دانلود مقاله در مورد نظام اموزشی روسیه

بخشی از مقاله

نظام اموزشی روسیه

تاريخچه آموزشي
همانند بسياري از دولتهاي پيشين بلوك شرق، دولت فدراسيون روسيه از سال 1993، به اجراي سياست اعمال حداقل حمايت ملي از نظام آموزش ملي مبادرت نمود.دراين اثنا، بنا بربند40قانون آموزش و پرورش، 10درصد از درآمد ملي به عنوان بودجه آموزشي بدين امر اختصاص يافت.بدهي هاي مراکز آموزشي و نبود تجهيزات به روز ، از جمله عمده ترين مشکلات پيش روي مراکز آموزشي مستقر درنواحي فقير نشين کشور و شهرهاي كوچك و حاشيه اي بوده است و اين در حاليست که مدارس ايالتي و حرفه اي مستقردر نواحي بزرگ شهري، از جمله مسكو و پترزبورگ، درشرايط بسيار مناسب مالي قرار داشته اند.

با توسعه مدارس خصوصي افزايش بي عدالتي در برخورداري شهروندان روسي از حق آموزشي عمومي با كيفيت بالا مشهود گرديد.به نحويکه در طراحي سياست آموزشي ملي فدراسيون روسيه طي سال 1998، اين معضل بطور اختصاصي مورد توجه قرار گرفت.در اين اثنا همچنين،افزايش نرخ برنامه هاي آموزش پايه حرفه اي فاقد راندمان بالاي کاري بواسطه حذف شتابزده بيكاري در بازاركار،شكست نظام مديريت قديم آموزش پايه حرفه اي و کاهش نرخ افراد استخدامي ثابت در بازار کار، به بروز تنش اجتماعي در کشور منتهي گرديدكه اول از همه در جامعه معلمين مشهود است.طي سالهاي 1996-1994،افزايش اعتراض معلمين تا سرحد اعتصاب به پيش رفت.بروز چنين حوادثي درزمينه آموزش، با انعكاس گسترده اي در حوزه فعاليتي مجلس

دوماي ايالتي مواجه گرديدكه به نوبه خود به اتخاذ سياست « آموزش و پرورش و امنيت ملي» در مي سال 1996 منجر گرديد.متعاقب اتخاذ چنين سياستي، نظام آموزشي روسيه مستقيماً تحت تاثير پايه امنيت ملي قرار گرفته و مشخص گرديد که نقاط ضعف موجود در حوزه آموزش خود عامل اصلي بروز نتيجه غير منطقي وخطاي سياسي دولت است.
از جمله دستاوردهاي اتخاذ سياست آموزش و پرورش و امنيت ملي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
تضمين فراهم سازي آموزشي عمومي متوسطه آزاد براي کليه شهروندان روسي

افزايش سهم هزينه هاي آموزشي و پرورشي در بودجه كشور
برقراري فرصتهاي متساوي براي کليه شهروندان روسي جهت دستيابي به آموزش وجلوگيري از طبقاتي شدن سطوح مختلف اجتماع دردستيابي به امکانات آموزش و پرورش بر اساس قانون اساسي فدراسيون روسيه و قانون آموزش و پرورش
ايجاد شرايط مناسب جهت توسعه تاسيسات آموزشي با اشكال متفاوت ملكيتي
توسعه برنامه هاي آموزشي درجهت جلوگيري از كاهش نرخ سواد و پائين آمدن توسعه روشنفكري و فرهنگي شهروندان روسي
با اتخاذ سياست آموزش و پرورش و امنيت ملي و تصويب آن در مجلس دوماي روسيه،در خواست دولت روسيه فدرال جهت درنظرگرفتن شرايط اصلاحات آموزشي مورد پذيرش واقع گرديد.از اين روي،ماموريت اجراي طرح سوم اصلاح نظام آموزشي در دستور جولاي سال1997دولت گنجانيده شد.
از جمله مهمترين مسائل پيش روي اعمال اصلاحات آموزشي مذکور مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :
عدم تعيين معياري مشخص جهت افزايش سرمايه گذاري آموزشي توسط دولت روسيه و کاهش چشمگير بودجه فدرال طي سالهاي1997-1995
عدم برآورد نيازهاي قانوني جاري آموزشي در روند اجراي اصلاحات آموزشي توسط دولت فدراسيون روسيه
عدم تخصيص بودجه جبراني در حوزه اصلاحات آموزشي
کاهش سريع بودجه فدرال در ارائه خدمات عمومي آموزشي
عدم مسئوليت پذيري دولت فدراسيون روسيه در انتشار كتب درسي مقاطع مختلف آموزشي
افزايش نرخ جرم و جنايت درميان کودکان به واسطه آموزش سهم عمده اي ازآنان درخارج از نظام رسمي آموزشي
آموزش پيش دانشگاهي
آموزش پايه
سن ورود به دوره : 6 سالگي
سن اتمام دوره : 17 سالگي
ساختار آموزش پايه طي سالهاي1997-1990
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
تعداد مراکز آموزش پيش دبستاني (به هزار) 9/87 6/87 82 3/78 8/72 6/68 2/64 3/60
نرخ كودكان تحت پوشش برنامه هاي آموزش پيش دبستاني برمبناي ميليون 9 4/8 2/7 8/6 1/6 6/5 1/6 -

