بخشی از مقاله
مقدمه
با توجه به اینکه گیاهان بخش عمده عناصر غذایی مورد نیاز خود را از خاك جذب می کنند، بنابراین می توان بین مواد غذایی جذب شده توسط گیاه و میزان آنها در خاك ارتباطی پیدا کرد، به همین دلیل یکی از روش هاي بررسی توان خاك در تغذیه گیاه به منظور توصیه کودي، تجزیه گیاه است. اهمیت تجزیه گیاه براي بررسی حاصلخیزي خاك و تغذیه متعادل گیاه کاملاً شناخته شده است. تجزیه گیاه تنها براي تفکیک گیاهان دچار کمبود عناصر غذایی از گیاهان با تغذیه مناسب می تواند بکار گرفته شود، در نتیجه از این روش نمی توان براي نشان دادن درجه کمبود عناصر غذایی و یا مقدار عناصر غذایی لازم براي برطرف کردن کمبود آن در گیاه استفاده نموده فاگریا ؛ روش هاي مختلفی براي تفسیر نتایج تجزیه گیاه وجود دارد که عمده ترین این روش ها عبارتند از: غلظت بحرانی عناصر غذایی، حدود غلظت بحرانی، حدود کفایت و روش دریس یا روش تلفیقی تشخیص و توصیه یکی از مناسب ترین روش هاي یاد شده، استفاده از نسبت هاي غلظت عناصر غذایی به عنوان اصلی ترین ابزار تشخیص وضعیت تعادل عناصر غذایی در گیاه است. از این روش، اولین بار بئوفیلس - 1973 - در مورد محصولات کائوچو و ذرت استفاده نمود.
در این روش براي مطالعه وضعیت تعادل عناصر غذایی و نیز اثر تیمارهاي اعمال شده در یک پژوهش، تعیین ارقام مرجع دریس به کمک تعداد زیادي از داده هاي مزرعه اي ضروري می باشد - سامنر، 1977 ؛ والورس و همکارارن، . - 1986 در مناطقی که داده هاي مزرعه اي زیادي از وضعیت تغذیه اي گیاه وجود ندارد، کاربرد روش دریس غیرممکن است. در روش DOP به عدم تعادل عناصر در گیاه رتبه داده شده و ترتیب عدم تعادل براي عناصر مختلف بدست می آید که از جنبه مدیریت تغذیه اي بسار مهم است . ترتیب عدم تعادل با محاسبه شاخص DOP براي هر عنصر میسر می گردد. شاخص منفی کمبود عنصر و شاخص مثبت زیادي عنصر مورد نظر را می رساند. در صورتی که شاخص صفر باشد معلوم می شود غلظت ماده غذایی اندازه متعادل وجود دارد
مواد و روشها
ابتدا 20 نمونه از خاکهاي استان قزوین انتخاب شدند، نمونه برداري بصورت مرکب از عمق 0-30 سانتی متري انجام شد و سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاك به روشهاي متداول اندازه گیري و پس از کشت ذرت نمونه گیري از برگ ذرت در سن 6 هفتگی صورت گرفت و جهت تجزیه برگ از روش سوزاندن خشک - Dry - Ashing و ترکیب اسید کلریدریک استفاده گردیده که ازعصاره آن جهت اندازه گیري فسفر به روش رنگ سنجی آمونیوم وانادات دستگاه اسپکتوفتومتر قرائت گردید. - امامی، . - 1375
نتایج و بحث
به منظور بدست آوردن حد بحرانی فسفر در شرایط خاص این تحقیق با عنایت به شکل - 1 - حد بحرانی فسفر در خاك براي ذرت تا سن شش هفتگی و با درنظر گرفتن عملکرد بیوماس خشک نسبی آن 9 میلی گرم درکیلوگرم خاك بدست آمد . ملکوتی و غیبی - - 1376 حد بحرانی فسفر براي ذرت دانه اي در شرایط مزرعه اي را به طور متوسط 14 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین کرده اند . همچنین فرقانی - 1371 - حد بحرانی فسفر را در یک آزمایش گلخانه اي براي ذرت توسط عصاره گیر NH4HCO3 ، 0/5 مولار در 8/5 pH ، 15 میلی گرم برکیلوگرم بدست آورد . تورنت - 1992 - حد بحرانی فسفر را براي گندم در گلخانه 10/2 میلی گرم بر کیلوگرم گزارش کرد.
در این روش پس از تعیین غلظت فسفر در برگ ذرت ، در شرایط خاص این تحقیق نتایج حاصله با روش انحراف از درصد بهینه - - DOP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . همانطوریکه در شکل - 2 - مشخص است شاخص ها به صورت اعداد مثبت ، منفی و یا صفر هستند. عدد صفر وضعیت متعادل غلظت فسفر را نشان می دهد . عدد مثبت نشانگر زیادي و عدد منفی بیانگر کمبود غلظت فسفر است در این روش حد کفایت فسفر در برگ ذرت 0/23 درصد بدست آمد .مستشاري و همکاران - - 1375 حد بهینه فسفر را در برگ ذرت در یک آزمایش گلخانه اي 0/22 تا 0/26 درصد بدست آوردند و ملکوتی و غیبی - - 1379 غلظت بحرانی فسفر در اندام هوایی ذرت را 0/3 درصد گزارش داده اند.
با عنایت به شکل3 در 20 خاك مورد مطالعه ضریب C مدل تعیین گردید که بیشترین ضریب مربوط به خاك شماره 4 با 0/51 و کمترین مربوط به خاك شماره 1 به میزان 0/11 و میانگین آن برابر با 0/21 تعیین گردید . با عنایت به شکل - 3 - درصد افزایش فسفر اولسن پس از شش هفته کاشت ذرت مشخص گردید که کمترین افزایش مربوط به خاك شماره 1 با 56 درصد و بیشترین افزایش مربوط به خاك شماره 4 با 229 درصد افزایش است که می تواند دلیل مناسبی براي تغییرات ضریبC در خاکهاي ذکر شده باشد .
