بخشی از مقاله
یافته ها
در پژوهش حاضر از منظر فلسفی، نظریهی اخلاق کانت که مبتنی بر آزادی و اراده است؛ مورد مطالعه واقع شد و در نقد اخلاق فلسفه برای کودک - فبک - 2 استفاده شد. طی مطالعات گسترده در باب فلسفه اخلاق این سؤال مطرح شد که آیا منطق صوری میتواند اخلاق را در کودکان شکل دهد؟ آیا اخلاق بر گرفته از منطق صوری میتواند سبب رشد اخلاق اجتماعی و شهروندی دموکراسی در کودک گردد؟ اگر پاسخ منفی باشد؛ یکی از دلایل وجود مشکل در حوزه فلسفه برای کودک و اشکال در چگونگی رشد اخلاق کودک مشخص شده است.
فلسفه اخلاق از دیدگاه کانت
کانت معتقد است هم علم طبیعی و هم اخلاق تا حدی مبتنی بر تجربه حسی هستند؛ یعنی هر کدام بخش تجربی دارند. چون علم طبیعی باید قوانینش را بر طبیعت به عنوان موضوع و متعلق تجربه اعمال کند و اخلاق باید قوانینش را بر اراده انسان، تا جایی که از طبیعت اثر میپذیرد بنا کند. به بیان سادهتر، وظیفه فلسفه اخلاق، کشف این نکته است که ما چگونه قادر هستیم به اصولی از رفتار برسیم که برای همه انسانها الزام آور است - هارتناک، . - 1392 کانت میان الزام اخلاقی و اجبار اخلاقی تمایز میگذارد و میگوید: ما ملزم هستیم که بر اساس تکلیف عمل کنیم و آزادانه این الزام را بر خود ایجاد کنیم. من ملزم هستم که به دردمندان کمک کنم یعنی نسبت به این عمل ملزم هستم نه به فرد خاصی. در این الزام یک ضرورت عقلی وجود دارد. الزام ایجابی به نحو ایجادی و اختیاری تعین مییابد؛ الزام طبیعی از طبیعت افعال به وجود میآید - ماهروزاده،. - 1390 به زعم کانت، چیزی که تکلیف برای من است برای هر کس دیگری هم که از جهانی ذیربط مثل من است و در وضعیتی مشابه وضعیت من قرار دارد باید تکلیفی اخلاقی باشد. کانت بر این باور است که عقلانیت در کل مفهوم اخلاقی بودن جایگاه محوری دارد - هارتناک، . - 1392
فلسفه برای کودکان - فبک -
فلسفه برای کودک - فبک - یا فکرپروری برای کودکان یا 1 P4C یکی از شاخههای آموزش فلسفه است که به پرورش قدرت استدلال و تفکر فلسفی در کودکان میپردازد. هدف اساسی مباحثهی فلسفی با کودکان گسترش ارزشها و منشهای خردمندانهای چون توجه، تمرکز، همکاری، سازماندهی، استدلال، تجسم و کاوش است. باید به پرورش روحیاتی مانند حقیقتجویی، صداقت و احترام به دیگران، فضائل خردمندانه را پرورش داد. مجموعهی دیگری از دلائل آموزش تفکر حول محور طبیعت اجتماعی زندگی بشری، به خصوص پیوند بین مردم سالاری و حقوق شهروندی میچرخد. جامعهیکاملاً مردم سالار دموکراتیک به شهروندانی خود مختار نیاز دارد که بتوانند فکر کنند؛ قضاوت کنند و برای خود اقدام کنند. به بیان دقیقتر، تعلیم و تربیت برای شخصی که از لحاظ اخلاقی خود مختار باشد نیازمند آموزش تفکر انتقادی - تحلیلی - است - ناجی، . - 1393
منطق صوری
منطق صوری2 شاخهای از منطق است که طرز صحیح صورتبندی اندیشه را به نحو کلی بیان میکند. درستی و نادرستیِ استدلالهایی که ما درزبانِ طبیعی انجام میدهیم نه به محتوای آنها بلکه به صورت، تصور یا قالب آنها بستگی دارد. منطق که در هیچ موردی مأخوذ از تجربه نیست و فقط جنبه صوری دارد؛ فلسفه صوری محض نامیده میشود - نبوی، . - 1390
منطق فازی
منطق فازی از منطق ارزشهای "صفر و یک" منطق کلاسیک فراتر رفته و درگاهی جدید برای دنیا میگشاید؛ زیرا فضای شناور و نامحدود بین اعداد صفر و یک را نیز در منطق و استدلالهای خود به کار میگیرد. در منطق ارسطویی، یک دستهبندی درست و نادرست وجود دارد. تمام گزارهها درست یا نادرست هستند. در منطق فازی، جملاتی هستند که مقداری درست و مقداری نادرست هستند. صفت عدم قطعیت، به صورتهای گوناگون، در همه زمینهها و پدیدهها، پدیدار میشود - حبیبی؛ ایزدیار و سرافرازی، . - 1393
روش پژوهش انتقادی
در هست، نیست و در نیست، هست وجود دارد؛ شب و روز در هم هستند. هر چیزی ضد خودش را در خود دارد و هر حرکتی که در عالم اتفاق میافتد نتیجهی برخورد این ضدیتهاست. در واقع وجود را تز میگیرد که در درون خودش یک آنتیتز دارد. آنتیتز رشد میکند و با تز تقابل پیدا میکند. بر اساس منطق تضاد، هر جا که میخواهیم تحقیق کنیم باید به دنبال ضد بگردیم. اگر حرکت و تحولی به وجود آمده است نتیجهی تقابل است. بنابراین باید به لایههای درونی و بیرونی توجه کنیم. عاملی که باعث این تضادها میشود ساختارها - طبقات - هستند و لذا باید به عاملیت ساختارها نیز توجه کنیم که نقطهی آغاز حرکت است - باقری و سجادیه، . - 1391
نتیجه گیری
طبق مطالعات از پیش صورت گرفته امید است تا در پایان این مقاله و ضمن تحقیق، بررسی فلسفه برای کودکان به این سؤال پاسخ داده شود که آیا منطق صوری میتواند اخلاق را در کودکان شکل دهد؟ آیا اخلاق بر گرفته از منطق صوری میتواند سبب رشد اخلاق اجتماعی و شهروندی دموکراسی در کودک گردد؟ اگر به پاسخ این پرسش دست پیدا کنیم؛ بازنگری در منطق فلسفه برای کودک و تغییر آن به منطق فازی یک امر ضروری خواهد بود.