درصدكودكان ثبت نامي مراکز پيش دبستاني 4/66 9/63 8/56 4/57 2/56 5/55 9/54 4/54
درصد کل مدارس جامع روزانه بر مبناي هزار 6/67 9/67 3/68 5/68 6/68 9/68 8/68 5/68
مدارس ايالتي (شهري) 6/67 9/67 3/68 1/68 3/68 4/68 3/68 9/67
مدارس غير ايالتي - - - 4/0 4/0 5/0 5/0 6/0
تعداد مدارس جامع روزانه بر مبناي هزار 20328 20427 20503 6/20597 5/21143 8/21566 9/21728 4/21733
نرخ دانش‌آموزانمدارس جامع بر مبناي ميليون 5/0 5/0 5/0 5/0 5/0 5/0 5/0 5/0

مقطع آموزش ابتدايي
طول دوره آموزشي : 4 سال
مقطع سني : از 6سالگي تا 10سالگي
مقطع متوسطه مقدماتي
طول دوره آموزش 5 سال
مقطع سني : از 10سالگي تا 15 سالگي
مدرك اعطائي : گواهي نام اتمام دوره متوسطه مقدماتي
مقطع متوسطه تكميلي
طول دوره آموزشي : 2 سال
مقطع سني : از 15سالگي تا 17 سالگي
مدرك اعطايي : گواهي نامه اتمام دوره متوسطه تكميلي
3/60 هزار مرکز پيش دبستاني با 7/4 ميليون كودك‌
7/66 هزار مرکز آموزش عمومي با2/21 ميليون دانش آموز
1/4هزار مرکز آموزش پايه با 7/1ميليون دانش آموز
6/2هزار مرکز آموزش متوسطه با بيش از 2ميليون دانش آموز
880 مركز آموزش عالي با 04/3 ميليون دانشجو
آموزش پيش دبستاني
سياستهاي آموزشي
اصلي ترين سياست آموزشي مراکزپيش دبستاني،تدوين برنامه هاي آموزشي ناحيه اي برخورداراز خصوصيات تاريخي، فرهنگي و جغرافيائي نواحي مختلف كشور است.
سياستهاي حمايتي
حمايت اجتماعي از كودكان
در عرصه حمايت اجتماعي كودكان روسي جهت هاي مذکور در ذيل از ارجحيت برخوردار بوده است :
- حفاظت از حقوق اجتماعي كودكان و عدم فقر اجتماعي آنان درجهت پيش گيري از بروز بزهکاري
- توسعه مدارس شبانه روزي و تاسيسات آموزشي ويزه كودكان جهت جلوگيري ازابتلاي آنان به مشکلات اخلاقي و رفتاري نظيراعتياد به مواد مخدر و .....
- سپارش كودكان بي سرپرست به شهروندان فدراسيون روسيه و افراد خارجي داوطلب جهت مراقبت از ين کودکان
- تشكيل مراکز ويزه كودكان مطرود از کانون خانواده و مهاجرين اجباري
- برقراري هماهنگي ميان وزارت آموزش و پرورش و نهاد رياست جمهوري درجهت برخورداري كودكان بي سرپرست روسي و كودكان مطرود از کانون خانواده و مهاجرين اجباري از امکانات مناسب آموزشي و تفريحي
دستاوردهاي آموزشي دهه1990
- تاسيس1425مرکز پيش دبستاني و مدارس شبانه روزي براي4/218هزار نفر ازكودكان بي سرپرست و مهاجر

- تاسيس 566 مدرسه جامع شبانه روزي
- تاسيس35 مدرسه اختصاصي ويزه 6/5 هزار كودك بزهکار
- افزايش تعداد خانه كودكان به 268 مرکز با تحت پوشش قرار دادن 9/11هزار کودک
- افزايش تعداد مدارس شبانه روزي ويزه كودكان عقب مانده بي سرپرست
- افزايش نرخ كودكان بي سرپرست مدارس شبانه روزي به932/7 نفر )از ميان اين تعداد، 3495 نفر در مدارس تربيتي حرفه اي حضور يافته اند.(
- تاسيس736 مدرسه کارآموزي و 814 انستيتوي آموزش متوسطه و عالي حرفه اي
- افزايش 3/4درصدي تعداد فارغ التحصيلان خانه هاي كودكان ومدارس شبانه روزي جهت ورود به انستيتوهاي آموزش عالي

