بخشی از مقاله
چکیده
سازند آسماري در میدان نفتی کوپال داراي لیتولوژي غالب آهکی و دولومیتی می باشد که در بخش هایی از آن آهک رسی،رس آهکی و حتی شیل و مارن نیز دیده شده است.تجزیه و تحلیل بر اساس اطلاعات چاه پیمایی حاکی از کاهش میزان رس، کاهش کانی مونت موریونیت و افزایش ایلیت به سمت بالاي سازند است.از سوي دیگر تعیین حجم شیل بر آورد شده در چاههاي این میدان 20 - ،35،38،48، - 54 با برایند کلی 32 .7 درصد نشانگر شرایط بد این سازند در داشتن شرایط مخزنی است. قابل ذکر است که میزان شیل و کانی هاي رسی از شمال غرب به سمت جنوب شرق میدان در حال کاهش است.
.1 مقدمه
میدان نفتی کوپال - شکل - 1-1 با فاصله 120 کیلومتري از برش سطحی و در زون فروافتادگی دزفول میانی قرار گرفته است - آقا نباتی - 1383 .تجمع رسها به عوامل کنترل کنندهاي مانند شرایط آب و هوایی، محیط رسوبی - رس تخریبی - و همچنین فرآیندهاي دیاژنزي ارتباط دارد و بنابراین تغییر در ترکیب این کانیها به صورت قائم و جانبی در نهشتههاي رسوبی اطلاعات بسیار ارزندهاي را براي تفسیر منطقه منشاء، آب و هوا دیرینه، محیط رسوبی و تاریخچه دیاژنزي به ما میدهد Mess et al., 2007 - ؛ Deconinck et al., 2005؛ Meunier, 2005؛ Tucker., 2001؛ Chamley, 1989؛ . - Weaver, 1989 در بررسی کانیهاي رسی با استفاده از نمودار چاه پیمایی CGR و SGR میتوان به تعیین نوع سنگ، میزان رس و شیل سازند، تطابق چینهاي چاهها، در مواردي که دسترس مستقیم به نمونههاي مورد نظر از عمق مربوطه مقدور نباشد پرداخت. - رضایی چهرازي، 1385، رضایی 1380، موحد 1378، - Schnyder et al.,2006; Hearst, et al., 2000 ; North.1999 در این بررسی، مطالعه نمودارهاي چاه پیمایی CGR و SGR در بخشهاي غیر کربناته سازند آسماري در چاههاي شماره 20 - ، 35، 38، 48 و - 54 به منظور تعیین نوع کانیهاي رسی،حجم شیل و خواص سازندي و همچنین فرآیند دیاژنزي انجام شد. شکل1-1 موقعیت جغرافیایی میدان نفتی کوپال در بین میادین شکل-2-1 موقعیت چاه هاي مورد مطالعه در میدان نفتی دیگر - طباطبائی و معتمد - 1389 کوپال - چاههاي 20، 35 ، 38، 48 و - 54
.2 روشها
تعیین نوع کانیهاي رسی در نواحی غیر مخزنی سازند آسماري در میدان نفتی کوپال - چاههاي شماره 20، 35، 38، 48 و - 54 و در بخشهاي شیلی سازند با CGR بیشتر از 22.5 API انجام شد.مقدار توریم - - Th و پتاسیم , - K - و نسبت توریم به پتاسیم خوانده شد. از نمودارهاي چاه بر روي کراس پلات هاي Th/K مربوط به شرکت شلمبرژر - - schlumbeger.1988 قرار داده شدو در نهایت نوع کانی رسی معین شد. بیشتر از CGR 2ppm بیشتر از 22/5 انجام شد بدین ترتیب که میزان توریم - Th - ، پتاسیم - K - و نسبت توریم به پتاسیم خوانده شد پس دادههاي حاصله در نمودارهاي استاندارد معرفی شده، توسط شرکت شلمبرژر قرار داده شد و در نهایت نوع کانی رسی معین شد. حجم شیل، یکی از مهمترین پارامترهاي مورد بررسی در کلیه مطالعات پتروفیزیکی و کیفیت مخزتی است. شیلها تغییرات زیادي را در مخازن ایجاد میکند. براي محاسبه حجم شیل بطور معمول از لاگ CGR استفاده میشود - صیرفیان . - 1387 حجم شیل در این چاهها نیز با استفاده از فرمول و نمودار پیشنهادي توسط - Asquith and Gibson - 1982 محاسبه شد. - 1 - در این فرمول IGR شاخص پرتو گاما ، CGRlog ، قرائت پرتو گاما از نقاط مختلف سازند، CGRmax قرائت بیشینه پرتو گاما در کل سازند، و CGRmin قرائت کمینه پرتو گاما در کل سازند است.
.3 بحث و نتیجهگیري
ساختمان شیلها یا بهطور کلی کانیهاي رسی از دو پایه آلومینیوم و سیلیکات منشأ میگیرد که دو نوع ساختار اوکتاهدرال و تتراهدرال و اغلب آنها داراي سطحی با بار منفی هستند. بنابراین تمایل به جذب یونهاي مثبت را دارند. بررسی اطلاعات چاهپیمایی در منطقه مورد مطالعه حاکی از حضور لایه هاي شیلی در اعماق مختلف سازند آسماري می باشد. با توجه به اطلاعات پرتوي گاما و آنالیز آنها توسط چارت استاندارد شلمبرژه میتوان نوع کانی رسی را با توجه به نسبت شیب خط توریوم به پتاسیم مشخص کرد.اساس کار بر مبنی میزان - Cut off 22 .5 - CGR براي تشخیص ابتدایی مناطق شیلی سازند آسماري نگارهاي CGR در این چاهها نشاندهنده مقادیر زیاد ترکیبات رسی در سازند آسماري هستندنوع. کانی رسی در بخش بالایی سازند با توجه به چارت شلمبرژه عمدتاً کلریت بوده و بهتدریج با افزایش عمق در سازند به کانی مونتموریونیت تبدیل میشود. در این مطالعه، نوع کانیهاي رسی بر اساس کراس پلات توریم – پتاسیم تعیین شد، که کانیهاي رسی غالب در سازند آسماري در میدان نفتی کوپال براساس فراوانی مونت موریلونیت، کلریت، ایلیت،مخلوط لایه، میکا، گلاکونیت و کائولینیت تشخیص داده شد.
شکل -2 تعیین نوع کانیهاي رسی در سازند مخزنی آسماري در میدان نفتی کوپال توسط کراس پلات توریم –پتاسیم چاههاي شماره 20 - ، 35، 38، 48 و - 54
بر اساس مطالعات صورت گرفته در سازند آسماري میدان نفتی کوپال چاههاي شماره 20 - ، 35، 38، 48 و - 54 بخشهاي مخزنی از غیرمخزنی جدا شد.لیتولوژي عمده در بخش مخزنی شامل آهک و به مقدار کمتري دولومیت می باشد و میان لایههایی از شیل در بین لایههاي آهکی مشاهده شد که بخش غیر مخزنی سازند را تشکیل می دهد. درصد لیتولوژي عمده نسبت به بخش غیرمخزنی در زیر براي چاههاي 20 - ، 35، 38، 48 و - 54 آورده شده است.
