بخشی از مقاله
چكيده
سازند آسماري يكي از مهمترين واحدهاي سنگي داراي مخازن نفت درحوضه رسوبي زاگرس است . برش الگوي آن در تنگ گل ترش، واقع در50 كیلومتري جنوب شرقي مسجد سلیمان، در يال جنوبي تاقديس آسماري قرار دارد. سازند آسماري در برش الگو شامل بخشهاي میاني و بااليي است و بخش زيرين آن توسط شیل هاي سازند پابده جايگزين مي شود. از آن جا كه بخش زيرين سازند آسماري در برش الگو گسترش نداشته ولي در برش هاي چینهايُگرگدا و تنگ تكاب توسعه يافته است ، لذا به عنوان جايگزين برش الگوي قبلي پیشنهاد شده است. اين در حالي است كه در برش هاي چینه اي مذكور نیز، بخش بااليي سازند آسماري با سن میوسن پیشین )بورديگالین( از ضخامت كمي برخوردار است.
برش چینه اي كتوال، با ضخامت631 متر ، در يال شمالی تاقديس كوه سفید ناحیه ايذه قرار دارد و يكی از كامل ترين رخنمونهاي سازند آسماری در حوضه زاگرس محسوب مي شود و ا ز سه بخش زيرين میاني و بااليي تشكیل شده است. بر اساس انتشار چینه شناسي میكروفسیل ها شش بیوزون زير
1. Nummulitesintermedius -Nummulitesvascus Assemblage Zone 2. Lepidocyclina-Operculina-Ditrupa Assemblage Zone 3. Archaiasasmaricus-Archaiashensoni Assemblage Subzone 2b 4. Elphidum sp.14-Miogypsina Assemblage Subzone 2a 5. Neoalveolina (Borelis)melocurdica Zone 6. Globigerinoides spp. Acme Zone
در آن مشخص گرديده است كه بر مبناي ارزش چینه شناسي میكروفسیلهاي شاخص موجود در اين بیوزون ها، سن الیگوسن پیشین - میوسن پیشین برای آن پیشنهاد مي شود.
برش چینهاي كتوال، چه از نظر سني و چه از جهت تنوع رخسارهاي، كاملترين رخنمون سازند آسماري در زاگرس محسوب مي شود، لذا پیشنهاد مي شود برش چینه اي كتوال به عنوان برش مرجع سازند آسماري در نظر گرفته شود .
واژههای کليدی: سازند آسماري، ناحیه كتوال، كوه سفید، بیوستراتیگرافي ، الیگوسن پیشین- میوسن پیشین.
* نويسنده مرتبط
91
لیتوستراتیگرافی و بیوستراتیگرافی سازند آسماری در برش چینه ای کتوال، ناحیه ایذه و ...
مقدمه
سازند آسماري يكي از مخازن كربناته بسیار مهم در خاورمیانه است كه با حفر اولین چاه در ناحیه مسجد سلیمان درسال 1287 شمسي 1908 ( میالدي ( مشخص گرديده و پس از آن روز به روز بر اهمیّت آن افزوده شده است. برش الگوي سازند آسماري تقريباً در50 كیلومتري جنوب شرقي شهر مسجد سلیمان ، در يال جنوبي تاقديس آسماري و در تنگ گل ترش قرار دارد )James and Wynd,1965(.)Thomas,1948( در سال 1948 مطالعه جامعي برروي سازند آسماري انجام داده است و اين سازند را به صورت محلي براي فروافتادگي دزفول مورد بحث قرارداده و سن آن را از الیگوسن تا بورديگالین پیشنهاد كرده بود. او اين سازند را بر مبناي محتويات فسیلي به سه قسمت زيرين، میاني و بااليي تقسیم نموده است. در برش الگوي سازند آسماري، ، تنها بخش هاي میاني و بااليي آن مشاهده مي شود و سازند پابده جايگزين بخش زيرين سازند آسماري مي شود .)Wynd,1965( از آن جا كه بخش زيرين سازند آسماري در برش الگو گسترش ندارد ولی در برش هاي چینه اي تنگ گرگدا در نزديكي میدان نفتي
گچساران )Adams and Bougeois,1967) و تنگ تكاب
)مطیعي ،)1372 بیشترين توسعه بخش زيرين آن سازند مشاهده مي شود، لذا اين برش ها به عنوان جايگزين هايي برای برش الگوي )تنگ گل ترش( آن سازند آسماري پیشنهاد شده اند. در اين نواحي اگر چه بخش زيرين آسماري ضخامت قابل توجهی دارد، ولي در عوض بخش بااليي اين سازند با سن میوسن پیشین )بورديگالین( داراي ضخامت كمتري مي باشد. باتوجه به موارد مطرح شده، معرفي يك برش چینه اي كامل كه دربرگیرنده كلیه ويژگي هاي سنگ شناسي و زماني اين سازند در حوضه زاگرس باشد، ضروري به نظر مي رسد.
بحث
برش چینه اي كتوال داراي مختصات جغرافیايي 32" و'38،31°
شمالي و"17 و'29،50° شرقي است كه در110 كیلومتري جاده ايذه- شهركرد و جنوب شرقي شهر دهدز پس از پل كتوال قرار دارد )شكل.)1
از نظرتقسیم بندي زمین شناسي ساختماني، برش مذكور در زون ايذه جزء كمربند چین خورده و رورانده زاگرس است )مطیعي ،.)1372
اين برش چینه اي داراي ستبراي631 متر است كه در يال شمالی تاقديس كوه سفید قرار دارد و يكی از كامل ترين مقاطع چینه ای
سازند آسماری محسوب مي شود )شكل.)2 سازندآسماري در اين ناحیه بر روي سازند پابده و در زير سازند رازک به صورت هم شیب قرار دارد. بخش زيرين سازند آسماری شامل تناوبی ازآهك و آهك های دولومیتی ضخیم تا متوسط اليه است