توسعه آموزشي
تخصيص بودجه اختصاصي به تاسيسات آموزش پيش دبستاني اشكال مختلف سازماني و حقوقي
حفظ نظام تاسيساتي آموزش پيش دبستاني در روند انتقال آن از مالكيت فدرال به نوع شهري
توسعه شبكه آموزش پيش دبستاني و ايجاد ساختار جديد براي آموزش پيش دبستاني
توسعه تاسيسات مختلف آموزش پيش دبستاني و تجربه علوم جديد
توسعه طرح قانون فدراسيون روسيه در حوزه آموزش پيش دبستاني
فراهم سازي قابليت دسترسي کليه كودكان روسي به برنامه هاي آموزش پيش دبستاني
غناي محتوايي برنامه هاي آموزش پيش دبستاني ازطريق بهره گيري ازامکانات تكنولوژيک آموزشي
تلاش جهت غلبه بر شكاف موجود ميان کانون خانواده و جامعه پيش دبستاني
افزايش75 درصدي مراکز پيش دبستاني شهري
تفکيک مراکزآموزشي پيش دبستاني بواسطه نوع و طبقات آن ازسال 1995
افزايش تعداد مراکز آموزش پيش دبستاني به 288مرکز طي سال1998
اجباري سازي نظام آموزشي پيش دبستاني از سال1995
آماده سازي تعداد 3603مرکز آموزش پيش دبستاني براي كودكان رده سني پيش دبستاني و سنين پائين تر جهت جذب بالغ بر 186083كودك
معضلات آموزشي
عدم كفايت و تاخير درسرمايه گذاري که به نوبه خود برعدم ثبات و ايجاد شرايط بحراني درنظام آموزش پيش دبستاني منجر گرديده است.
تجديد ساختار آموزش پيش دبستاني تنها درشكل و نه نوع فعاليت آموزشي
کاهش نرخ کودکان ثبت نامي مراکزآموزش پيش دبستاني13استان فدراسيون روسيه اعم از(DSKOV،
حور،ماسك،نيومن،تيژني، نوگورد، ساخالين، كالوگا ، روستو، چيتا و...
کاهش نرخ ثبت نامي کودکان عمدتا بواسطه کاهش نرخ تولد و عدم توجه والدين به مقطع آموزش پيش دبستاني به جهت افزايش هزينه نگهداري كودكان در اين مراکز بوده است.
ورود تنها 9/54 % ازكودكان رده هاي سني 6-1سال به مراکز آموزش پيش دبستان طي سال 1996
آمار تحصيلي
طبق آمار بدست آمده طي سال 1998،بالغ بر 60256 مرکزآموزش پيش دبستاني با 4705954کودک (7/4 ميليون نفر) در روسيه فعال بوده اند.اين در حاليست که نرخ مذکورتا سال1992، بر630/2 ميليون کودک بالغ مي گرديد.
آموزش متوسطه
ساختار آموزشي

دولت روسيه امكان دستيابي و بهره مندي رايگان از امکانات آموزش متوسطه مقدماتي را تضمين مي نمايد . مدت زمان تحصيل در كلاسهاي متوسطه مقدماتي 30-32ساعت درهفته ودرمتوسطه تكميلي 34-36ساعت در هفته مي باشد. فارغ التحصيلان آموزش متوسطه به كسب مدرك متوسطه تكميلي پس از5سال تحصيل درمقطع متوسطه مقدماتي ومتعاقب آن دو سال تحصيل در متوسطه تكميلي نائل مي گردند.
ارزيابي تحصيلي
کارنامه تحصيلي(diunik)«کارنامه تحصيلي » علاوه برتدارک ديگر ابزارمورد نياز در آغاز سال تحصيلي است.
گفتني است که در صفحه اول اين دفترچه، ضمن الصاق يک قطعه عکس، اطلاعات کاملي اعم از نام و نام خانوادگي ،نشاني منزل، نام پدر و مادر،تلفن محل کار پدر و مادر، تلفن مستقيم مدير مدرسه، نام و نام خانوادگي مدير مدرسه، گروه خوني و RH دانش آموز، شماره بيمه، حساسيت هاي پزشکي و دارويي دانش آموز ثبت مي گردد.علاوه بر اين، تلفن هاي ضروري نظير آتش نشاني، فوريت هاي پزشکي، حوادث گاز، پليس و ساير موارد درصفحه اول دفتر لحاظ مي گردد.درصفحه هاي بعدي دفترچه نيز، برنامه کلاسي هر ترم لحاظ مي گردد. گفتني است که سال تحصيلي به چهار ترم تقسيم مي شود.در هر ترم ممکن است برنامه کلاسي تغيير يابد.کلاسهاي فوق برنامه نيز در اين دفتر به ثبت مي رسد تا خانواده ها دقيقاً درجريان برنامه مدرسه باشند.
صفحه بعدي اختصاص به مشخصات معلمين هر يک از دروس آموزشي دارد.باقي صفحات - بجز چند صفحه ، تماما به نظارت درسي دانش آموز اختصاص داشته و خود بر جدول برنامه روزانه به تفکيک دروس، تکليف منزل ، نمرات کلاسي و نظر معلم مشتمل مي گردد.والدين دانش آموزان با بررسي روزانه دفترچه مذکور از نحوه عملکرد فرزندان خودآگاهي مييابند.
علاوه براين،درپايان هرهفته،درمحل مخصوصي،ناظم مدرسه به ارائه نظرخود درخصوص عملکرد آموزشي و اخلاقي دانش آموز مي پردازد که بايد به اطلاع والدين کودکان رسده و توسط آنان تاييد گردد.لازم به ذکر است که در مدارس روسي براي هرچند کلاس يک ناظم تعيين مي شود که امور تحصيلي و انضباطي دانش آموزان آن کلاس ها به اين ناظم مربوط است و چنانچه دانش آموزي مشکلي پيدا کند از طريق وي برطرف مي شود. مدير مدرسه بيشتر جنبه اداري داشته و اوليا به ندرت با مدير در ارتباط مي باشند.
در پايان دفترچه نيز صفحات نتيجه گيري عملکرد دانش آموز در سال تحصيلي وجود دارد که بر ريز نمرات دروس چهار ترم تحصيلي ،معدل نمرات کلاسي، معدل نمرات کلاسي و امتحانات ترمي،

