بخشی از مقاله
چکیده
نیاز مبرم و روزافزون به تامین امنیت درکنار عوامل مشکلزایی از قبیل وضعیت نامساعد راهها و ایمنی نامناسب برخی از اتومبیلها و همچنین تلاش درجهت تنبیه رانندگان خلافکار، بیمهگران رابرآن داشته تا برای ارائه تدابیری جبرانکننده، انواع پوششهای بیمهای با نرخها و شرایط مختلف ارائه دهند.
از آنجایی که رشته بدنه اتومبیل برخلاف آنچه ممکن است بهنظر برسد رشته چندان سودآوری برای شرکتهای بیمه محسوب نمیشود و بهسمت زیاندهی در حرکت است، این پژوهش کفایت این تدابیر و نرخها را مورد توجه قرار داده و در پی بهسازی و علمیکردن هرچه بیشتر این امور است تا در پرتو آن هم رضایت بیمهگران از سهولت انجام این امور و نتایج قابل اطمینانش جلب شود، و هم رضایت بیمهگذاران ازطریق درک درست عوامل موثر بر ایجاد خسارت و متعاقب آن نرخ حقبیمه ارائه شده توسط شرکتهای بیمه و شفافسازی و عدالت در چگونگی تعیین این نرخها، تامین شود.
به این ترتیب که در ابتدا عوامل تاثیرگذار بر ریسک بیمهگذاران شناسایی شدند و پس از مطابقتدادن عوامل با دادههای موجود در پایگاه داده شرکت مورد مطالعه، عوامل نهایی انتخاب شدند، پساز عملیات پیشپردازش روی دادهها با استفاده از مدل شبکههای عصبی به پیش بینی طبقه خسارتی و میزان خسارت بالقوه بیمهگذاران پرداخته شد.
1 مقدمه
صنعت بیمه به عنوان یک بخش خدماتی، نقشی جبران کننده و محافظتی در اقتصاد هر کشوری دارد، بطوری که عملیات موفقیت آمیز این صنعت، انگیزه و محرکی برای دیگر صنایع و توسعه آن اقتصاد ایجاد میکند. بنابراین برای نایل شدن به این امر در هر اقتصادی، شرکتهای بیمه نیز مانند هر شرکت دیگری باید عملکردی قوی و موفقیت آمیز در انجام رسالت، اهداف و استراتژیهای خود داشته باشند. سازمانهای بیمهای برای بقا و نیل به اهداف خود باید از تغییرات محیطی آگاه شوند و هماهنگیهای لازم را به عمل آورند که کنترل، وسیله این آگاهی است
نرخ حق بیمه رشته بدنه اتومبیل در بسیاری از شرکتهای بیمهای در خارج از کشور با توجه به متغیرهای گوناگون جمعیت شناختی ، مشخصات اتومبیل و سابقه خسارت بیمه گذار محاسبه میشود. کریدلر، عضو هیئت مدیره یکی از شرکتهای بیمهای در ایالت واشنگتن در گزارشی این نرخ حق بیمه را متکی بر عواملی همچون سن بیمه گذار، جنسیت، وضعیت تأهل بیمه گذار، نوع خودرو2، محل زندگی، سابقه خسارت، میزان کیلومتر طی شده و ... اعلام کرد
این در حالی است که در کشور ما نرخ حق بیمه بدنه اتومبیل با توجه به تعرفه بیمه مرکزی تعیین میشود. این امر سبب میشود که مشتریانی با ریسک پایینتر، خسارتهای مالی مشتریانی با ریسک بالاتر را جبران کنند و لذا تفاوت آنچنانی بین مشتریان با ریسک بالا و پایین وجود نخواهد داشت. در حقیقت در کشور ما بجای فرد، اتومبیل بیمه میشود و این امر موجب شده تا اکثر شرکتهای بیمه در زمینه بیمه اتومبیل متحمل زیان شوند
در حالت کلی تسویه خسارت حساسترین و مهمترین مرحله از یک قرارداد بیمه است. اکثر اختلافاتی که بین رانندگان وسایل نقلیه - بیمه گذار - و شرکتهای بیمه - بیمه گر - بوجود میآید و باعث عدم رضایت بیمه گذاران از شرکتهای بیمه میشود، در مرحله تسویه خسارت بوجود میآید
با توجه به استقبال کم افراد از این پوشش بیمهای در جامعه لازم است دلایل عمده اثرگذار بر خرید بیمه نامه بدنه اتومبیل بررسی شود. با شناسایی عوامل عمده اثرگذار بر خسارات بیمه بدنه میتوان گروههای برجسته خریداران را شناسایی و ارائه خدمات و همچنین رضایت مشتریان را در پرتو شناخت تقاضای بازار و تخمین میزان ریسک هر کدام از آنها ایجاد کرد
با این تفاسیر، تعیین عوامل موثر بر ایجاد خسارت و پیش بینی میزان خسارت بالقوه بیمه گذاران در این رشته بر اساس این عوامل به عنوان یکی از راهکارهای مدیریت ریسک و تعیین نرخ حق بیمه در شرکتهای بیمه ضروری بنظر میرسد.
