بخشی از مقاله
چکیده:
به علت وجود مشکلات زیست محیطی و مطرح بودن بحران انرژی در عصر حاضر، و با توجه به سهم زیاد ساختمان ها در مصرف انرژی، اهمیت لحاظ کردن اصول توسعه پایدار در معماری، هر روز بیشتر می شود.این اصول تنها شامل مباحث انرژی نمی باشد، و به طور کلی شامل کارآیی اقتصادی، اجتماعی و محیطی است.بنابراین نیازمند روش هایی در معماری هستیم که بتواند پاسخگوی کلیه اهداف توسعه باشد.از سوی دیگر، تکنولوژی و فناوری های جدید، معماری را وارد مرحله تازه ای نموده است و روش های جدید طراحی و ساخت را پدید می آورند.یکی از پدیده های جدید معماری هوشمند می باشد.در ساختمان هوشمند کلیه اجزاء با یکدیگر، با انسان و با محیط در تعاملند.
در این مقاله به بررسی نقش معماری هوشمند در رسیدن به اهداف پایداری می پردازد و در آخر، این نتیجه حاصل می شودکه هوشمندی بنا، موجب استفاده بهینه از ساختمان و صرفه جویی اقتصادی، کاهش مصارف انرژی ساختمان و افزایش آسایش انسان ها شده و در نتیجه باعث ایجاد ساختمان هایی پایدار می گردد و می توان از آن در جهت پیشرفت معماری پایدار استفاده کرد.
مقدمه:
بحران انرژی در دهه هفتاد میلادی و مشکلات زیست محیطی متعاقب آن، بر بسیاری از فعالیت های انسانی سایه افکند و حوزه طراحی معماری و شهری را که سهم زیادی در مصرف انرژی و آلودگی های محیطی داشت با چالشی سخت مواجه نمود.
از ابتدای دهه 1980 میلادی گستره طراحی و ساخت ساختمانها هر روز شاهد نوآوریهای جدید در زمینه مصالح کارآمدتر و پربازده تر بوده است . در مسیر پیشرفت روز افزون ، روز به روز بر قابلیتهای مصالح افزوده شده و انسان ، همواره شاهد معرفی مصالح جدید به عرصه ساخت و ساز بوده است
موضوع نگهداری از کره زمین و زیست بوم و نیاز نسل های آینده، مفهوم جدیدی از پایداری را در ادبیات همه علوم و هنرها وارد نمود؛ سپس مفهوم پایداری در توسعه و طراحی محیط های مصنوعی در مقیاس خرد و کلان مورد توجه قرار گرفت.
تغییراتی که با توجه به معیارهای زست اقلیمی و پایداری پدید می آیند، هر روز اهمیت بیشتری می یابند.سخن از پایداری در معماری را می توان به طراحی ساخت و سازهای آینده تغییر کرد؛ زیرا بشر، وارد دوران جدیدی از زندگی خود شده است و به همین خاطر نیز نسبت به بسیاری از مسائل حساس تر از قبل عمل می کند. نگاه جدید انسان ها به حفظ محیط زیست و صرفه جویی در مصرف انرژی، حاصل این دیدگاه جدید است.
از سوی دیگر ایده ها و اقدامات مطرح شده در این عرصه با استفاده از فن آورها و تکنولوژی های جدید، وارد مرحله تازه ای می شود و با توجه به رشد روز افزون تکنولوژی و شهرنشینی، هر روز شاهد به وجود آمدن سبک ها و موج های جدیدی در معماری هستیم.یکی از این پدیده ها شهر هوشمند و به تبع آن معماری هوشمند است.در کشورهای پیشرفته، بحث معماری و شهرسازی هوشمند از سالها پیش در کانون توجه مطالعات علمی آکادمیک قرار گرفته است.
هوشمندی در معماری، استفاده از تکنولوژی ها و فن آورهای روز برای هوشمند کردن بنا و شهر است.امروزه ساختمان ها خود گونه ای از تکنولوژی هستند. آنها خود را با تکنولوژی وفق می دهند و از آن بهره می گیرند.
به دلیل اینکه جهان به سمت تکنولوژی پیش می رود، شهروندان نیز برای تعاملات و ادامه حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... خویش ناگزیر به پیوستن به این جریان می باشد.
