بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تعیین زمان ماندگاری خوراک مصرفی در دو گونه دامی - بز و گوسفند - با استفاده از شاخص پلی اتیلن گلایکول آزمایشی با استفاده از 4 رأس بز سانن و 4 رأس گوسفند لری بختیاری در واحد دامپروری دانشگاه شهرکرد ترتیب داده شد. در این آزمایش از سه نوع جیره خوراکی شامل یونجه کامل، %74یونجه و %26کنسانتره - جو - و %50 یونجه و %50 کنسانتره - %40 جو، %8 تفاله خشک چغندر قند، %2 کنجاله پنبه دانه - در سه دوره 15 روزه استفاده شد. محلول %25 از PEG را در داخل آزمایشگاه تهیه کرده ودر هنگام شروع آزمایش میزان مورد استفاده برای هر دام - - 200 mg/kg BW را محاسبه کرده و بوسیله ی درینچر به دام ها خورانده می شود. برای اندازه گیری میزان این شاخص از روش - Ulyatte,MJ.J.1964 - استفاده شد. داده های حاصل از آزمایشات با استفاده برنامهی - 7 - SAS، رویهیGLM نتایج مورد تجزیه ی آماری قرار گرفتند. مقایسه ی میانگین ها با آزمون دانکن انجام شد.
مقدمه
یکی از عوامل مهم مربوط به حیوان که بر روی اندازه هضم و مقدار غذای مصرفی در نشخوارکنندگان تأثیر می گذارد، زمان ماندگاری در دستگاه گوارش می باشد. این مسأله به خصوص در مورد حیوانات اهلی که علوفه های با کیفیت پایین مصرف میکنند مهم می باشد - 13، 12، . - 8 در مورد علوفه ها محل اصلی هضم در شکمبه- نگاری می باشد. متوسط زمان ماندگاری ذرات در این دو قسمت برای زیاد شدن تجزیه پذیری، هضم و سپس جذب مواد غذایی از چنین علوفه هایی لازم می باشد. متوسط زمان ماندگاری معمولاً به کمک شاخص های غیر قابل هضم تعیین می شود که این شاخص ها به ذرات خوراک متصل می شوند. . - 8 - شاخص های غیر قابل هضم به میزان زیادی برای تخمین عبور مواد خوراکی از دستگاه گوارش به کار برده می شوند. این روش نیازمند به کار بردن مقدار محدودی شاخص به روش Single pulse-dose، و آنالیز الگوی دفع شاخص در مدفوع با استفاده از یک روش ریاضی مناسب می باشد.
چندین مدل برای تخمین میانگین زمان ماندگاری در شکمبه - - RMRT و یا کل زمان ماندگاری در دستگاه هضمی - - TMRT و یا هر دوی اینها وجود دارد - . - 8 به میزان زیادی از مدل های دو قسمتی گرون و ویلیامز - - 1973 که دو نرخ عبور را تعیین می کنند استفاده می شود. در آزمایش گالیان - - 1993 زمان ماندگاری خوراک مصرفی در دستگاه گوارش را با استفاده از مدل Compartment و جبری به دست آمد و نتایج حاصل از روش جبری کمتر از روش Compartment بود.لالس و همکاران - 1991 - در آزمایش خود با گوساله هایی که از شیر گرفته شده بودند و کنسانتره تغذیه می کردند، زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش را با هر دو روش محاسبه کردند ونتایج کار آن ها مشابه با کار گالیان - - 1993 بود. از مزایای دیگر روش های Compartment این است که به ما در فهم جریان بیولوژیکی مواد هضمی و واکنش های هضمی نشخوار کنندگان کمک می کند - . - 7 در آزمایش سوزمل و همکاران - - 1996 مقادیر TMRT و CMRT با استفاده از دو مدل Age-Dependent و Compartment برای جیره های متفاوت تخمین زده شد و مشاهده کردند که این مقادیر که با استفاده از مدل Compartment تخمین زده شده بودند بین جیره های مختلف با هم دیگر تفاوتی نداشتند.ولی مشاهده کردند که کمترین مقادیر زمان ماندگاری برای جیره هایی بود که مصرف زیادتری داشتند.
