بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی انجام پژوهش تعیین سهم عواطف مثبت و منفی و ویژگیهای شخصیتی D در شدت علائم سندروم رودهی تحریکپذیر است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد واحد شهر قدس در سال تحصیلی 93-94 است، نمونه مورد مطالعه 378 نفر میباشد، که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی مرحلهای انتخاب شدند. ابزار گردآوری در این پژوهش سه پرسشنامه تیپ شخصیتی D دنولت - 1998 - 1، سندروم رودهی تحریکپذیر شریفی - 1391 - و پرسشنامه عواطف مثبت و منفی واتسون - 1988 - 2 است. تحلیل دادهها در این پژوهش در بخش توصیفی به وسیله فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در بخش استنباطی از طریق همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری صورت پذیرفت.
نتایج حاصل از عملیات آماری نشان داد که بین عاطفه منفی و سندروم رودهی تحریکپذیر رابطه مثبت وجود دارد و با افزایش نمرات عواطف منفی، نمرات سندروم رودهی تحریکپذیر افزایش مییابد و میتوان با استفاده از عواطف منفی، بخشی از سندروم رودهی تحریکپذیر را پیشبینی کرد.
همچنین بین عواطف مثبت با سندروم رودهی تحریکپذیر ارتباط وجود دارد و با افزایش نمرات عواطف مثبت، نمرات سندروم رودهی تحریکپذیر کاهش مییابد و میتوان با استفاده از عواطف مثبت، بخشی از سندروم رودهی تحریکپذیر را پیشبینی کرد و درنهایت بین تیپ شخصیتی D با سندروم رودهی تحریکپذیر ارتباط وجود دارد و با افزایش نمرات تیپ شخصیتی D ، نمرات سندروم رودهی تحریکپذیر افزایش مییابد و میتوان با استفاده از تیپ شخصیتی D، بخشی از سندروم رودهی تحریکپذیر را پیشبینی کرد.
مقدمه
سندروم رودهی تحریکپذیر - 1 - IBS شایعترین، پر هزینهترین و ناتوانکنندهترین اختلال گوارشی کارکردی است - لاکنر، کواد، مرتز و فریت2، . - 2006 این سندروم ، نوعی اختلال گوارشی کارکردی است که با تغییر اجابت مزاج و درد و ناراحتی شکمی بدون وجود اختلالات ساختاری قابل شناسایی مشخص میشود، هیچ نشانگر تشخیصی واضحی برای آن وجود ندارد، بنابراین تشخیص بیماری بر تظاهرات بالینی استوار است - اویانگ3،. - 2012 شیوع IBS بسته به ملاکهای تشخیصی قابل استفاده متفاوت است اما بهطور کلی حدود 10 تا 15 درصد جمعیت کلی بوده و شایعترین اختلال گوارشی است که در مقایسه با دیگر اختلالات گوارشی از قبیل بیماری التهاب روده بیشتر با عوامل روانی-اجتماعی در ارتباط است
شواهد موجود نشان میدهد که این سندرم همانند دیگر اختلالات گوارشی عملکردی چندعاملی است علاوه بر عوامل محیطی و فیزیولوژیکی از جمله عوامل مطرح شده برای آن عوامل روانی، ویژگیهای شخصیتی و مبانی ژنتیکی دارد. همچنین دخالت استرسورهای روانی – اجتماعی و فاکتورهای عاطفی در مستعد نمودن و بروز و تداوم علائم بیماری مطرح میباشد. با این وجود در چند سال اخیر نظریه سنخ شخصیتی D در زمینه بیماریهای جسمی از جمله سندرم روده تحریک-پذیر مطرح شده است.
سنخ شخصیتیD دارای دو مؤلفه است. عاطفه منفی که به تمایل به تجربهی عواطف منفی در طول زمان و موقعیتهای مختلف اشاره میکند و بازداری اجتماعی که تمایل برای بازداری از بیان این هیجانات در تعاملات اجتماعی است. بهنظر میرسد سنخ شخصیتی عامل مهمی در تبیین تفاوتهای فردی در پاسخ به استرسها، همبودیها، پیامدهای روانشناختی و خطر مرگ و میر به دنبال بیماری جسمی باشد
ارتباط بین بیماریهای گوارشی و اختلالات روانشناختی به ارتباط خاص بین مغز و روده برمیگردد که در اصطلاح محور مغز- روده نامیده میشود. نواحی آمیگدال2، هیپوکامپ3 و کورتکس پری فرونتال4 میتوانند عملکرد روده را تعدیل کنند و از سویی در برگیرندهی تنظیم هیجانات مثلخُلق، اضطراب، عواطف منفی و درد و رفتارهای شناختی مثل حل مسئله و طراحی کردن و جستجوی اطلاعات باشد و در نهایت در پرورش رفتارهای اجتماعی، مهارتهای مقابلهای و بهزیستی روانشناختی مؤثر باشد .مرور پژوهشهای موجود نشان میدهند که بین بیماریهای گوارشی، علائم سلامت جسمانی و روانی و ویژگیهای شخصیتی ارتباط وجود دارد.
قاسمی - - 1391 ، در پژوهشی به این نتیجه دست یافت که حساسیت اضطرابی بهعنوان یک متغیر روانشناختی در مراجعه بیماران سندرم روده تحریکپذیر برای درمان نقش داشته و شادکامی تحتتأثیر منفی این سندرم قرار میگیرد. نتایج پژوهش زرگر و همکاران - 1390 - و شیرازی و همکاران - 1391 - نشان داد که بیماران مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر در برخی ویژگیهای شخصیتی - روانرنجورخویی و توافقپذیری - با افراد سالم تفاوت دارند.
بلانچارد و همکاران - 2003 - 6، فارشیشونه و همکاران - 2012 - 7، کابرا و همکاران - 2013 - 8، میراندا و تیلبورگ - 2013 - 9 در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بیماران مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر در مواجهه بیشتری از نظر افسردگی، اضطراب و استرس بودند.
پژوهش یونسی و همکاران - 1389 - حاکی از این بود که ویژگیهای شخصیتی بهعنوان یکی از عوامل روانشناختی در بهبود بیماران سندرم روده تحریکپذیر است. مظاهری و محمدی - 1393 - در پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که مداخله مبتنی بر تنظیم هیجان بر اساس رویکرد درمانی یکپارچه، در کاهش علائم هیجانی و افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلالات روانتنی اثربخش است. شارون و همکاران - 2012 - 10 در پژوهشی نشان دادند که کسانی که اضطراب امتحان دارند تحمل هیجانی پایینتری را از خود نشان میدهند و ارتباط معنادار مثبتی با عواطف منفی دارند.
نتایج پژوهش هانسر، عمر و لانسفورد - 2010 - 11، مولس - 2010 - 12، نشان داد که تیپ شخصیت D یک عامل مستعدکننده به آشفتگی روانشناختی است و ارتباط معناداری با شدت علائم در بیماران مبتلا به بیماریهای عملکرد رودهی تحریکپذیر وجود دارد. نتایج پدرسون - 2004 - 13، فرنام و همکاران - 2007 - 14 حاکی از این بود که سنخ شخصیت D با بروز علائم افسردگی و اضطراب ارتباط معنادار دارد. همچنین بیماران مبتلا به IBS نسبت به جمعیت کلی نمرههای بیشتری در روان-رنجورخویی، انعطافپذیری و مسئولیتپذیری کسب کرده اند
