بخشی از مقاله
چکیده
امروزه دگرگونی های بسیار زیاد همراه با گسترش رقابت در زمینه های مختلف، به ویژه در بازارها، مشاهده می شود. بنابراین انجام پژوهشهای بازار برای همه کشورها و شرکتهایی که درصدد هستند حضوری آگاهانه در بازار داشته باشند ضرورت دارد. وجود پتانسیل عظیم مصرف این فرآورده لزوم بررسی روند تولید، واردات و صادرات این محصول را طلب میکند. MDF یا به عبارتی Medium Density Fiberboard ماده مرکب چوبی است که از چوب به همراه رزینهای مصنوعی ، تحت فشار و گرما تولید میشود. این صنعت کاربرد بسیار وسیعی در زمینههای مختلف از جمله کابینتسازی ، قالب بندی ، ساختمانسازی و معماری وحتی در صنایع هوا و فضا دارا میباشد. به دلیل وجود بافت چوبی در تولید MDF این ماده تبدیل به یکی از بهترین و پرمصرف ترین مواد ساختمانی دنیا در مقایسه با چوب خام - ماسیو - و نئوپان گردیده است.
از مهمترین مزایای استفاده از MDF در مقایسه با سایر مواد مرکب چوبی میتوان به وجود لبه های صاف و بدون تراشه پس از اره شدن ، وجود سطح بسیار صاف و یک شکل ، براق شدن و یکنواختی سطح پس از رنگ آمیزی ، بالابودن مقاومت به رطوبت و گرما، استحکام بالای مکانیکی در برابر نیروهای مختلف از جمله نیروی خمشی ، نیروی ضربه، پیچ خوری، روکشگیری بسیار آسان و .... اشاره نمود .اما به دلیل استفاده از رزینهای مصنوعی در تولید آن که دارای ماده سمی فرمالدهید میباشد، این ماده پس از مدتی بر اثر استنشاق، بر روی سیستم تنفسی انسان تأثیر منفی گذارده و ریسک ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. اما اگر این مقدار طبق استانداردهای جهانی، درMDF تولیدی وجود داشته باشد، هیچگونه خطری را به دنبال نخواهد داشت . از این رو جهت کنترل میزان فرمالدهید آزاد شده از MDF، همچنین یافتن روشهایی جهت کمتر در معرض فرمالدهید قرار دادن مردم و همچنین انجام سایر موارد کنترلی دیگر ، آزمایشگاه کنترل کیفیت در هر مجتمع تولیدی MDF سهم مؤثر و به سزائی در سلامت و بهبود کیفیت تختههای تولیدی دارا میباشد.
واژههای کلیدی: تخته فیبرنیمهسنگین، بازار، استحکام، فرمالدهید، مصرف
-1 مقدمه
مصرف چوب و فرآوردههای چوبی در دنیا در سالهای اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و در کشورهای در حال توسعه این روند شدت بیشتری داشته است. از طرفی توسعه واحدهای تولیدی در زمینه توسعه فرآورده-های مرکب چوبی مستلزم تأمین ماده لیگنوسلولزی اولیه مناسب و ارزان قیمت میباشد. این موضوع در کشورهایی که دارای منابع محدود جنگلی هستند دارای اهمیت ویژهای است زیرا بهرهبرداری بیش از حد از جنگل باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی میشود. همین امر صاحبان این صنعت را به سمت سایر مواد لیگنوسلولزی مناسب و ارزان که بتوان یک جایگزین مطمئن برای مواد چوبی باشد سوق داد - گولر و همکاران، 2008؛ باروس و همکاران،. - 2011 توسعه فناوری عصر حاضر در واقع وابسته به پیشرفتهایی است که در زمینه مواد حاصل شده و گسترش آتی آن در گرو یافتن مواد جدید و قابل استفاده میباشد.
