بخشی از مقاله
چکیده
اصطلاح تدریس، اگرچه در متون علوم تربیتی مفهومی آشنا به نظر میرسد، اکثر معلمان و مجریان برنامههای درسی بامعنی و ماهیت درست آن آشنایی دارند. برداشتهای مختلف معلمان از مفهوم تدریس میتواند در نگرش آنان نسبت به دانش آموزان و نحوهی کار کردن با آنها تأثیر مثبت یا منفی بر جای گذارد. برداشت چندگانه از مفهوم تدریس میتواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از مهمترین آنها ضعف دانشپایه و اختلاف در ترجمه و برداشت نادرست معلمان از دیدگاههای مختلف تربیتی است.
آموزش یک فعالیت مشخص و دقیق طراحیشده است؛ پس هدفهای آن دقیقتر و مشخصتر و زودرستر از هدفهای پرورشی است. آموزش ممکن است با حضور معلم و یا بدون حضور معلم از طریق فیلم، رادیو، تلویزیون و سایر رسانهها صورت گیرد.
کمیته آموزش و یادگیری سنات در دانشگاه بورک تدریس اثربخش را بهعنوان هر فعالیتی تعریف میکند که بتواند تجربه یادگیری مفید و سازنده را برای دانشآموزان ایجاد کند و موجب انگیزش آنان در جهت رشدشان گردد - ساموئل باندل و جیمز اولیوواتایو 2014، . - 174 در تدریس، دانش آموزان باید همراه با معلمان خود فعالانه در رخدادهای آموزشی مشارکت کنند و با حل مسائل و مشکلات، عملاً به کسب اطلاعات و بازسازی اندیشه خود بپردازند، نه اینکه صرفاً براساس یک روش قالبی ثابت بر محفوظات خود بیفزایند که در این صورت انگیزه چندانی برای یادگیری نخواهند داشت.
مقدمه
آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که تعلیم و تربیت و ساختن انسان مطلوب و مؤثر را در جامعه به عهده دارد. برای پرورش افراد مطلوب، نیاز به یک نظام آموزشی کارآمد است که اجزاء و عناصر آن اعم از مواد درسی، دانشآموز، معلم، وسایل آموزشی، فضا و غیره با یکدیگر ارتباط متقابل دارند تا اهداف مورد انتظار تحقق یابد. از طرف دیگر، تدریس و آموزش ازنظر ماهیت یک نظام ارتباطی متقابل است و مدرسه بهسان گروه پویایی، درصدد آماده کردن افراد برای ورود به جامعه در سطح بسیار گستردهتری است.
مفهوم اثربخشی تدریس، یعنی اینکه تعیین کنیم آموزشهای انجامشده تا چه حد به ایجاد مهارهای موردنیاز سازمان بهصورت عملی و کاربردی منجر شده است. الگوهای تدریس درواقع الگوهای یادگیریاند و معلمان درحالیکه به دانشآموزان خود اطلاعات میدهند نحوه یادگیری درست را نیز به آنها میآموزند. نحوه تدریس، اثربخشی بسیار بر روی توانایی دانشآموزان دارد
تعریف اثربخشی
عبارت است از میزان موفقیت معلم درزمینه بازدهی و نتایج کاری است که به او محول شده است
تدریس اثربخش به معنی توانایی معلم برای فراهم آوردن تجربه یادگیری جهت کسب نتایج آموزش مطلوب است. برای این منظور تکتک دانش آموزان باید درگیر فعالیت یادگیری شوند.
تعریف تدریس
گیج تدریس را اینگونه تعریف کرده است:
هر فعالیتی از جانب یک فرد که بهمنظور تسهیل یادگیری فرد دیگری انجام میپذیرد - گیج 1374، - 12 لانجرن2 تدریس را فرآیند پیچیده و از قبل برنامهریزیشدهای میداند که توسط معلم در کلاس درس اجرا میشود و هدف عمده اش ایجاد درگیری و تعامل ذهنی یادگیرنده با مطالب یادگرفتنی است
تدریس بهعنوان یک علم
نخستین تلاشها برای علمی کردن تعلیم و تربیت به اوایل قرن حاضر و آثار »ادوارد لی ثرندایک« برمیگردد. وی مینویسد: کارآمدی هر حرفهای تا اندازهی زیادی به میزان علمی شدن آن بستگی دارد، حرفه تدریس بهبود خواهد یافت:
– 1 به همان نسبت که اعضای آن، کار خویش را توسط روحیه و روشهای علمی هدایت کنند، روحیه و روشهایی که حقایق را صادقانه و بی نظرانه، ملاحظه کرده و از خرافات، اوهام و حدسهای آزموده نشده به دور باشند.
– 2 به همان نسبت که رهبران تعلیم و تربیت، انتخاب روشهای خویش را بهجای تکیهبر عقاید عمومی، براساس نتایج پژوهشهای علمی هدایت کنند
استفاده از روشهای تدریس خلاق
مناسبترین روش برای شکوفاسازی استعدادها و توان ابتکاری دانش آموزان استعداد درخشان، استفاده از روشهای تدریس خلاق است. با استفاده از این روشها دانش آموزان میتوانند به ارائه یک فرضیه و یا یک الگو بپردازند، ابداع کنند و درنهایت ایدههای نو و محصولات نو براساس تراوشها ذهنی آنان ارائه گردد. این امر در صورتی میسر است که معلمان در تدریس خود متکی به روش سخنرانی و ارائه اطلاعات محض نباشند - فرد 1384، . - 112
تقسیمبندی روش تدریس
1 روشهای تاریخی 2 روشهای نوین
روشهای نوین تدریس روش کنفرانس - گرد همآیی -
این روش با روش سخنرانی تفاوت دارد زیرا درروش سخنرانی، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. درحالیکه در این روش اطلاعات توسط دانش آموزان جمعآوری و ارائه میگردد. این روش میتواند مشخص کند که دانش آموزان تا چه اندازه میدانند. این روش یک موقعیت فعال برای یادگیری به وجود میآورد. نقش معلم در کنفرانس صرفاً هدایت و اداره کردن جلسه و جلوگیری از مباحثاتی است که منجر به انحراف از موضوع کنفرانس و روال منطقی آن شود. این روش برای کلیه دروس و سنین مختلف کاربرد دارد
روش شاگرد استادی
قدمت این روش به زمانی که انسان مسئولیت آموزش دهی انسانهای دیگر را چه از طریق غیررسمی و چه از طریق رسمی به عهده گرفت، میرسد؛ و قدمت آن به صدر اسلام برمیگردد مسجد نخستین موسسهای بود که چنین دستگاهی را برای تعلیم و تربیت مسلمانها بهکاربرده است. از روشهای تعلیمی که درروش شاگرد استادی حائز اهمیت است، روش حلقه یا مجلس است، که پیامبر عظیمالشان اسلام از این روش به مردم آن زمان آموزش میداد. همه افراد در کودکی دوست دارند نقشی غیر از نقش واقعی خود بازی کنند، روش شاگرد استادی به این نقش خیالی، جامه عمل میپوشاند. در این روش به دانش آموزان اجازه داده میشود که نقش معلم را ایفا کنند. هدف اساسی این روش آن است که شاگرد، معلم گردد و از این طریق تجارب تازه و ارزشمندی به دست آورد.
روش چند حسی - مختلط -
استفاده از این روش مستلزم به کار گرفتن همه حواس است و جریان یادگیری از طریق تمام حواس صورت میگیرد. از طریق کاربست این روش میتوان، مطالب و مهارتها را درک کرد و ارتباط مؤثرتری برقرار کرد
