بخشی از مقاله
چکیده:
هدف کلی از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین خود متمایز سازی،سبک های ابراز هیجان و ترس از ارزیابی منفی در میان دانشجویان دارای هیجان های تحصیلی مثبت و منفی در موسسه غیرانتفایی دانشستان شهرستان ساوه بوده است. اهداف فرعی پژوهش حاضر نیز عبارت بوده است از تعیین رابطه خود متمایزسازی و ابعاد آن، در بین دانشجویان با هیجان های تحصیلی مثبت و منفی و تعیین رابطه سبک های ابراز هیجان در بین دانشجویان با هیجان های تحصیلی مثبت و منفی و تعیین رابطه ترس از ارزیابی منفی در بین دانشجویان با هیجان های تحصیلی مثبت و منفی در موسسه غیرانتفایی دانشستان شهرستان ساوه. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانشجویان برق صنایع و حسابداری موسسه آموزش عالی دانشستان شهر ساوه می باشندتعداد نمونه های پژوهش معادل 125 نفر برآورده شده است که از طریق روش نمونه گیری مرحله ای - تصادفی از میان دانشجویان انتخاب شده اند.
ابزارهای اندازه گیری در پژوهش حاضر پرسشنامه خودمتمایز سازی اسکوران و فریدلندر - - 2003 و پرسشنامه استاندارد ترس از ارزیابی منفی شکری و همکاران - - 1378و پرسشنامه پرسشنامه استاندارد ابرازگری هیجان بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از نرم افزار آماری SPSS نسخه 20 بهره برده شده است. بر این اساس از شاخص های آمار توصیفی مانند میانگین، انحراف استاندارد، کجی و کشیدگی و از شاخص های آمار استنباطی نیز از ضریب همبستگی پیرسون بهره برده ایم. بر اساس یافته های به دست آمده در پژوهش حاضر مشخص گردید که بین خود متمایز سازی، سبک های ابراز هیجان و ترس از ارزیابی منفی در میان دانشجویان دارای هیجان های تحصیلی مثبت و منفی در موسسه غیرانتفایی دانشستان شهرستان ساوه رابطه معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: خود متمایز سازی،سبک های ابراز هیجان، ترس از ارزیابی منفی، هیجان های تحصیلی مثبت و منفی
مقدمه:
هدف هر نظام آموزشی رشد وارتقا همه جانبه دانش آموزان و دانشجویان در زمینه های شناختی، عاطفی ورفتاری است. در همین زمینه بدون تردید شاخص ارزیابی هر نظام آموزشی میزان دستیابی دانش آموزان و دانشجویان به این مهم است. عوامل زیادی در این رشد وترقی تأثیر میگذارند که شناسایی آنها بر ارتقا وبهبود وپیشرفت تحصیلی ورشد همه جانبه افراد ودر نهایت، نظام آموزشی کمک شایانی میکند. درهمین رابطه پکران - 1992-2000 - 3 هیجان ها را یکی از عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی معرفی میکند، که امروزه روانشناسان تربیتی معتقدند که دانشآموزان در طی آموزش رسمی نه تنها به کسب دانش ومهارت های شناختی نائل میشوند بلکه هیجان های خوشایند وناخوشایند مرتبط با یادگیری وپیشرفت را نیز تجربه می کنند واین باور که عوامل اجتماعی وهیجانی نقش مهمی در موفقیت تحصیلی فراگیران ایفا میکند مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
هیجان های تحصیلی به عنوان هیجان هایی تعریف می شود که مستقیماً با پیامدهای و فعالیتهای پیشرفت ارتباط دارد.تصور می شود که هیجان ها تأثیر عمیقی بر یادگیری و عملکرد یادگیرندگان داشته باشد. هیجانهای تحصیلی را از نظر ارزشمندی نیز به هیجان های مثبت مثل لذت، امیدواری و غرور و هیجان های منفی مانند خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی دسته بندی میکنند. در محیط های آموزشگاهی یادگیرندگان غالبأ هیجان های تحصیلی گوناگونی را تجربه می کنند، این هیجان ها می توانند اثر مثبت در یادگیری و عملکرد تحصیلی آنان داشته باشد و لذت، امیدواری و افتخار تحصیلی را برای یادگیرندگان فراهم آورد. تجربه این هیجان ها همچنین می تواند با اثرگذاری منفی و نامطلوب در رفتار و افکار زمینه ساز بروز عصبانیت، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی در یادگیرندگان گردد.
