بخشی از مقاله
چکیده
به منظور تعیین زمان ماندگاری خوراک مصرفی در دو گونه دامی - بز و گوسفند - با استفاده از شاخص اکسید کروم آزمایشی با استفاده از 4 رأس بز سانن و 4 رأس گوسفند لری بختیاری در واحد دامپروری دانشگاه شهرکرد ترتیب داده شد. در این آزمایش از سه نوع جیره خوراکی شامل یونجه کامل، %74یونجه و %26کنسانتره - جو - و %50 یونجه و % 50 کنسانتره %40 - جو، %8 تفاله خشک چغندر قند، %2 کنجاله پنبه دانه - در سه دوره 15 روزه استفاده شد بدلیل نا محلول بودن اکسید کرم در آب و اطمینان از کامل مصرف شدن میزان پیش بینی شده این شاخص برای هر دام، اکسید کرم در دانشکده ی دارو سازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بصورت حبه هایی با وزن1 0/1گرمو0/7 0/1گرمبا %80 خلوص آماده گردید.
در هنگام آزمایش میزان اکسید کرم بر اساس وزن هر دام - 140 mg/kgBW - محاسبه شده و بوسیله ی قرص خوران به دام داده شد. اندازهگیری اکسیدکرم با استفاده از روش تغییر یافته ی دنسکی و هیل - 1952 - که توسط هیل و اندرسون گزارش گردید اندازهگیری شد. داده های حاصل از آزمایشات با استفاده برنامهی - 9 - SAS ، رویهیGLMنتایج مورد تجزیه ی آماری قرار گرفتند.مقایسه ی میانگین ها با آزمون دانکن انجام پذیرفت.
مقدمه
یکی از عوامل مهم مربوط به حیوان که بر روی اندازه هضم و مقدار غذای مصرفی در نشخوارکنندگان تأثیر می گذارد، زمان ماندگاری در دستگاه گوارش می باشد. این مسأله به خصوص در مورد حیوانات اهلی که علوفه های با کیفیت پایین مصرف می کنند مهم می باشد - 17، . - 10 در مورد علوفه ها محل اصلی هضم در شکمبه- نگاری می باشد. متوسط زمان ماندگاری ذرات در این دو قسمت برای زیاد شدن تجزیه پذیری، هضم و سپس جذب مواد غذایی از چنین علوفه هایی لازم می باشد.
متوسط زمان ماندگاری معمولاً به کمک شاخص های غیر قابل هضم تعیین می شود که این شاخص ها به ذرات خوراک متصل می شوند. . - 10 - شاخص های غیر قابل هضم به میزان زیادی برای تخمین عبور مواد خوراکی از دستگاه گوارش به کار برده می شوند - 8، 18، 4، 5، 19، 20، . - 21 این روش نیازمند به کار بردن مقدار محدودی شاخص به روش Single pulse-dose، و آنالیز الگوی دفع شاخص در مدفوع با استفاده از یک روش ریاضی مناسب می باشد - . - 20 به میزان زیادی از مدل های دو قسمتی گرون و ویلیامز - - 1973 که دو نرخ عبور را تعیین می کنند استفاده می شود. در آزمایش گالیان - - 1993 زمان ماندگاری خوراک مصرفی در دستگاه گوارش را با استفاده از مدل Compartment و جبری به دست آمد و نتایج حاصل از روش جبری کمتر از روش Compartment بود. لالس و همکاران - 1991 - در آزمایش خود با گوساله هایی که از شیر گرفته شده بودند و کنسانتره تغذیه می کردند، زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش را با هر دو روش محاسبه کردند ونتایج کار آن ها مشابه با کار گالیان - - 1993 بود.
در آزمایش سوزمل و همکاران - - 1996 مقادیر TMRT و CMRT با استفاده از دو مدل Age-Dependent و Compartment برای جیره های متفاوت تخمین زده شد و مشاهده کردند که این مقادیر که با استفاده از مدل Compartment تخمین زده شده بودند بین جیره های مختلف با هم دیگر تفاوتی نداشتند - . - P>0.05 ولی مشاهده کردند که کمترین مقادیر زمان ماندگاری برای جیره هایی بود که مصرف زیادتری داشتند g DM/d15 - و - 25 g DM/dو به عبارتی با افزایش میزان ماده ی خشک مصرفی زمان ماندگاری خوراک در کل دستگاه گوارش کمتر می شود و سرعت عبور افزایش مییابد - . - 20 اکسید کرم، اکسیدی فلزی می باشد - 14، - 2 که دارای وزن فرمولی 151/99 بوده و جزء دسته ی اکسیدها طبقه بندی می شود - . - 15 فرمول اکسیدکرم که به صورت عمومی کاربرد دارد Cr2O3 میباشد.
