بخشی از مقاله
چکیده
بررسی رضایتمندی از بیمه دامپروری و آگاهی از انتظارات آنها میتواند به عنوان عامل مهمی در سیاستگزاری در جهت افزایش وفاداری آنها نسبت به شغلشان و در نتیجه کاهش مهاجریت روستا به شهر داشته باشد. لذا این تحقیق به منظور بررسی عوامل موثر بر میزان رضایتمندی دامپروران از بیمه دامپروری با کاربرد مدل سنجش رضایتمندی در استان لرستان شهرستان کوهدشت انجام پذیرفت. تعداد 120 دامپرور از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج تخقیقات نشان داد، نگرش و کیفیت نسبت به بیمه دامپروری تعیین کنندههای رضایتمندی بودند. بر اساس یافته های تحقیق پیشنهاداتی در راستای افزایش رضایتمندی نسبت به بیمه دامپروری ارائه شد.
مقدمه
در بین بخشهای مختلف کشاورزی، دامپروری دارای اهمیت ویژه ای است. چرا که در سبد غذایی مصرف کنندگان آنچه بیش از هر ماده ی دیگر، حلقه ی تغذیه ی انسان را کامل میکند، مواد پروتئینی به خصوص نوع حیوانی آن است که میبایست آن را در بخش دامپروری به عنوان یکی از زیرشاخههای بخش کشاورزی مورد توجه قرار داد. این بخش همچنین اهمیت بالقوهای در تولید ناخالص ملی و اشتغالزایی دارد. برای مثال، در ایران سهم کشاورزی به عنوان یکی از بخشهای مهم اقتصادی از تولید ناخالص ملی حدود 25 درصد است که از این میزان، حدود 45 درصد مربوط به دامپروری میباشد. با این تعبیر، دامپروری حدود 11درصد از تولید ناخالص ملی را تشکیل میدهد.
مزیت دیگر بخش دامپروری این است که حتی محصولات بسیار کم ارزش کشاورزی از جمله کاه، کنجالهی سویا، کنجاله ی تخم پنبه و سبوس را به محصولات با ارزش و پروتئینی مانند شیر، گوشت و تخم مرغ مبدل میکند، بدین معنا که دامپروری با کمترین فشار به بخش کشاورزی، بیش ترین و با ارزشترین محصول و فرآورده را تولید میکند
بیمهی محصولات کشاورزی علاوه بر نقشی که در کاهش اثرات منفی ریسک در واحدهای کشاورزی دارد، میتواند در مدیر واحد تولیدی انگیزهی بهبود وضعیت مدیریتی و رعایت بیشتر نکات فنی در فرایند تولید را نیز ایجاد نماید.
در ایران فعالیتهای اجرایی بیمه دام در صندوق بیمه محصولات کشاورزی از سال 1372 با اجرای طرحهای دام صنعتی - گاو شیری اصیل - در اطراف تهران و دامهای عشایر و قوچ اصیل - گوسفند و بز - در خراسان و فیروزآباد فارس شروع شد و در مدت کوتاهی در سطح کشور گسترش یافت ، به طوری که در حال حاضر انواع دام شامل گاوهای شیری و پرواری، گوسفند و بز ، انواع طیور، آبزیان پرورشی، میگو، زنبور عسل، شتر و اسب در مقابل خطراتی از قبیل سیل، تگرگ، صاعقه، سرما، یخ زدگی، حمله وحوش، مارگزیدگی، پرت شدن از کوه، تصادفات و حوادث جاده ای و حمل و نقل، حوادث حین کوچ و آتش سوزی تحت پوشش خدمات صندوق بیمه محصولات کشاورزی قرار میگیرند.
در قرارداد این نوع بیمه مواردی از قبیل سرقت، خسارات ناشی از اختلاف محلی و مراقبت نادرست از دام استثنا بوده و در صورت بروز چنین خساراتی، صندوق بیمه در قبال بیمه گزاران تعهدی نخواهد داشت. بیمه دام به عنوان یکی از مناسبترین راهکارها جهت مدیریت ریسک این فعالیت میتواند باعث افزایش امنیت سرمایهگذاری در این زیربخش گردد
از آنجا که مدلهای رضایتمندی سعی میکنند تا حد ممکن تمام این موارد را در کنار هم بصورت یک چارجوب کلی ارائه دهند، این تحقیق قصد دارد میزان رضایتمندی دامداران شهرستان کوهدشت از شغل دامداری را بر اساس یک تئوری جامع رضایتمندی بررسی نماید، تا براساس یافتهها در آن و شناخت عوامل مؤثر بر رضامندی سیاستهای مناسب در راستای افزایش رضامندی دامداران، از شغل دامپروری طراحی گردد که میتواند در کاهش ترک شغل دامپروری مؤثر باشد.
