بخشی از مقاله
تنظيم طرح هاي واکنش اضطراري
چکيده
يکي از الزامات مهم و تعيين کننده در سيستم هاي مديريت ايمني وحتي سيستم مديريت زيست محيطي الزامي تحت عنوان آمادگي و واکنش در شرايط اضطراري مي باشد . يک جامعه يا سازمان از سه طريق , طبيعي – فني و تجهيزاتي وانسان تهديد مي شود که بايد برنامه اي در جهت پيشگيري و کنترل اين شرايط اضطراري طرح ريزي شود براي طرح ريزي آمادگي و واکنش اضطراري در مرحله اول بحرانها و نقاط بحرانزا بايد شناسايي شود در مرحله دوم اقدامات پيشگيرانه در مورد هر کدام از بحرانها تدوين و اجرا شود . مرحله چهارم تدابيري براي عادي سازي جامعه يا سازمان اتخاذ شود . مرحله پنجم به پرسنل وافراد
جامعه يا سازمان آموزش داده شود . مرحله ششم مانورهايي در رابطه با هر کدام از بحرانها انجام شود مرحله هفتم هر کدام از برنامه ها بعد از مانور مورد ارزيابي قرار گيرد . در اين مقاله با معرفي اصول و استانداردهاي مديريت بحران سعي شده الگويي براي طرح ريزي واکنش در برابرشرايط اضطراري و بحرانها در صنايع و کارخانجات ارائه شود .
کلمات کليدي : آمادگي ، واکنش ، شرايط اضطراري ، بحران ، طرح ريزي
مقدمه
امروزه بسيار گسترده تر و شديدتر از گذشته حوادث صنعتي و بحرانهاي ناشي از حوادث طبيعي ، زندگي و سلامت انسانها را تهديد مي کند . تجربه نشان داده است که هر جامعه اي که براي مقابله با اين گونه حوادث به تکاپو افتاده ،چاره انديشيده و رعايت اصول ايمني قبل از بروز حادثه را بطور گسترده به مردم آموزشي داده است در هنگام مواجهه با حوادث غافلگير نشده ، ميزان آسيب هاي جاني و خسارات هاي مالي را به طور محسوسي کاهش داده وامنيت بيشتري را براي حفظ جان و دارايي اعضاي جامعه خود فراهم کرده است .
از آنجائيکه دستيابي به ايمني ۱۰۰% ممکن نمي باشد . در کنار اقدامات پيشگيرانه بايستي طرحي براي مقابله با حوادث پيش بيني نشده و يا وضعيت هاي اضطراري در سازمان وجود داشته باشد . در وضعيت موجود کشور اکثر صنايع اقدام به تدوين طرحي تحت عنوان « طرح واکنش در شرايط اضطراري » يا « طرح مقابله با بحران » نموده اند که عمدتاً از کارايي لازم برخوردار نمي باشد .
مديريت بحران مستلزم گسترش و اجراي استراتژيها در جنبه هاي مختلف مديريت بحران است براي مثال پيشگيري کاهش ، آمادگي ، پاسخگويي و عادي سازي در ارکان توسعه پايدار اين ابعاد بدورت مراحل جدا از هم و مستقل نيستند . بلکه يکديگر را از نبر زمان و منطقه اي پوشش مي دهند .
بحران چيست ؟
بحران به حوادثي اطلاا مي شود که در اثر رخدادها و عملکردهاي طبيعي و انساني به طور ناگهاني بوجود مي آيد و سختي و مشکلاتي را به يک مجموعه يا جامعه انساني تحميل مي کند و برطري کردن آن نياز به اقدامات اضطراري ، فوري ، و فوا العاده دارد .
بر اساس تعريف استاندارد ٣٠٨:٢٠٠٢ OSHA حالت اضطراري مي تواند به مواردي مانند نشت گاز سمي ، ريزش مواد شيميايي ، نشت مخاطره آميز گازهاي قابل انفجار و اشتعال ، انفجارات و حريق ها اطلاا گردد.
بديهيست موارد بحران زاي اشاره شده در بالا در واحدهاي مختلف سازمان توسط سازه ها و فرآيند هاي مختلفي مي توانند فعال شده و به پيکره اصلي سازمان آسيب برسانند .
طرح ريزي اضطراري
مديريت بايد برنامه و آمادگي لازم براي شرايط اضطراري داشته باشد و بعنوان يک نياز تمرينات و آموزش را اجرا نمايد بطوريکه پاسک کليه قسمتها به شرايط اضطراري ض طبيعت ثانويه و امري عادي ر شود .
برنامه ريزي و آموزش در شرايط اضطراري جهت به حداقل رساندن اثرات مضر يک حادثه يا تهديدات ديگر در صورت وقوم ضروري مي باشد .اگر کارکنان بطور کامل براي واکنش در برابر شرايط اضطراري جهت پاسخهاي فوري و از لحاا فني صحيح و دقيق ، آموزش نديده باشند ، ممکن است خودشان و ديگران را در معره خطرات بزرگتري قراردهند و نتواند کاري جهت کاهش آن انجام دهند . طبيعت فوريتهاي بالقوه بستگي به طبيعت عمليات و موقعيت هاي جبرافيايي محل کار دارد . وسعت آموزش و تمرينات مورد نياز ، به شدت و پيميدگي شرايط اضطراري که ممکن است بوجود آيد بستگي دارد .
در اداره هر کاري رعايت چهار مرحله از اهميت خاصي برخوردار است .
مرحله ۱ د تهيه يک برنامه PLAN
مرحله لا د اجراي برنامه DO
مرحله و د بررسي نتايف Check
مرحله ع د انجام اقدامات بر اساس نتايف مرحله و ACTION
اين چهار مرحله تشکيل دهنده چرخه PDCA و يا بعبارتي چرخه دمينت مي باشند .
برنامه پاسخگويي به بحران Emergency Response
• شناسايي بحران از روشهاي زير امکان پذير مي باشد .
۱ج مطالعه و بررسي سوابق حوادث پيشين
لاج بهره گيري از تجاري کارشناسان و متخددين
وج مطالعه علمي و بهره گيري از تجربيات ساير کارخانجات مشابه
ارزيابي بحران :
ارزيابي ، يک فعاليت حياتي و اساسي در هر برنامه مقابله با بحران محسوي مي گردد . جمع آوري داده ها و اطلاعات بايد از طريق يک عملکرد رسمي ارزيابي و در اختيار تدميم گيران قرار گيرد .
در بسياري از مواقع ارزيابي فوري ترين فعاليت براي مديريت بحران قلمداد مي شود . بنابراين بايد در اسرم وقت و در مدت زمان منطقي انجام شود . ارزيابي بايد برنامه ريزي شده ، سيسستماتيک و بطور مستمر در طول برنامه مقابله با بحران انجام شود تا تدميم گيران بتوانند نيازهاي واقعي رابه درستي تشخين دهند .
ارزيابي پي خوراند مناسبي از نحوه پيشرفت کارها را نشان داده و توسط آن مي توان برنامه ها را اصلاح کرد . فرايند ارزيابي با توجه به نوم بحران متفاوت خواهد بود .
اطلاعات ضروري براي ارزيابي
ج نوم بحران و خطرات بالقوه
ج چگونگي بروز بحران
ج سطح بندي بحران
ج تعداد افراد تحت تس ثير قرار گرفته
