بخشی از مقاله
چکیده
لیف ابریشم بدلیل خواص فیزیکی منحصر بهفرد، ظرافت، لطافت، ظاهر درخشنده، قابلیت افتادگی و عدم چروک پذیری در زمره مهمترین الیاف در تهیه منسوجات لوکس محسوب می گردد. به منظور ایجاد برخی خواص ویژه و جدید از جمله زیر دست پفکی و نرمتر، ظاهر حجیم، پوشانندگی بیشتر و ایجاد خاصیت ارتجاعی و کشسانی، از روش تغییر فرم شیمیایی استفاده می-شود که باعث افزایش کاربرد این لیف می گردد.
روشهای متداول تغییر فرم استفاده از تغییر فرم مکانیکی و تثبیت حرارتی - روش ترمومکانیکی - بر روی الیاف ترموپلاستیک می باشد. لیف ابریشم بدلیل خاصیت ترموستی، امکان تغییر فرم به این روش را ندارد، به همین منظور از روش تکسچرایزینگ شیمیایی استفاده می گردد. در این مقاله، با بررسی اثر مواد شیمیایی مختلف بر ابریشم نمره 63/2، از محلول 2 با غلظت 525 ⁄ و در دمای 60 ℃ و به مدت 25 استفاده گردید که بهترین خواص مکانیکی و کشسانی با حداقل آسیب دیدگی روی ابریشم را دارد.
مقدمه
تغییر فرم الیاف - تکسچرایزینگ - فرآیندی به منظور بهبود خواص الیاف و نخ های فیلامنتی صاف میباشد که در طی آن با انجام عملیات مکانیکی، مکانیکی و حرارتی، مکانیکی و شیمیایی تغییر فرم روی الیاف ایجاد میگردد. متداول ترین روش تغییر فرم استفاده از روش تابندگی بعنوان تغییر فرم مکانیکی و حرارت بعنوان تثبیت این تغییر فرم می باشد. در اثر عملیات تکسچرایزینگ، نخ و الیاف از حالت صاف خارج شده و زیردست نرمتر، حجم بیشتر، حالت کشسانی و پرکنندگی بیشتر پیدا میکند
در روش تکسچرایزینگ به روش شیمیایی، که جهت الیاف طبیعی و الیافی که حالت ترموپلاستی ندارند استفاده می گردد، تغییر فرم مکانیکی توسط روش تابندگی در نخ ایجاد می گردد و عمل تثبیت این تغییر فرم با استفاده از محلول شیمیایی بر روی نخ انجام می شود. اثر ماده شیمیایی بر روی پیوندهای ثانویه بین زنجیرهای مولکولی باعث شکستن این پیوندها که در اثر فشار حاصل از تاب تحت تنش می باشند و برقراری مجدد پیوند در نقاط جدید پس از خشک شدن کالا، اتفاق میافتد. بدین ترتیب تغییر فرم روی کالا بهصورت دائم باقی میماند
حلال مناسب جهت ابریشم ماده شیمیایی مورد نظر جهت استفاده در تغییر فرم ابریشم باید قابلیت ایجاد تورم در لیف و ایجاد شکست در پیوندهای ثانویه را دارا باشد و در عین حال اثر تخریبی روی زنجیرهای اصلی فیبروئین ابریشم نداشته باشد. ماده شیمیایی بعنوان ماده متورم کننده ابریشم و ایجاد شکست در پیوندهای ثانویه بدون اثر تخریبی و هیدرولیزی روی ابریشم مورد استفاده قرار می-گیرد
تجربی مواد اولیه
جهت انجام این تحقیق از نخ ابریشم 63 دنیر دولا صمغ گیری شد و از 2، آب مقطر و آب معمولی استفاده گردید.
روشها
به منظور ایجاد تغییر فرم مکانیکی از دستگاه تاب دهنده و ایجاد تاب حقیقی در نخ ابریشم استفاده گردید. بر اساس فرمول هبرلاین میزان تاب در متر مناسب برای این نخ 2200 تاب در متر بدست آمد. نخ ابریشم صمغ گیری شده توسط دستگاه تاب دهنده با این مقدار تاب، تحت عملیات تابندگی قرار گرفت. مرحله بعدی قرار دادن نخ در محلول 2 مباشد.
جهت رسیدن به بهترین حالت فرآیند شیمیایی سه پارامتر غلظت، زمان و دمای عملیات بعنوان متغیر در نظر گرفته میشود و اثر آن بر روی خواص مکانیکی نخ مورد بررسی قرار میگیرد. در مرحله سوم پس از پایان عملیات شیمیایی، نخ مجدداً توسط دستگاه تابندگی و در جهت عکس تابیده میشود تا با باز شدن تاب اولیه، تغییر فرم در نخ ایجاد گردد.
بررسی پارامترهای فرآیند غلظت
بهمنظور یافتن غلظت مناسب در عملیات، فرآیند در غلظتهای 475 الی 575 با فواصل 25⁄ ، زمان آزمایش 30 دقیقه و دما 60 درجه سانتیگراد آزمایش گردید. اثر غلظت بر روی میزان فر و جعد ایجاد شده روی نخ در جدول 1 و اثر غلظت بر روی استحکام و ازدیاد طول در جدول 2 بیان شده است.
جدول :1 اثر غلظت بر نسبت و درصد فروجعد
جدول :2 اثر غلظت بر استحکام و درصد ازدیاد طول
زمان
آزمایش در زمانهای 20 الی 45 دقیقه با فواصل 5 دقیقه ای تغییر داده شده و نتایج آن بر روی میزان فر و جعد در جدول 3 و بر روی استحکام و ازدیاد طول در جدول 4 آمده است. غلظت g/l 525 و دما 60 درجه سانتیگراد می باشد.
جدول :3 اثر زمان بر نسبت و درصد فر و جعد