نمره انضباط و امضاي ناظم و ولي دانش آموز مشتمل مي گردد.نمره انضباط با نمرات ديگر جمع و معدل گيري نمي شود و نقش مهمي در آينده دانش آموز دارد.در صفحه پاياني کارنامه تحصيلي همچنين نظر کلي مدرسه درخصوص ترم هاي چهارگانه و نظريه کلي درخصوص وضعيت دانش آموز طي سال تحصيلي درج مي گردد.از آنجاييکه اين دفترچه به منزله پرونده تحصيلي غير رسمي دانش آموز بشمار مي رود ، از اين روي طريقه نگهداري مناسب از آن الزامي است.
سيستم نمره دهي

نظام معمول اعطاي نمره در مدارس متوسطه
نمره 2 نمره قبولي ونمره عدم رضايت وكفايت در درس مربوطه
نمره 3 نمره رضايت بخش مرز بين قبولي ومردودي
نمره 4 نمره خوب
نمره 5 نمره عالي
آموزش عالي
تاريخچه
آموزش عالي روسيه از گذشته قـابـل توجـهـي برخوردار بوده است كـه فصل آغـازيـن آن را دانشمند بـرجستـه لومانوسف بـا تـاسيس آكـادمـي لاتين- يـونـانـي- اسلاو در مسكو گشود.ايـن دانشمند بزرگ روشهايي را بنيان نـهاد كـه بعدها در دانشگاههاي مسكو و سن پـطرزبورگ ادامـه يـافته و بعنوان يكي از مشهورترين بنيانهاي آموزشي جهان ازجايگاه با ثباتي برخوردار گرديد. طي قـرون19و20 تـعـدادي ازمـكـاتـب فـكـري دنـيـا در روسيـه شـكـل گـرفـت.در نمايشگاههاي بين المللي فيـلادلفـيـا(طي سال1876) و پـاريس(طي سال1900) بـه سيستم اصلي آمـوزشـي تحت عنوان "متدهاي روسي تدريس"جوايزي تعلق گرفت.طي سـال 1865، وزارت وقـت آمـوزش روسيـه تصميم بـه پـذيـرش و جذب دانـشجـويـان خارجي گرفت.اتحاد جماهير شوروي سابق نيز اين روش را اتخاذ نمود.در دهـه 20 (سالهاي1920- 1910) دانشجوياني از کشورهاي مغولستان، تركيه ، ايران و افغانستان جهت تحصيل به اتحاد جماهير شوروي آمدند.طي دهه40نيز دانشجـويـاني از اروپـا و آسيـا و ازدهه50 بـه بعد از آفـريـقـا و سپس از آمريكاي لاتين به شوروي سابق رهسپار گرديدند.درسال1960،دانشگاه دوستيهـاي ملل بـا هـدف جـذب دانشجويان خارجي تاسيس گرديد.درسال1990،بيش از120هزاردانشجوي خـارجـي درموسسـات آمـوزش عـالي روسيه ثبت نام نمودند.طي75سال گذشته، موسسات آموزش عالي روسيه از30برنده جوايز ملي و بين المللي و برندگان جايزه نوبل برخوردار گرديده اند. در سال 1993،نظام مقطع دوم آموزش عالي (کارشناسي ارشد) مشتمل بر 2609 زمينه تخصصي تصويب گرديـد و در حال حاضر 432 موسسه آموزش عالي از اين سيستم برخوردار ميباشند.
ساختار آموزشي
آموزش دانشگاهي درموسسات آموزش دانشگاهي معتبردولتي وغير دولتي ارائه ميگردد.آموزش در موسسات آموزش دانشگاهي دولتي رايگان است.آموزش دانشگاهي تحت لواي قضايي كميته دولتي آموزش دانشگاهي فدراسيون روسيه به علاقه مندان ارائه ميگردد که عهده دارمسئوليت برسميت شناختن وهويت بخشيدن به موسسات آموزش دانشگاهي و ايجاد تحول وگسترش وحمايت ازاستادنداردهاي آموزش دولتي مي باشد.