با توجه به نقش مؤثر هیجان های تحصیلی، در یادگیری فراگیران این امر ضروری به نظر می رسد عوامل روانشناختی مؤثر بر آن ها شناسایی گردد. داشتن یک هویت مستقل و متعادل در مواجه با تعلق و فاصله گرفتن مناسب از خانواده و تنش ها و مدیریت مناسب اضطراب تحت عنوان خودمتمایزسازی، اهمیت جلوه های هیجانی افراد برای سازگاری و ارزش این جلوه های هیجانی برای بقاء و عدم توجه افراطی به ارزیابی های دیگران و بطور خاص تر، ارزیابی های منفی دیگران که در مقایسه با ارزیابی های مثبت، اضطراب بیشتری را به فرد تحمیل می کنند، میتوانند از جمله عوامل روانشناختی و عاطفی-روانی تأثیرگذار بر هیجان های تحصیلی دانشجویان در محیط آموزشی باشد. عملکرد تحصیلی دانشجویان را نمی توان بدون در نظر گرفتن هیجان های تحصیلی مرتبط ، مورد بررسی قرار داد.
بیان مسأله:
تمایز از خود، سازه اصلی در نظریه ی سیستم های خانواده بوئن4 است و به عنوان توانایی پیوستن به دیگران بدون واکنش پذیری بیش از حد احساسی نسبت به جذر و مد ذاتی در رابطه تعریف شده است و به عنوان یکی از معدود تعاریف فراگیر در توسعه روانشناسی از یک منظر نظام مند مورد ملاحظه قرار گرفته است. بوئن معتقد است فشارهای روحی به وسیله خودمتمایزسازی، ملایم می شوند.افراد تمایز یافته تعریف مشخصی از خود و عقایدشان دارند و در موقعیت های شدیدأ عاطفی که در بسیاری منجر به بروز رفتارهای غیرارادی میشود، کنترل خود را از دست نمی دهند و به صورت کاراتر و مؤثرتر در محیط خانواده و جامعه فعالیت می کنند. در مقابل افرادی که تمایزنیافته اند، هویت تعریف شده ای از خود ندارند و در مسائل بین شخصی موجود همراه با موج عاطفی خانواده حرکت می کنند.
یافتههای حاصل از پژوهش شکیبایی نشان می دهد آموزش خودمتمایزسازی به خوبی توانسته است با آموزش جداسازی افکار از احساسات خود و دیگران اضطراب را کاهش دهد و بالا بودن سطح تفکیک اعضای خانواده می تواند هیجان های منفی مرکب مانند اضطراب پنهان و اضطراب آشکار را کاهش دهد.افرادی که به خودمتمایزسازی رسیده اند، توانایی بیشتری برای اتخاذ "موقعیت من" دارند، این توانایی برای اتخاذ "موقعیت من" همراه با اضطراب مزمن کم و نیز سازگاری روانی بالاست. با توجه به این که فرد دارای تمایز یافتگی پایین ، به راحتی در اضطراب سهیم می شودو نشانه آسیب را نشان می دهد ، درک روشنی از فرایند های عاطفی اعتیادآور و آمیخته موجود، ندارد.
بنابراین با ناتوانی در کاهش اضطراب، که مستلزم رهایی از دلبستگیهای مرضی عاطفی از خانواده مبدأ و پر رنگ شدن شناخت و استدلال در مقابل هیجان است، مستعد تجربه هیجان های منفی در بسیاری از زمینه ها و از جمله، تحصیلی می شود.زیرا هیجان های فعال ساز مثبت تحصیلی مانند - لذت، امید، غرور، شادی و تسکین - در پرتو خودنظم بخشی، خودشناسی - تمرکز بر روی اهداف وباورهای خود - و ارتباط سالم با دیگران، امکان بروز و ظهور پیدا می کنند و این در حالی است که خودمتمایزسازی ضعیف، اولین نقطهای را که نشانه میگیرد، توانایی خود نظم بخشی در افراد است.در این شرایط دانشجویان در برخورد با چالش های تحصیلی در محیط کلاس، بیشتر به شکل هیجانی و اجتنابی مقابله می کنند نه مسأله مدار. بنابراین انتظار می رود که هیجانات تحصیلی منفی مانند خشم، شرم، ناامیدی و... بیشتر تجربه شوند.
