بخشی از مقاله
چکیده
محدوده معدنی مسگران در فاصله 29 کیلومتری جنوب شهرستان سربیشه واقع شده است . با توجه به میزان اهمیت شناخت حد آستانه ژئوشیمیایی برای مطالعات پس از انجام آنالیز ها ، میزان حد آستانه - آنومالی ممکن و احتمالی - در داده های سطحی با استفاده از روش های آماری روز شناسایی و با دستور فازی جدایش شد . با توجه به نتایج به دست آمده و اختلاف داشتن آنومالی ممکن و احتمالی برآورد شده این دو پارامتر از نظر فازی هیچ تفاوتی برای دسته بندی داده ها نداشته و تاثیر آنها یکسان است .
.1 مقدمه
منطق فازی1 اولین بار در پی تنظیم نظریهی مجموعههای فازی به وسیلهی پروفسور لطفی زاده 1965 - م - در صحنهی محاسبات نو ظاهر شد. واژهی فازی به معنای غیردقیق، ناواضح و مبهم - شناور - است.
کاربرد این مبحث در علوم نرمافزاری را میتوان به طور ساده اینگونه تعریف کرد: منطق فازی از منطق ارزشهای "صفر و یک" نرمافزارهای کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیای علوم نرمافزاری و رایانهها میگشاید، زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلالهای خود به کار میگیرد. منطق فازی از فضای بین دو ارزش "برویم" یا "نرویم"، ارزشهای جدید "شاید برویم" یا "میرویم اگر" یا حتی "احتمال دارد برویم" را استخراج کرده و به کار میگیرد . بدین ترتیب به عنوان مثال مدیر بانک پس از بررسی رایانهای بیلان اقتصادی یک بازرگان میتواند فراتر از منطق "وام میدهیم" یا "وام نمیدهیم" رفته و بگوید: "وام میدهیم اگر ..."
دانش مورد نیاز برای بسیاری از مسائل مورد مطالعه به دو صورت متمایز ظاهر میشود:
1 .دانش عینی مثل مدلها و معادلات و فرمولهای ریاضی که از پیش تنظیم شده و برای حل و فصل مسائل معمولی فیزیک، شیمی، یا مهندسی مورد استفاده قرار میگیرد.
2 . دانش شخصی مثل دانستنیهایی که تا حدودی قابل توصیف و بیان زبانشناختی بوده، ولیامکان کمّی کردن آنها با کمک ریاضیات سنتیمعمولاً وجود ندارد. به این نوع دانش، دانش ضمنی یا دانش تلویحی2 گفته میشود.
از آن جا که در عمل هر دو نوع دانش مورد نیاز است منطق فازی میکوشد آنها را به صورتی منظم، منطقی، و ریاضیاتی بایکدیگر هماهنگ گرداند.
منطق فازی از جمله منطقهای چندارزشی است و بر نظریهی مجموعههای فازی تکیه میکند. مجموعههای فازی، خود از تعمیم و گسترش مجموعههای قطعی به صورتی طبیعی حاصل میآیند.
در توابع عضویت ، درجه عضویت بیانگر میزان عضویت عنصر به مجموعه فازی است. اگر درجه عضویت یک عنصر از مجموعه برابر با صفر باشد، آن عضو کاملاً از مجموعه خارج است و اگر درجه عضویت یک عضو برابر با یک باشد، آن عضو کاملاً در مجموعه قرار دارد. حال اگر درجه عضویت یک عضو مابین صفر و یک باشد، این عدد بیانگر درجه عضویت تدریجی میباشد.
شکل : 1 گروه بندی طبق منطق فازی
صفت عدم قطعیت، به صورتهای گوناگون، در همهی زمینهها و پدیدهها صرف نظر از روش شناسی مورد کاربرد جهت مطالعه، طراحی، و کنترل پدیدار میشود.
مفاهیم نادقیق بسیاری در پیرامون ما وجود دارند که آنها را به صورت روزمره در قالب عبارتهای مختلف بیان میکنیم. به عنوان مثال: »هوا خوب است« هیچ کمیتی برای خوب بودن هوا مطرح نیست تا آن را بطور دقیق اندازهگیری نماییم، بلکه این یک حس کیفی است. در واقع مغز انسان با در نظر گرفتن عوامل گوناگون و بر پایه تفکر استنتاجی جملات را تعریف و ارزش گذاری مینماید که الگوبندی آنها به زبان و فرمولهای ریاضی اگر غیر ممکن نباشد، کاری بسیار پیچیده خواهد بود. منطق فازی فناوری جدیدی است که شیوههایی را که برای طراحی و مدل سازی یک سیستم نیازمند ریاضیات پیچیده و پیشرفتهاست، با استفاده از مقادیر زبانی و دانش فرد خبره جایگزین میسازد.