ساختار آموزش عالي در روسيه در مقايسه با سايركشورهاي جهان
كشور تعداد دانشگاه تعداد دانشجو تعدادكادر هيئت علمي جمعيت كشور (ميليون نفر) نسبت دانشجو به جمعيت% نسبت كادر هيئت علمي به دانشجو بودجه آموزش عالي(ميليون دلار)
آمريكا 2157 8529130 427560 3 ، 258 4% 5% 59244

روسيه 904 2991000 539600 150 2% 18% -
استراليا 48 505800 33660 8 ، 17 1 ، 3% 7 ، 6% 3113
كره جنوبي 150 1193000 41744 5 ، 44 9 ، 2% 5 ، 3% 803
فرانسه 554 1480300 53110 5 ، 57 9 ، 2% 6 ، 3% 5659
كانادا 68 499177 35800 4 ، 27 3 ، 2% 2 ، 7% -
آلمان 302 1827229 38170 1 ، 81 3 ، 2% 2 ، 2% 19100
ژاپن 538 2209000 129000 4 ، 124 9 ، 1% 8 ، 5% 28824
انگلستان 97 728300 53000 5 ، 57 4 ، 1% 2 ، 7% 4768

هند 232 3796000 256000 5 ، 897 47 ، 0% 7 ، 6% -
ايران 90 625000 20360 4 ، 63 1% 2 ، 3% -
موسسات آموزشي
بـه طور كلي در كشور روسيه از سه عنوان آكادمي ، دانشگاه و انستيتو بـراي مـوسسـات آموزش عالي استفاده مي گردد.
- انستيتو : انستيتوهاي آموزش عالي بـه ارائه رشتـه هـاي تخصصي خاص مبادرت مي نمايند که از آن جمله ميتوان ازانستيتو هواشناسي،انستيتوهوافضا،انستيتومعدن،انستيتوصنايع ماهي نام برد.
- دانشگاه : بـه موسسات آموزش عالي اطلاق ميگردد كـه داراي رشتـه هـا و تخصص هـاي مختلفي ميباشند.برخي از اين دانشگاهها جامع بوده، تقريبا ازكـليه رشته هـاي دانشگاهي برخوردار بوده واكثرا"به بخشي ازعلوم و فنون رشته هاي مختلف مشتمل مي گردند که از آن جمله مي توان از دانشگاه علوم پزشكي ، دانشگاه فني، دانشگاه چـاپ و انتشارات ، دانشگاه عـلـوم انساني و غيـره .... نام برد.بـر طبق مقررات، برخي از انستيتوها كه تنوع رشته هاي تخصصي آنها به حد نصاب خاصي برسد بـه دانشگاه تغيير نام يافته و در صورت برخورداري از حد نصاب كادر هيئت علمي با عنوان آكادميسين به آكادمي تغيير نام ميابند .
- آكادمي : آكادمي به موسسات آمـوزش عالي اطلاق ميگردد كـه معمولا در بخشي از علوم به تربيت دانشجو و امور پژوهشي مي پردازند.دركادر هيئت علمي اين موسسات ميبايست بيش از5نفرازاساتيد با عنوان علمي آكادميك يا آكادميسين عضو باشند.از جمله مهمترين آکادميهاي روسيه مي توان ازآكادمي پزشكي مسكو ، آكادمي كشاورزي مسكو ، آكادمي صنايع شيمي و آكادمي دريا اشاره نمود. برخي ازدانشگاهها بـا وجود سطح علمي بـالا و دارا بودن حـد نصاب كافي بدليل جامع بودن با همان نام دانشگاه باقيمانده اندکه از آن جمله مي توان از دانشگاه دولتي مسكو نام برد.