رضایتمندی و عوامل موثر بر آن
در تحقیقات مربوط به رضایتمندیعموماً از دو نوع رضایتمندی نام برده می شود: رضایت مشتری و رضایت شغلی. از آنجا که دامداری و پرورش دام نوعی فعالیت حرفهای و شغلی به حساب می آید، لذا رضایتمندی دامپروران در طبقه رضایتمندی شغلی قرار میگیرد. از طرف دیگر این تحقیق به رویکردی نوین قصد دارد از مدلی - به طور خاص مدل توسعه یافته سنجش رضایتمندی آمریکایی - د به منظور سنجش رضایتمندیدامداران استفاده کند، که بیشتر یا عموماً به منظور سنجش رضایتمندی مشتری به کار می رود. چرا که در مدلهای رضایتمندیمشتری عموماً به سازه ای به نام وفادری به عنوان نتیجه رضایتمندی نگاه می کنند.
زمانی که فرد از خدمات یا کالا راضی نباشد، دیگر از آن کالا یا خدمت استفاده نمیکند. با توجه به ترک و رهاسازی شغل دامداری توسط جامعه کشاورز و دامدار ایران، وفاداری و عدم وفاداری سازهای ایست که باید مد نظر قرار گیرد حال انکه در مدلهای سنجش رضایتمندی شغلی این سازه وجود ندارد و یا به عبارت دیگر قابلیت اجرا ندارد - خصوصاً در نظام اداری دولتی در ایران - و به صورت غیبت کاری، عدم انگیزه کاری و غیره نمود پیدا میکند. بنابراین این تحقیق از مدلهای که میزان رضامندی مشتری را بررسی میکنند جهت هدف خود استفاده خواهد بود.
مفهوم رضامندی بر پایه نظر محققان مختلف تعابیر و معنای گوناگونی دارد، همچنین این مفهوم در رشتههای مختلف دارای مفاهیم متفاوتی است. رضایتمندی به صورت "یک احساس خوب هنگامی که چیزی که فرد می خواهد، اتفاق افتاده یا حالت رضایت از ارضاء یک نیاز یا میل تعریف شده است. رضایت مشتری حوزهای است که در آن به میل، خواستهها و احتیاجات اربابرجوع پاسخ داده میشود. لذا خدمتی رضایتبخش است که بتواند نیازها وخواستههای ارباب رجوع را برآورده سازد
کوزه چیان و همکاران - - 1390 معتقدند، رضایتمندی واکنش مربوط به خشنودی مصرف کنندگان و قضاوتی دربارهی اینکه آیا محصولات خدمات و یا ویژگیهای آنها سطح قابل قبولی از رضایت را فراهم میکنند یا خیر میباشد… و به عبارتی نوعی ارزیابی از تجربه میباشد.[18] این مفهوم حالتی ذهنی در مورد یک موضوع یا یک شی دارد و بر اساس انتظارات افراد میباشد. رضایت شغلی به عنوان یکی از زیر مجموعههای رضایتمندی، شامل واکنش های شناختی، عاطفی و ارزیابی فرد در مورد شغلش میباشد.
مدل آمریکایی سنجش رضامندی
سیر تکاملی شاخصهای رضایتمندی از سال 1989 با ارائه شاخص ملی رضامندی مشتری در سوئد بوجود آمده است. این شاخص بمنظور سنجش رضامندی در مورد کالاها و خدمات مطرح شد و 130 کمپانی از 32 صنایع بزرگ سوئد این شاخص را مورد آزمون قرار دادند. بعد از آن ایالات متحده آمریکا در سال 1994 با تبعیت از شاخص سوئدی، شاخص جدید دیگری بوجود آورد و این شاخص را در 200 کمپانی مختلف بکار گرفت. نروژیها بعد از ایالات متحده آمریکا شاخص جدیدی در سال 1996 معرفی کردند که در 42 کمپانی از 12 صنعت مختلف بوجود آمده است. اخیرآ نیز اتحادیه اروپایی جدیدترین شاخص معروف به شاخص اتحادیه اروپا را معرفی کرده که در بین 4 صنعت بزرگ در 11 کشور اتحادیه اروپا بکارگرفته شده است.[16] اکنون به صورت مختصر مدل رضایتمندی آمریکایی تشریح خواهد شد.
مدل آمریکایی
این مدل از مدل سوئدی بوجود آمده و 6 سازه دارد - نگاره. - 1 تفاوت این مدل با مدل سوئدی، وجود یک سازه اضافی یعنی ارزش دریافتی است. در این چارچوب سه سازه انتظارات مشتری، کیفیت دریافتی و ارزش دریافتی عوامل موثر بر رضامندی هستند و نتایج رفتاری مشتری حاصل میزان رضامندی وی میباشد. در این رابطه باید ذکر کرد که مسلمآ انتظارات مشتری چیزی جز کیفیت مناسب و ارزش مناسب محصول نیست، به عبارتی میتوان گفت انتظارات مشتری در قالب کیفیت دریافتی و ارزش دریافتی میباشد.
نگاره :1 مدل آمریکایی سنجش رضامندی
روش پژوهش
این تحقیق بمنظور شناخت عوامل موثر بر رضامندی دامداران از بیمه دامپروری در استان لرستان، شهرستان کوهدشت طراحی و اجرا شد. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش - Survey Research - انجام شده است. این روش از انواع پژوهشهای توصیفی است که برای بررسی توزیع ویژگیهای یک جامعه آماری به کار میرود . جامعه آماری در این پژوهش، دامپروران کوهدشت میباشد