برای مقابله ی مؤثر با پیچیدگی روزافزون در بررسی، مطالعه، مدلسازی و حل مسائل جدید در فیزیک، مهندسی، پزشکی، زیست شناسی و بسیاری از امور گوناگون دیگر ایجاد و ابداع روشهای محاسباتی جدیدی مورد نیاز شدهاست که بیشتر از پیش به شیوههای تفکر و تعلم خود انسان نزدیک باشد. هدف اصلی آنست که تا حد امکان، رایانهها بتوانند مسائل و مشکلات بسیار پیچیده ی علمی را با همان سهولت و شیوایی بررسی و حل و فصل کنند که ذهن انسان قادر به ادراک و اخذ تصمیمات سریع و مناسب است.
در جهان واقعیات، بسیاری از مفاهیم را آدمی به صورت فازی - به معنای غیر دقیق، ناواضح و مبهم - درک میکند و به کار میبندد. به عنوان نمونه، هر چند کلمات و مفاهیمی همچون گرم، سرد، بلند، کوتاه، پیر، جوان و نظائر اینها به عدد خاص و دقیقی اشاره ندارند، اما ذهن انسان با سرعت و با انعطاف پذیری شگفتآوری همه را میفهمد و در تصمیمات و نتیجهگیریهای خود به کار میگیرد . این، در حالی ست که ماشین فقط اعداد را میفهمدو اهل دقّت است. اهداف شیوههای نو در علوم کامپیوترآن است که اولاً رمز و راز اینگونه تواناییها را از انسان بیاموزد و سپس آنها را تا حد امکان به ماشین یاد بدهد
قوانین علمی گذشته در فیزیک و مکانیک نیوتونی همه بر اساس منطق قدیم استوار گردیدهاند. در منطق قدیم فقط دو حالت داریم: سفید و سیاه، آری و خیر، روشن و تاریک، یک و صفر و درست و غلط.
متغیرها در طبیعت یا در محاسبات بر دو نوعند: ارزشهای کمی که میتوان با یک عدد معین بیان نمود و ارزشهای کیفی که براساس یک ویژگی بیان میشود. این دو ارزش قابل تبدیلاند.
مثلاً در مورد قد افراد، اگر آنها با ارزش عددی - سانتیمتر - اندازهگیری نماییم و افراد را به دستههای قدکوتاه و قدبلند تقسیمبندی کنیم و در این دستهبندی، حد آستانه 180 سانتیمتر برای بلندی قد مدنظر باشد، در اینصورت تمامی افراد زیر 180 سانتی متر براساس منطق قدیم قد کوتاهاند. حتی اگر قد فرد 179 سانتیمتر باشد. ولی در مجموعه فازی هر یک از این صفات براساس تابع عضویت تعریف و بین صفر تا یک ارزشگذاری میشود. از آن جا که ذهن ما با منطق دیگری کارهایش را انجام میدهد و تصمیماتشرا اتّخاذ میکند، جهت شروع، ایجاد و ابداع منطقهای تازه و چندارزشی مورد نیاز است که منطق فازی یکی از آنها میباشد.
برای هر دستور کار و خواسته عملکرد مکانیکی، الکترومغناطیسی یا نرمافزاری و غیره که برای آن فرمول یا دستورالعمل مطلق و شفاف ریاضی وجود نداشته باشد و بهویژه زمانی که دستور کار بهوسیلهی جملات انشاء شده باشد، نرمافزار متکی به منطق فازی راهگشا و کارآمد است.
برخی از کاربردها عبارتند از:
· هدایت و کنترل هرگونه دستگاه و تأسیسات پویا و حرکتساز را میتوان با کمک منطق فازی به بهترین وجه اعمال نمود. از جمله ماشین لباس شویی، قطارها، ترمز ایبیاس خودرو، آسانسور، جرثقیل، تسمه نقاله، موتورهای احتراقی، نشست و برخاست خودکار هواپیما و غیره.
· دستگاههای سمعی/بصری دیجیتال.
· "آینده نگری" نرمافزارها جهت جلوگیری از هنگ کردن سرورها، کنترل موتورهای جستجوگر در اینترنت، سیستمهای نرمافزاری ترجمه، رباتیک و هوش مصنوعی، بررسی احتمال برداشتهای سرندیپیتی، مهندسی پزشکی از جمله آسیب شناسی یا هدایت و کنترل تاسیسات سی تی اسکن، سی سی یو و آی سی یو، دستگاه ضربانساز قلب.
· کارهای ریسک شناسی، آماری و ارزیابی بانکی جهت تصمیمگیریهای مدیران.
· محاسبات آماری بیمهها برای یافتن فاکتورهای ریسک در قراردادها. - بسیاری از شرکتهای بیمه در جهان، ارزیابی صدمات و طلب خسارت مشتریان را چند سالی است بوسیله نرمافزارهای فازی پوشش میدهند و از این راه با تقلب و کلاه برداریهای مشتریان مبارزه میکنند.
2. موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی محدوده مورد مطالعه
محدوده معدنی مسگران در فاصله 29 کیلومتری جنوب شهرستان سربیشه واقع شده است. مساحت آن 10 کیلومترمربع و بهشکل مستطیل میباشد. موقعیت جغرافیایی محدوده در سیستم UTM بین طولهای 0770500 تا 0773000 شرقی و عرضهای 3577500 تا 3581500 شمالی است
شکل : 2 موقعیت محدوده مورد مطالعه در استان خراسان جنوبی ، سربیشه