سال تحصيلي
سال تحصيلي دانشگاهي از ماه سپتامبر آغاز شده و تا ماه ژوئن به طول مي انجامد.بيشترين تعطيلات مراکز دانشگاهي از يكم ماه جولاي تا سي ام ماه آگوست است.زبان آمو

زشي مراکز دانشگاهي نيز روسي و گاها انگليسي است.
سيستم تحصيلات چند مقطعي
سيستم چند مقطعي تحصيلات دانشگاهي در كشور روسيـه بـا هـدف گسترش مـراكـز آموزش عالي و رشته هاي تخصص وهمچنين افزودن برمهارتهاي علمي وفني دانش آموختگان و ايجاد تناسب با بازاركار براي متخصصين ايجاد شده است.در واقع اين سيستم تركيبي ازسيستم ملي كشور روسيه و آموزش كلاسيك بين المللي و سازمان يونسكو ميباشد.مـقـاطع مختلف اين سيستم براي رشته هاي مختلف تحصيلي به شرح ذيل ميباشد :
مقطع اول : دوره آموزشي2 ساله که حاصل آن مدرك "غير تكميلي" (معادل كارداني) است.
مقطع دوم : طي اين مقطع دانشجويان آموزشهـاي پـايـه اي را در علوم ، تكنولوژي علوم انساني و هـنـر طـي نموده و مهارتهـاي حرفـه اي كسب ميكنند.طول دوره4سال و مدرك پـايـاني آن

كارشناسي (B.Sc) ميباشد.
مقطع سوم : در اين مقطع متخصصاني با مهارتها و شايستگيهاي بـالا آموزش مي بينند.طـول دوره 5سال وحاصل آن مدركي با عنوان ديپلم تخصصي است که در رشته هاي مهندسي تحت عنوان کارشناسي مهندسي اطلاق مي گردد.
مقطع چهارم : طول اين دوره 6سال وحاصل آن مدرك كارشناسي ارشد M.Sc ميباشد.
مقاطع تكميلي در آموزش عالي روسيه دوره هاي دكتري و فوق دكتري ميباشند. امكان ادامه تحصيل ازهر يك ازاين مقاطع به مقاطع بالاتر وجود دارد.بعنوان مثال مقطع كارشناسي ارشد ناپيوسته كه طول دوره آن دوسال است براي دارندگان مدرك B.Sc. وجود دارد.
دوره هاي آموزشي
-دوره هاي باز آموزي ويژه اعضاء هيئت علمي
-دوره هاي پژوهشي جهت ارتقاء سطح كيفي اعضاء هيئت علمي
-دوره هاي خاص آموزشي ويزه دانشجويان خارجي
-دوره هاي آموزش زبان روسي ويزه دانشجويان خارجي
-دوره هاي باز آموزي وتقويتي ويزه مدرسين خارجي كه به زبان روسي تدريس مي نمايند
-دوره هاي تربيت مدرس درقالب دوره هاي شش ماه تا يكسال
لازم به ذکر است، آندسته از متقاضياني كه قصد دارند بعنوان مدرس در دانشگاهها فعاليت نمايند، گذراندن اين دوره الزامي است. دراين دوره علاوه بر تعدادي از دروس عمومي ، تعليم و تربيت و برنامه ريزي آموزشي، روشهاي تدريس دروس تخصصي همان رشته نيز تدريس مي گردد.

دوره هاي پيش دانشگاهي ويژه دانشجويان خارجي
آندسته از دانشجويان خارجي كه قصد ورود به موسسات آموزش عالي روسيه را داشته و از مدرك ديپلم متوسطه نيز برخوردار مي باشند، ملزم به گذراندن تعدادي از دروس علوم پايه علاوه برآموزش زبـان روسي طي مدت يكسال مي باشند.
مقاطع تحصيلي

مقطع آموزش دانشگاهي ناپيوسته كه مدت زمان 2 سال به طول مي انجامد .
آموزش پايه دانشگاهي كه مدت زمان4سال بطول انجاميده و به كسب مدرك کارشناسي(نخستين مدرك رسمي دانشگاهي ) منتج مي گردد.
آموزش تكميلي دانشگاهي(کارشناسي ارشد و دکتري)که مدت زمان 5-6 سال يا بيشتر طول مي انجامد .
مقطع كارشناسي ارشد ناپيوسته
اين دوره بطور كلي براي دانشجويان خارجي برخوردار از مدرك B.Sc. که قصد تحصيل در موسسات آموزش عالي روسيه را دارند ايجاد شده است . طول دوره كارشناسي ارشد نـاپيوسته