اکسیدکرم به عنوان یک شاخصparticular-phase در سیستم های dual-phase به کار برده می شود - 22، 7، - 1، اما به دلیل این که به هیچ کدام از فازهای جامد و مایع دستگاه گوارش وابسته نمیباشد استفاده از آن در برخی از مطالعات هضمی مناسب نمیباشد - . - 16 از 124 مقاله ی منتشر شده در بین سالهای 1986 تا 1995 در ژورنال animal science ،90 تا از آن ها از اکسیدکرم به عنوان شاخص هضمی استفاده کرده اند.
مواد و روشها
به منظور انجام این آزمایش از تعداد 4 رأس بزنر نژاد سانن با میانگین سنی 3 سال و تعداد 4 رأس گوسفند نر نژاد لری بختیاری با میانگین سنی 3 سال ، در واحد دامپروری دانشگاه شهرکرد استفاده گردید. این دامها در داخل قفسهای متابولیکی به ابعاد74 120× سانتی متر که امکان جمع آوری مدفوع و ادرار به صورت جداگانه میسر بود نگهداری شدند. مدت اجرای آزمایش در سه
دوره 15 روزه بود که 10 روز اول هر دوره به منظور سازگاری دامها با جیره مورد آزمون بود. جیرههای مورد آزمایش در این طرح برابر جدول شماره 1 بودند.
دامها به مدت 10روز از جیرههای مورد نظر به صورت آزادانه جهت سازگاری با آن استفاده کردند. در مدت دوره سازگاری، دامها به صورت آزاد به آب و نمک دسترسی داشتند. خوراک دامها در شبانه روز در سه نوبت - هر هشت ساعت یک بار - در اختیار آنها قرار داده شد و در پایان هر وعده مقدار غذای باقی مانده وزن شده و در سطل جداگانه-ای نگهداری شد. بدلیل نا محلول بودن اکسید کرم در آب و اطمینان از کامل مصرف شدن میزان پیشبینی شده این شاخص برای هر دام، اکسید کرم در دانشکدهی دارو سازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بصورت حبههایی با وزن1 0/1گرم و0/7 0/1گرم با % 80 خلوص آماده گردید. در هنگام آزمایش میزان اکسیدکرم بر اساس وزن هر دام - - 140 mg/kgBW محاسبه شده و بوسیله ی قرص خوران به دام داده شد.
اندازه گیری اکسیدکرم با استفاده از روش تغییر یافته ی دنسکی و هیل - - 1952 که توسط هیل و اندرسون گزارش گردید اندازه گیری شد. با مدل مارکووارت - - 9 زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش بدست آمد و سپس با رویهیGLM نرم افزار SAS نتایج مورد تجزیهی آماری قرار گرفتند. جهت مقایسه ی میانگینها از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج و بحث متوسط زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش - ساعت - با استفاده از شاخص اکسیدکرم بین جیرههای غذایی مختلف در جدول شماره 2 آمده است.
زمان استفاده از اکسیدکرم زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش - ساعت - برای جیرههای اول، دوم و سوم به ترتیب - 18/15ساعت - ، - 17/17ساعت - و - 17/55ساعت - میباشد که تفاوتی با همدیگر ندارند - - P= 0/68، این پارامتر بین گونههای دامی نیز تفاوتی نداشت - - P= 0/109 - جدول شماره . - 3 در این آزمایش هرچند که تفاوت معنیداری بین مدت زمان ماندگاری خوراک در دستگاه گوارش، بین جیرههای مختلف وجود ندارد ولی بیشترین زمان ماندگاری مربوط به جیرهی یونجه میباشد که این امر به دلیل پایین بودن قابلیت هضم جیرهی یونجه کامل نسبت به دو جیرهی دیگر میباشد - . - 20 نتایج به دست آمده در این آزمایش مشابه نتایج به دست آمده در آزمایش سوزمل و همکاران - - 1996 نمیباشد زیرا در این آزمایش از لحاظ آماری میزان مصرف ماده ی خشک - - g DM.d-1 بین جیره ها تفاوی ندارد ولی در آزمایش سوزمل و همکاران - - 1996 مصرف مادهی خشک - - gDM.d-1 بین جیرههای مختلف متفاوت است.