.2 بیان مسئله
بیمه اتومبیل را میتوان از جمله رایجترین بیمههایی دانست که در عصر حاضر افراد زیادی با آن سروکار دارند. تعداد زیاد وسایل نقلیه سبک و سنگین با کاربردهای متفاوت باعث وقوع حوادث و اتفاقاتی گوناگون در ابعادی وسیع و گسترده میشود که نتیجه آن زیانهای جانی و مالی فراوان است و جبران اغلب این خسارتها خارج از توانایی مالی دارندگان و یا رانندگان وسایل نقلیه موتوری است. به هر حال حادثه اتومبیل، گاهی موجب بروز زیان مالی میشود و گاهی نیز فوت و صدمات جانی به بار میآورد و این خسارتها گاهی به مالک یا راننده وسیله نقلیه مشخصی که تحت پوشش بیمه قرار گرفته وارد شده و گاهی نیز فرد یا افرادی دیگر دچار زیان میشوند که اصطلاحاً به این افراد شخص ثالث4 میگویند.
موجودیت شرکتهای بیمه و رشد آنها برای ایفای هر چه بهتر نقش خود در صحنه اقتصادی کشور، تا حد زیادی به برقراری تعادل بین دریافتیها و پرداختیها با درنظر گرفتن سود مناسب و کسب رضایت مشتریان بستگی دارد
بر اساس جدول - - 1 رشته اتومبیل بطور تقریبی بیش از 59 درصد پرتفوی خسارت سالهای 1388، 1389 و 1390 را در اختیار دارد. حجم پرداختهای مالی در این رشته بسیار هنگفت است و به دلایل مختلفی برای افراد جامعه اهمیت دارد. نخست آنکه تعداد اتومبیلهای موجود با توجه به نرخ رشد جمعیت، افزایش یافته و ترددهای پی در پی، حوادث ناشی از برخورد این اتومبیلها را به دنبال دارد. همچنین قیمت اتومبیل در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته است که به افزایش خسارت در هنگام وقوع حادثه منجر میشود. در چنین مواردی بیمه به عنوان بزرگترین تکیهگاه خسارت دیدگان محسوب میشود. هر چه خدمات شرکتهای بیمه موجب رضایت بیشتر بیمه گذاران شود، جذابیت برای این پوشش بیشتر میشود و تقاضا افزایش می-یابد.
جدول .1 خسارات پرداختی در رشته اتومبیل در سالهای 1388، 1389 و 1390
بر اساس جدول .2 رشته بدنه اتومبیل در این سه سال دارای ضریب خسارت بیش از %60 میباشد. همچنین در 10 سال اخیر ضریب خسارت این رشته بطور میانگین بیش از %63 بوده است. این امر نشان میدهد رشته بدنه اتومبیل بر خلاف آنچه ممکن است به نظر برسد رشته چندان سودآوری برای شرکتهای بیمه محسوب نمیشود و به سمت زیاندهی در حرکت است.
جدول .2 ضریب خسارت رشته بدنه اتومبیل در سالهای 1388، 1389 و 1390
فقدان سنجشهای تعیین ریسک افراد در بیمه اتومبیل علاوه بر ناکارا کردن قراردادهای بیمه، منتج به تعیین نرخهای غیر عادلانه نیز میشود، چرا که به جای فرد، اتومبیل بیمه میشود و این امر موجب شده تا اکثر شرکتهای بیمه در زمینه بیمه اتومبیل متحمل زیان شوند. در صورتی که اکثر کشورهای توسعه یافته با بهره مندی از سیستم طبقه بندی ریسک افراد سعی در افزایش بهره وری و سوددهی صنعت بیمه خود داشتهاند.
در این پژوهش ابتدا عوامل اثرگذار بر ریسک مشتریان بیمه بدنه اتومبیل شناسایی و در سه دسته کلی مشخصات بیمه گذار، مشخصات اتومبیل و مشخصات بیمه نامه طبقه بندی گردیدند. سپس از طریق مشورت با تنی چند از خبرگان صنعت بیمه و مطابقت دادن این عوامل با دادههای موجود در پایگاه دادههای شرکت مورد بررسی عوامل نهایی ریسک انتخاب شدند.
در گام بعدی با استفاده از الگوریتم شبکههای عصبی مدلی ارائه شده که بوسیله آن میتوان به پیش بینی طبقه خسارتی بیمه گذاران و میزان خسارت بالقوه آنان دست یافت. چنین مدلی میتواند در سیاست گذاریهای آتی شرکتهای بیمه بکار گرفته شود. شرکتهای بیمه میتوانند با استفاده از نتایج این داده کاوی در میزان حق بیمه دریافتی از بیمه گذاران مختلف تعدیل ایجاد کنند و با ایجاد سیستم نرخ گذاری مبتنی بر ریسک بیمه گذاران، میزان رضایت آنها را افزایش داده و از طرفی سودآوری خود را ارتقا دهند.
.3 مروری بر ادبیات موضوع
.1-3 پیش بینی
در زمینه سیاستگذاری و تصمیمگیری، گونهای از مطالعات پا به عرصه گذاشتهاند که در صدد شفافتر نمودن فرآیندهای سیاستگذاری و تصمیمگیری برآمدند که نتیجه آن مبتنی نمودن هر چه بیشتر این فرآیندها بر اسناد و مدارک دقیق و روشمند میباشد. پیش بینی و درک صحیح از مفهوم آن جهت رسیدن به این مهم کمک شایان توجهی به مدیران و برنامه-ریزان میکند. در این میان محققین متعددی پیش بینی را تعریف کردهاند که به تعدادی از آنها اشاره میشود.