مصالح هوشمندمعمولاً به عنوان بخشی منطقی از خط سیر توسعه مصالح به سوی بازدهی انتخابی تر و خاص تر می باشند . مصالح هوشمند تقریبا توانی پایان ناپذیر دارند ، آنها می توانند در واکنش به محیط پیرامون خود چنان تغییر کنند که مصالح طبیعی - غیر هوشمند - قادر به آن نیستند . آنها قادرند تحولی مثبت در معماری ، ساخت و ساز و روش زندگی ایجاد کنند .
مصالح هوشمند می توانند طبق دستور رنگ عوض کنند یا در طول روز به تولید الکتریسیته پرداخته و در شب آن را در اختیار ما قرار دهند . اما مهمترین تأثیر آنها در مقوله انرژی است که از مهمترین مباحث قرن پیش روست ، با استفاده از مصالح هوشمند در ساختمان می توان در بهینه نمودن مصرف انرژی بهره جست ، زیرا همانطور که در بخشهای بعدی توضیح داده می شود ، اکثر مصالح و فرآورده های مورد بحث در این نوشتار به طور مستقیم و غیر مستقیم انرژی مورد نیاز خود را از محیط پیرامونی می گیرند.
امروزه با دید آینده نگری که به معماری و سیستمهای ساخت از سوی معماران وجود دارد ، به زودی شاهد توسعه و گسترش مصالح هوشمند در حیطه دانش معماری در کشور خواهیم بود کما اینکه بکارگیری این مصالح با توجه به پتانسیل هایی که دارند در بسیاری از کشورها از حد تحقیق و پژوهش فراتر رفته و استفاده از مصالح هوشمند در ساختمانها عملی گشته است. پس شناخت و پی بردن به مشخصه های مصالح و کاربرد آنها در دنیای امروز امری اجتناب ناپذیر می نماید
اما آنچه که این تحقیق در پی آن می باشد، این است که با توجه به مباحث مطرح در زمینه توسعه پایدار که دغدغه اصلی قرن پیش روست. تکنولوژی و هوشمند بودن بناهای معماری، تا چه حد می تواند ما را در رسیدن به اهداف معماری یاری دهد؟
لذا مقاله حاضر ابتدا به بررسی اصول و اهداف معماری پایدار می پردازد و سپس به تعریف و بررسی ابعاد و ویژگی های معماری هوشمند اختصاص می یابد، تا بتوان به تاثیر هوشمندسازی بر پایداری در معماری، در تمامی جوانب دست یافت.
نوع مطالعه، روش و نحوه اجرای تحقیق:
روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی و تحقیق موردی می باشد. در روش تحقیق موردی سه استراتژی تبیینی، توصیفی و مشاهده ای به کار رفته است.
در بخش مطالعات اسنادی با مرور مستندات مهم و برجسته در ارتباط با مصالح هوشمند با پایداری در معماری سعی در استخراج چهارچوب مبانی نظری مناسبی برای متدولوژی طرح، شده است.
در بخش مطالعه موردی، اگر بخواهیم گذری کوتاه برای باز کردن هریک از زیرشاخه های آن داشته باشیم، داریم:
در استراتژی تبیینی، به بازشناسی و بیان دیدگاه ها، اصول و مبانی نظری در این زمینه، رویکردهای جامعه شناسانه و فرهنگی پرداخته می شود.
در استراتژی توصیفی، واقعیات موجود موضوع و واقعیت های موجود با نمود کالبد معماری توصیف می شود و در نتیجه از اطلاعات جمع آوری شده نتایج عینی استنتاج می شود.
در استراتژی مشاهده ای، در زمینه اطلاعات جمع آوری شده از طریق نتایج عینی و استنتاج شده، ابتدا به تاثیر هوشمندی مصالح می پردازد و سپس با استناد به نتایج استنتاج شده، ابعاد یا بعد پایداری در معماری تشریح می شود.
در نتیجه از آنجا که ابزار تحقیق تابع روش تحقیق است، لذا اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش بر اساس تهیه اسناد - مطالعات اسنادی - ، انواع استراتژی های تبیینی، توصیفی و مشاهده ای صورت می گیرد.
