ویژه ای هستند. از آنجاییکه جذب این کانی ها در محدوده برخی از باندهای این سنجنده ها قرار میگیرد احتمالا از این سنجنده ها می توان برای شناسایی این دسته از کانی ها استفاده کرد.
مقدمه:
یکی از رهیافت های اصلی سنجش از دور زمین شناختی، تلاش برای بهبود روش های نقشه برداری انواع کانی ها و سنگ هاست. از آنجا که کانی های مختلف، سیماهای طیفی مشخص دارند ودر واقع این سیماهای طیفی مشخص کلیدی برای شناسایی آنها از راه فناوری سنجش از دور به شمار می آیند.
مواد غیر آلی مثل کانی ها با ترکیب شیمیایی و ساختار بلورین مشخص، شکل و موقعیت باندهای جذبی سیمای طیفی شان منحصر به فرد است. در منحنی های طیفی انحراف مشخص به طرف پایین، باعث ایجاد محدوده هایی از طول موج می گردد که به عنوان جذب های انتخابی مواد نسبت به انرژی ورودی است.
بنابراین به دست آوردن ویژگی های طیفی می تواند نشان دهنده هر گونه تغییرات جزئی در ویژگی های کانی شناختی منطقه باشد. هدف انجام این تحقیق شناسایی ویژگی های طیفی کانی های تبخیری موجود در دریاچه مهارلو به عنوان بنیانی در پردازش داده های ماهواره ای با استفاده از سنجندههای ALI و ASTER است.
دریاچه مهارلو یکی از دریاچه های شور ایران است که به دلیل فاصله کم آن از شهر شیراز و مجاورت آن با تعداد زیادی روستا و نیز به دلیل استفاده از نمک دریاچه در صنایع مختلف دارای اهمیت ویژه ای است. این دریاچه یکی از سه دریاچه مهم استان فارس است که در 23 کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در امتدادی مطابق با روند عمومی زاگرس قرار دارد.
با بکارگیری فنون سنجش از دور چند طیفی می توان درمدت زمانی کوتاه و با کمترین هزینه و نیروی کار به اطلاعات مفیدی در زمینه زمین شیمی دریاچه ها به ویژه دریاچه های تبخیری و کم عمق دست یافت. با توجه به اینکه سنجش از دور چند طیفی، ویژگی پدیده های زمینی را در محدوده های مختلف طیف الکترومغناطیس دریافت می کند، می تواند پایه مناسبی برای مطالعه رسوب دریاچه باشد.
منطقه مطالعاتی:
-1 موقعیت جغرافیایی
دریاچه مهارلو در 23 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در بین عرض های جغرافیایی 19 - و - 29 و طول های جغرافیایی 41 - و - 52 در امتدادی مطابق با روند عمومی زاگرس - NW-SE - قرار گرفته است. طول دریاچه 35 کیلومتر و حداکثر پهنای آن 15 کیلومتر می باشد. در سال های پرآبی مساحت آن تا 280 کیلومترمربع نیز می رسد. این دریاچه را به دلیل عدم تداوم در تغذیه و همچنین تبخیر فوق العاده زیاد ناشی از عمق کم و سطح وسیع، نمی توان دریاچه دائمی به حساب آورد.
شکل -1 موقعیت منطقه مطالعاتی
-2 راههای دسترسی به منطقه مورد مطالعه
راه دسترسی به کرانه های غربی دریاچه، جاده شیراز- فسا می باشد. دسترسی به کرانه های شرقی و جنوبی دریاچه از جاده شیراز- گشنگان- سروستان امکان پذیر است.
-3 زمین شناسی بستر دریاچه مهارلو
مرکز پژوهشهای آهکی استان فارس در سال 1365 در ساحل غربی دریاچه مهارلو تا عمق 462 متر حفاری انجام داده است. این حفاری، بیانگر آن است که تا عمق مذکور فقط سازند رازک وجود دارد که از مارن های سیلتی سبز رنگ با میان لایه های ماسه سنگ و آهک به همراه ذرات ژیپس و نمک تشکیل شده است.
-4 ستون رسوبات دریاچه مهارلو
تقریباً در تمام بخش های دریاچه، ستون رسوب از سطح به عمق به شرح زیر است:
قشر نمک، لایه ماسه ریز سیلتی و رسی، لایه خاکستری و تیره تا سیاه - مارن های سیلتی ژیپس دار - ، بخش خاکستری متمایل به سبز
روش تحقیق:
آگاهی دقیق از چگونگی انعکاس طیفی پدیدهها از اهمیت بسیار زیادی در سنجش از دور برخوردار است. از آنجا که کانی های مختلف، سیماهای طیفی مشخص دارند ودر واقع این سیماهای طیفی مشخص کلیدی برای شناسایی آنها از راه فناوری سنجش از دور به شمار می آیند. به منظور انجام آنالیزهای طیفی، نمونه برداری میدانی صورت گرفت. که در مجموع تعداد 30 نمونه در فصل خشک برداشته و پس از خشک کردن به آزمایشگاه طیف سنجی دانشگاه خواجه نصیر ارسال شد.