بطور متوسط2سال ميباشد که براي دانشجويان خارجي مدت9ماه آموزش زبان روسي به طول مدت تحصيل اين دوره اضافه ميگردد.دانشجويـان در ايـن دوره ملزم به گذراندن تـعدادي از دروس تخصصي مي باشند.تعداد ايـن دروس بطور متوسط10الـي 12درس مشتمل بر40واحـد درسي است.در صورتيكـه دانشجو در دوره كارشناسي برخي دروس پيش نيار ايـن دوره را نگذرانده بـاشد پـس از تطبيـق مـدارك دوره كارشناسي تعدادي درس بعنوان كسر واحد به دروس اين دوره اضافه ميگردد.بطور كـلـي تـعداد ساعات درسي دانشجو در دوره كـارشنـاسي ارشد ناپيوسته بطور متوسط نيايد از 14ساعت درسي در هفته تجاوزكند.علاوه بـر دروس تخصصي دانشجو ملزم به انجام فعاليت تحقيقاتي بعنوان پـايـان نـامه دوره كارشناسي ارشد مي باشد. اين پايان نامه بنابه تعريف عبارت است ازمجموع نتايج علمي كشف شده اي كه توسط يك مولف به رشته تحرير درآيد.پايان نامه كارشناسي ارشد تحقيق علمي كاملي است كه حاوي نتايج تئوريك،آزمايشات علمي وابداع شيوه ها ومتدولوژي جديد در حل مسائل پيچيده علمي بوده و بعنوان پايه هاي تئوريك محسوب گردد.حجم صفحات پايان نامه كـارشناسي ارشد بـا احـتـسـاب تـابـلوهـا ، نمودارهـا ، اشكـال و فهرست منابع نبايداز75صفحه تجاوزكند.(اشكال و تابلوهـا ممكـن است دربـخـش ضميمه بيايند).براي هردانشجوي كـارشنـاسي ارشد1استاد راهنما با درجـه علمـي بالا مشخص مي گردد. علاوه بر اين دانشجو ميتواند يك يا دو استاد مشاور داشته باشد.دانشجوي كارشناسي ارشد ميبايست بصورت فعال به امـر تحصيل پرداخته و دروس تعيين شده و تحقيقات انفرادي خود را به موقع به پايان برده و درمهلت تعيين شده پايان نامه هاي كارشناسي ارشد خودرا براي دفاع تحويل دپارتمان مربوط وكميسيون دفاع از پايان نامه هاي كارشناسي ارشد دهد.به منظور كنترل بر فعاليتهاي تحقيقاتي دانشجوي كارشناسي ارشد فرمهاي خاصي وجود دارد كه برنامه كار،ويژگيهاي تحقيق ،برنامه زمان بندي شده و ارزيابي دپارتمان و استاد راهنماي وي بـا نظم و ترتيب خاص و با دقت ثبت ميگردد.دفاع از پايان نامه كارشناسي ارشد ميبايست درحضور هيئت ارزياب وزارت آمـوزش عالي روسيه بوده و پايان نامه و امتحانات دانشجو به تصويب اين هيئت برسد
پذيرش تحصيلي
بـراي اخـذ پذيرش دوره كـارشنـاسي نـاپيوستـه ميبايست در خـواست متقاضي خـطاب بـه رئيس موسسه آموزش عالي همراه با ذكررشته تخصصي مورد تقاضا ومدارك تحصيلي و ريزنمرات دوره كارشناسي (B.Sc.) به مـوسسه آموزش عالي مـورد نظر ارسال گرديده و يـا از طريـق دفـتـر نمايندگي وزارتين آموزش عالي و بهداشت و درمان و آموزش پزشكي كه در مسكو مستقر است

بصورت متمركز عمل گردد.علاوه بر اين، پذيرش شهروندان خـارجي بصورت انعقاد موافقتنامه هاي مستقيم نيز صورت ميپذيرد .
مقطع دكتري تخصصي(Ph.D)
دوره دكتري Ph.D. عبارت است از شكل اصلي تربيت و آمـاده سـازي كـادر عـلـمـي و آموزشي در سيستم تحصيلات تكميلي كه امكان دستيابي دانشجويان به سطح بالايي از تخصص را فراهم

ساخته و بركيفيت تحصيلات آنان مي افزايد. دوره دكتري در كشور روسيه عبارت است از شكل اصلي تربيت و آمـاده سـازي كـادر علمي – آموزشي درسيستم فوق دوره كارشناسي ارشد كه امكان دستيابي دانشجويان را بـه سطح بالايي از تخصص فراهم ساخته و بر كيفيت تحصيلات عالي آنان ميافزايد .دانشجوياني براي تحصيل دردوره دكتري پذيرفته ميشوندكه از مدرك پايان تحصيلات دانشگاهي(كارشناسي ارشد)بوده ، موفقيتهايي درفعاليتهاي علمي داشته و ازخلاقيت لازم دركار علمي برخوردار باشند. تاريخ شروع سال تحصيلي در دوره دكتري در روسيه اول اكتبر هرسال ميباشد.مـدت تحصيل در دوره دكتري3 سال بوده ودر اين دوره دانشجو ميبايست حداقل سه درس فلسفه علم،درس زبان خارجي (براي دانشجويان خارجي اين درس ميتواند زبان روسي باشد) و دروس تخصصي را امتحان بدهد .ماده درس تخصصي شامل كليه مباحث در دروس مختلفي است كه دانشجودر آن رشته تخصصي درحال تحصيل است.دانشجو ميبايست اطلاعـات عـلمي خـود را در آن رشتـه تخصصي كامل نموده و خود را به مرزهاي علمي آن رشته تخصصي برساند.قبولي درامتحانـات اين دوره توسط هيئتي بررسي مي گردد كه توسط رئيس موسسه آموزش عالي مربوطه تعيين ميشوند.در تركيب اين هيئت حداقل2استادكرسي همان تخصص و يافوق دكتري درهمان تخصص وجود دارند.امتحانات بصورت كتبي و مصاحبه حضوري درحضور اعضاء"كميسيون امتحان"برگزارگرديده،در فرم مخصوص ارزيابي اعضاء كميسيون ثبت گرديده و توسط اعضاء ممتحن ثبت وامضاء مي گردد.هريك ازدانشجويان اين دوره ميبايست يك استاد راهنما با تصويب گروه آموزشي مربوطه انتخاب نمايد . استاد راهنما از ميان اعضاء هيئت هاي علمي در پـايـه استـادي و قوق دكتري انتخاب مي گردد. در برخي مـوارد بـا تصميم هيئت علمي گـروه آموزشي مربوطه از عضو هيئت علمي با درجه دانشياري نيز بعنوان استـاد راهنـمـاي دانشجـو استفاده مي گردد.دانشجويان اين دوره كـه مـطالـعـات و پـروژه هـاي تحقيقاتي خـود را در مرزهاي علم و