به عبارتی با افزایش میزان ماده ی خشک مصرفی زمان ماندگاری خوراک در کل دستگاه گوارش کمتر می شود و سرعت عبور افزایش مییابد - . - 16 پلی اتیلن گلایکول یکی از شاخصهای خارجی می باشد که اغلب اوقات به عنوان شاخص فاز مایع بکار برده میشود، هرچند بکار بردن این شاخص نیز مسائلی را از قبیل احتمال جذب آن در دستگاهگوارش و همچنین عدم دقت زیاد تجزیهی آزمایشگاهی این شاخص را به دنبال دارد. فرمول شیمیایی پلی اتیلن گلایکول HO- - CH2-CH2-O - n-H می باشد.پلی اتیلن گلایکول می تواند به خنثی سازی اثرات نامطلوب تانن ها بر روی قابلیت هضم جیرههای غذایی کمک نماید - . - 1 پلی اتیلن گلایکول هم چنین میتواند به عنوان یک شاخص برای تخمین مدفوع دفعی در بزها مورد استفاده قرار گیرد. این پلیمر اثری بر روی خوراک مصرفی،رفتارهای تغذیهای - - 11 و قابلیت هضم - - 9 زمانی که جیره حاوی تاننها نباشد ندارد.
این پلیمر زمانی که جیره حاوی مقادیر زیادی تانن باشد موجب افزایش مصرف خوراک - 11، 9، - 18، تأثیر بر روی قابلیت هضم - 1، - 18 و تغییر رفتار تغذیهای - 1، - 11 در نشخوار کنندگانی که با این جیرهها تغذیه میکنند میشود. این اثرات با نقش شاخص هضمی بودن پلی اتیلن گلایکول سازگاری ندارد - . - 5 در این مطالعه با استفاده از شاخص پلی اتیلن گلایکول قصد داریم میزان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش را محاسبه کنیم.
مواد و روشها
به منظور انجام این آزمایش از تعداد 4 رأس بزنر نژاد سانن که سه تای آنها دارای 2 سال سن و یک رأس دیگر 3 سال و تعداد 4 رأس گوسفند نر نژاد لری بختیاری که سه تای آنها دارای 2 سال و یک رأس دیگر 3 سال سن بودند، در واحد دامپروری دانشگاه شهرکرد استفاده گردید. این دامها در داخل قفسهای متابولیکی به ابعاد120× 74 سانتی متر که امکان جمع آوری مدفوع و ادرار به صورت جداگانه میسر بود نگهداری شدند. مدت اجرای آزمایش در سه دوره 15 روزه بود که 10 روز اول هر دوره به منظور سازگاری دامها با جیره مورد آزمون بود. جیرههای مورد آزمایش در این طرح برابر جدول شماره 1 بودند. دامها به مدت 10روز از جیره های مورد نظر به صورت آزادانه جهت سازگاری با آن استفاده کردند. در مدت دوره سازگاری، دامها به صورت آزاد به آب ونمک دسترسی داشتند. خوراک دامها در شبانه روز در سه نوبت - هر هشت ساعت یک بار - در اختیار آنها قرار داده شد و در پایان هر وعده مقدار غذای باقی مانده وزن شده و در سطل جداگانهای نگهداری شد.
شاخص پلی اتیلن گلایکول - - PEG در آب محلول می باشد که به همین دلیل می توان آن را بصورت محلول مورد استفاده قرار داد، لذا محلول %25 از PEG را در داخل آزمایشگاه تهیه کرده ودر هنگام شروع آزمایش میزان مورد استفاده برای هر دام - - 200 mg/kg BW را محاسبه کرده و بوسیله ی درینچر به دام ها خورانده می شود. برای اندازه گیری میزان این شاخص از روش - Ulyatte,MJ.J.1964 - استفاده شد - . - 19 داده های حاصل از آزمایشات با استفاده برنامهی SAS مدل مارکووارت - 7 - برای به دست آوردن زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش بدست آمد و سپس با رویهیGLM نرم افزار SAS نتایج مورد تجزیه ی آماری قرار گرفتند. جهت مقایسه ی میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد.
نتایج و بحث
داده های جدول شماره 2 نشان میدهد زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش - ساعت - که به وسیله ی شاخص پلی اتیلن گلایکول به دست آمده است بین جیره ها تفاوت معنی داری مشاهده نگردید . - P= 0/21 - بین گونه های دام از لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده نگردید - - P= 0/7 - جدول شماره. - 3 در این آزمایش هرچند که تفاوت معنی داری بین مدت زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش، بین جیره های مختلف وجود ندارد ولی بیشترین زمان ماندگاری مربوط به جیره ی یونجه می باشد که این امر به دلیل پایین بودن قابلیت هضم جیره ی یونجه کامل نسبت به دو جیره ی دیگر می باشد.