از طرفی نمی توان درموردهیجان های تحصیلی صحبت کردامااشاره ای به نقش کلی ابرازهیجان ها درشکل گیری هیجان های تحصیلی مثبت ومنفی نکرد، زیرا این دو مقوله را نمی توان از هم جدا کرد.. دوسوگرایی در ابرازهیجان، یعنی اینکه فرد ترکیبی از هیجان های مثبت و منفی را در مورد هیجان و ابراز هیجان تجربه کند .دوسوگرایی در ابراز هیجان اشکال مختلف از قبیل تمایل به ابراز ولی قادر به ابراز نبودن، ابرازکردن بدون تمایل واقعی و ابراز هیجان و پشیمان شدن بعد از ابراز را شامل می شود. پژوهش ها نشان داده اند که دوسوگرایی در ابرازگری با ابرازگری همبستگی منفی داردو بازداری و نشخوار در ابراز هیجان را منجر میشود.دوسوگرایی در ابراز هیجان بهترین نشانه ابرازگری پایین و تعارض بالاست.
به نظر می رسد، عدم ابراز هیجانهای مثبت و منفی به شکل سالم، سرکوب کردن هیجان های منفی و تعارض در ابراز یا عدم ابراز و یا سرزنش کردن خود بعد از ابراز هیجان ها ، آن چنان می تواند تأثیرات منفی روانی در پی داشته باشد که سلامت عمومی افراد را به خطر اندازد. این مؤلفهها بیانگر شایستگی هیجانی دانشجویان است که می تواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم ، موفقیت تحصیلی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.ابراز هیجان مثبت، محیط یادگیری بهتر و مهارت های تحصیلی بهتری را به همراه دارد و کنترل هیجان های منفی علاوه بر پیشرفت بیماری با لذت و غرور تحصیلی کمتر و سطح پایین تری از انگیزه در محیط های آموزشی همراه است و تجربه بیشتر هیجانات مثبت به واسطه افزایش یادگیری خودگردان، موفقیت تحصیلی را افزایش میدهد و به همین میزان، افسردگی، اضطراب و علائم فیزیکی را کاهش می دهد.
در ترس از ارزیابی منفی، افراد عملکرد خود را در سطح پایینی می بینند در حالی که عملکرد دیگران را در سطح بالاتری در نظرمیگیرند. این افراد دائماً در حال نشخوار ذهنی این باور هستند که دیگران، آنها را به صورت منفی مورد قضاوت قرار می دهند.به نظر می رسد ترس از ارزیابی منفی به هر دلیلی که در شخص ، ایجاد شده باشد ، حالت اجتنابی را در موقعیت های عملکردی در سیستم آموزشی، شکل می دهد و اجتنابی بودن بیش از حد افراد، با تجربه بیشتر هیجان های منفی ارتباط دارد.در محیط آموزشی، ترس از اریابی منفی، با شدت بیشتری خودناتوان سازی را در دانشجویان ایجاد می کند.
ترس از ارزیابی منفی علاوه بر کاهش سلامت بدنی با کاهش رضایت از زندگی، سلامت عمومی، سلامت ذهنی و سرزندگی همراه است.هیجانهای تحصیلی را از نظر ارزشمندی به هیجان های مثبت مثل لذت، امیدواری و غرور و هیجان های منفی مانند خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی دسته بندی می کنند.افراد وقتی که حس میکنند فعالیت ها و پیامدهای پیشرفتی که برای آنها به طور ذهنی اهمیت دارد تحت کنترل آنها هست یا نیست، هیجان های پیشرفت خاصی را تجربه می کنند. در محیط آموزشگاهی،یاد گیرندگان غالباً هیجان های تحصیلی گوناگونی را تجربه می کنند . این هیجان ها