حال تخته فیبر بادانسیته متوسط - MDF - ، در سالهای اخیر از رشد و توسعه قابل ملاحظهای برخوردار بوده است، این فرآورده که بدون چسبهای گرما سخت یا با کمک آنها و بهکارگیری فشار و دما از الیاف چوب یا سایر مواد لیگنو سلولزی ساخته می شود، فشار پرس عامل مهم و موثر بر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی تختهفیبر نیمه سنگین میباشد. لذا تعیین فشار مناسب پرسپیوسته جهت تأمین مقاومتهای استاندارد تخته فیبر نیمهسنگین در مقیاس صنعتی تولید ضرورت مییابد. امدیاف مخفف واژه "تخته فیبر با دانسیته متوسط" است که جزو فرآوردههای چوبی محسوب میشود. امدیاف نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید میگردد.دانسیته آن بین 650 تا 800 کیلوگرم بر متر مکعب است. امدیاف را پس از تولید میتوان روکش نمود. روکشهای تزیینی، علاوه بر زیبایی، به دوام و کاربرد آن در محیطهایی مانند آشپزخانه کمک میکند. روکش ملامینه متداولترین نوع روکش برای امدیاف است که در آن فرایند کاغذ نقشدار آغشته به چسب با فشار و حرارت پرِس برروی تخته چسبانده میشود. این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایر اوراق فشرده چوبی، دارای برخی خواص برتر نیز هست که باعث ارتقای بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند:تخته خُردهچوب، تختهلایه، تخته فیبر سخت و... شدهاست. درواقع، این محصول امدیاف ابتدا بهعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در اربردهایک جایگزینِ چوب نیز بهکار رفتهاست. در حال حاضر، دامنه کاربردهای آن روزبهروز درحال افزایش است.
خط تولید امدیاف
یارد چوب
محوطهای است که مواد اولیه چوبی که به کارخانه وارد میشود در آن جمع آوری و دسته بندی میشود. در wood yard چوبها به دو گروه بزرگ سوزنی برگ - - saft wood و پهن برگ - - hard wood تقسیم میشوند و براساس نیاز از آنها در چیپر استفاده میشود. محوطه wood yard باید از بتون باشد و سیستم زهکشی مناسب داشته باشد تا بتواند به راحتی آب باران را به بیرون هدایت نماید و همچنین باید بین دستجات چوب فضای حدود 6 متر خیابان وجود داشته باشد تا در صورت بروز حادثه مثل آتش سوزی و ... قابل کنترل باشد . نکته قابل توجه این است که در این صنعت در استفاده از گونه محدودیتی وجود ندارد اما برای داشتن MDF مقاوم بهتر است از چوب سوزنی برگانی مانند کاج ، سرو ، نراد و ... استفاده شود ولی در کشور ما به دلیل کمبود منابع سوزنی برگ از پهن برگانی چون صنوبر به دلیل داشتن الیاف نسبتا ً بلند ودرصد تخلخل بالا ودارا بودن چوب نرم و اکالیپتوس به دلیل صرفه اقتصادی و سریع الرشد بودن و افرا، پالونیا، توسکا، غان و ... ونیز گونه های غیر جنگلی که دارای صمغ و مواد استخراجی نباشند - توت ، بید و ... - استفاده میشود. درکشورهاییچون مالزی، بیشتر از بامبو که یک گونه دست کاشت است و در برزیل از اکالیپتوس درساخت MDF استفاده می شود.
بعد از دپو چوبها در ابتدای خط ، زنجیرنقاله ای که دارای گیره یا دندانه است یعنی همان chein conveyor چوب را نگهداشته و یکی یکی به سمت Conical rolers هدایت میکند. نام دستگاهی است که میدان مغناطیسی ایجاد کرده تا در صورت وجود قطعات فلزی مثل میخ و سیم خاردار و ... در مواد اولیه قبل از ورود به چیپر توسط بهره بردار از خط خارج شود. دیواره محفظه این دستگاه چوبی می-باشد.در این قسمت رولهایی بنام Feeding role قرار دارد که در سطح آن دندانههایی وجود دارد که چوب به محض ورود به آن گیر کرده و به سمت تیغههای چیپر روانه میشود و توسط تیغههای موجود در روی درام و یک ضدتیغه روی بدنه که پس از برخورد چوب به صورت ذرات کوچک که همان چیپس نامیده میشود در میآید. چیپسهای تولید شده از قسمت تحتانی دستگاه توسط Screw بر روی Belt ریخته و از آنجا به سیلو چیپس منتقل میشود.