تكنولوژي رشته تخصصي خود دنبال ميكنند مجازند همزمان دو استاد راهنما و يـا يك استـاد راهنما و يك استاد مشاور داشته باشند.
پذيرش تحصيلي
جهت اخذ پذيرش تحصيلي افراد ميتوانند مستقلاً اقدام نمايند.همچنين اخذپذيرش ميتواند از طريق انعقاد موافقت نامه هايي ميان موسسات آموزش عالي روسيه و نمايندگي آمـوزش عالي ديگركشورها صورت گيرد. اعلام پذيرش به متقاضي دوره دكتري توسط حكم رئيس موسسه آموزش عالي مربوطه صورت مي گيرد.جهت اخذ پذيرش توسط نمايندگي وزارت فرهنگ و آموزش عالي کشورهاي مختلف مستقر در روسيه، ارسال مدارك ذيل بطور كامل دوماه پيش از تاريخ شروع به تحصيل متقاضي به اين دفتر الزامي است :
كپي ترجمه ريز نمرات دوره كارشناسي ارشد متقاضي
كپي صفحات مشخصات و اعتبار گذرنامه متقاضي و همراهان
عناوين مقالات و كتب منتشره ، اختراعات و ابتكارات علمي متقاضي در صورت وجود
كپي ترجمه شده گواهي صحت مزاج متقاضي و همراهان وعدم ابتلا به بيماري ايدز
كپي نامه حمايت مالي وزارت فرهنگ و آموزش عالي براي دانشجويان بورسيه)
درخواست كتبي متقاضي براي اخذ پذيرش با ذكر گرايش و موضوع مورد علاقـه پژوهشي رساله دوره دكتري
معرفي نامه اداره بورس و امور دانشجويان خارجي
تعيين گرايش و موضوع پژوهشي پيشنهادي متقاضي براي رساله دوره دكتري
مقررات آموزشي
- تکميل برنامه انفرادي پروژه تحقيقات دانشجويي
- گذراندن موفقيت آميز امتحانات اين دوره
- انجام امور مربوط به رساله تحقيقات دانشجويي در مدت زمان معين
علاوه بر اين،دانشجو مي بايست هرساله گزارش پيشرفت تحصيلي و پـروژه تحقيقاتي خـود را در حـضور اعضاء هيئت علمي گروه آموزشي و دانشكده مربوطه ارائه دهد. دانشجويان بورسيه موظفند بطور تمام وقت به امر تحصيل و تحقيق بپردازند.دانشجويان بورسيه موظفند هر6ماه گزارش پيشرفت تحصيلي خود را بـه نمايندگـي آموزش عالي جهت ارسال به معاونت دانشجويي تحويل دهند.اين گزارشها توسط مـشـاورعلمي درمعاونت دانشجويي بررسي ونتيجه آن جهت اطلاع دانشجوي مربوطه بـه دفـتـر نمايندگي وزارت ارسال مي گردد.ميزان وام تحصيلي به هر يك ازدانشجويان و

همچنين مبلغ مقرري تحصيلي هر يك ازدانشجويان مشغول به تحصيل درخارج ازكشور،همه ساله باپيشنهاد وزارت و تـصويـب هيئت وزيران تعيين مي گردد. دانشجوياني كه از بورس و يا وام كامل تحصيلي بهره برداري مينمايند،تنها مجاز به اشتغال به فعاليتهاي علمي ميباشند.وزارت (آموزش عالي)موظف است مطابق آئين نامه هاي مربوطه پس ازوصول گزارش سرپرستي ها و رسيدگي

به وضع دانشجوياني كه از حيث اخلاق و رفتار شايستگي ندارند و يا در تحصيلات پيشرفت لازم را حاصل نكرده اندبا تذكر قبلي نسبت به قطع بورس ، وام تحصيلي ويا ارزتحصيلي آنان اقدام نموده واز تمديد مجوزخروج تحصيلي ايشان خودداري نمايد.