بخشی از مقاله
چکیده
فناوری شناسایی فرکانس رادیویی1 فرصت جدیدی برای افزایش عملکرد مالی و عملیاتی سازمانها فراهم آورده است. ویژگی این فناوری موجب افزایش سرعت در جمع آوری داده ها شده است و ارتقاء کارایی و اثربخشی سازمانی نسبت به زمانی که از سیستم های بارکد خوان استفاده می شود، در پی داشته است. در این راستا، فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی فرصت های جدیدی را در استفاده از کسب و کار هوشمند2، برای نظارت بر عملیات سازمانی، درک بهتر بازار، شناخت نگرش مصرف کننده، رفتارها و ترجیحات محصول فراهم می کند. با این حال سازمانهای استفاده کننده از این فناوری با چالشهای عمیقی پیش روی خود مواجه اند.
هدف از این مقاله، معرفی فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی و چگونگی استفاده از آن با استفاده از روش کتابخانهای و بررسی پژوهش محققان پیشین است. از سویی دیگر، مقاله در نظر دارد ارتباط این فناوری را با کسب و کار هوشند و مسائل مربوط به آن بررسی کند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند به مدیران ارشد فناوری اطلاعات سازمانها، کمک شایانی در تصمیم گیری جهت ارتقاء سیستمهای سازمانی در راستای استفاده از کاربردهای مختلف فناوری توانمند شناسایی فرکانسهای رادیویی نماید.
واژه های کلیدی: شناسایی با فرکانس رادیویی ،کسب وکار هوشمند، مدیریت،RFID
-1 مقدمه
فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی از بهترین روش های موجود برای شناسایی اشیا به صورت اتوماتیک است و میتوان آن را متمم یا مکمل "بارکد" دانست. از طرفی فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی، براساس امواج رادیویی عمل میشود که نیازی به تماس بین وسیله گیرنده اطلاعات و نشانه حامل داده نیست و همچنین رسیدن نور از حامل داده به وسیله گیرنده اطلاعات ضرورت ندارد؛که این خود در عدم دخالت نیروی انسانی و صرفه جویی در زمان و انرژی و دوام بیشتر برچسب و افزایش امنیت موثر است. در این فناوری، میتوان از نشانه حامل داده، اطلاعاتی را خواند و یا در آن اطلاعاتی نوشت. برچسبها در این فناوری دارای دو بخش تراشه و آنتن هستند و دارای عملکرد بسیار ساده ای می باشند؛ تراشه اطلاعات را از طریق آنتن منتشر میکند و حسگرهایی در اطراف قرار دارند، این اطلاعات را دریافت می دارند.
از جمله مهمترین محاسن این فناوری، کاهش سرقت و محاسبه سریعتر تعداد کالاهای موجود در انبار بدون نیاز و کمک به نیروهای انسانی است. علیرغم گرانی این فناوری زمانی فرا میرسد که تمامی اشیاء و کالاها این برچسب ها را همچون برچسب های بارکد با خود خواهند داشت. مقاله پیش رو قصد دارد تا با استفاده از یک روش کتابخانه ای و مرور پژوهش پژوهشگران پیشین و متون موجود به بررسی وضعیت فناوری شناسایی با فراکانسهای رادیویی در کسب و کارهوشمند و عوامل توسعه این فناوری در این حوزه بپردازد ، در این راستا، ابتدا تاریخچهی کوتاهی از فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی بیان و کاربردها و مزایا و معایب این فناوری مطرح خواهد شد.
سپس تلاش می شود تا آشنایی بیشتری با مفهوم کسب وکار هوشمند و بیان مزایا و کاربردهای آن در سازمان و صنعت پیداکرده و با تقابل این دو بخش، نحوهی توانمندسازی کسب وکار هوشمند به واسطه فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی در جهت افزایش بهرهوری و داشتن تصمیمات بلادرنگ مطرح میگردد. در ادامه تاثیر این فناوری را در مدیریت سازمانها و مزایای حاصل از این استفاده را مورد بررسی قرار میدهیم و همچنین عوامل موثر بر توسعه این فناوری در کسب و کار هوشمند بیان میگردد. در نهایت گذری بر استفاده توامان این فناوری و کسب و کار هوشمند در آینده خواهیم داشت. فرصت های جدید بکارگیری کسب وکار هوشمند و فناوری شناسایی فرکانس رادیویی در همه عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، پیاده سازی و جایگزینی موثر در مدیریت سازمان و افزایش بازدهی.... موید ضرورت انجام این پژوهش است.
-2 ظهور فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی
ظهور این پدیده به سال 1946 باز میگردد، زمانی که لئودرمن1، ابزاری را برای دولت جماهیر شوروی اختراع کرد. این وسیله قادر بود امواج و فرکانسهای رادیویی ایجاد شده از وقایع مختلف را به محل مورد نظر انتقال دهد. وسیلهای جاسوسی بود و اطلاعات صوتی را با استفاده از امواج رادیویی انتقال میداد. این امواج صوتی با به حرکت درآوردن دیافراگمی که به یک دستگاه مرتعشکننده متصل بود، بازتاب امواج رادیویی را به زبان قابل فهم ترجمه میکرد. با وجود اینکه این دستگاه قابلیت زیادی نداشت، نامش به عنوان نخستین دستگاهی که با تکنولوژی شناسایی فرکانس رادیویی کار میکرد، ثبت گردید.
ذکر این نکته ضروری است که بنا بر اعلام برخی منابع، پیدایش فناوری شناسایی فرکانس رادیویی در جهان از سال 1920 بوده و در دهه 1960 نیز تکمیل شده است. پس از آن یک محقق آمریکایی به نام هریاستکمن2، نیز در سال 1948 مقاله ای در خصوص شناسایی فرکانس رادیویی با عنوان ارتباط به وسیله نیروی انعکاس منتشر کرده و پیشبینی کرده بود که جهت شناسایی اشیا و وسایل مختلف و حتی انسانها می توان از امواج رادیویی استفاده کرد که در آن زمان این ادعا مستلزم تحقیقات بیشتر بود. طبق بررسیهای انجام شده مفهوم شناسایی فرکانس رادیویی از زمان جنگ جهانی دوم با کشف فناوری تقریبا مشابهی به نام شناسایی دوست یا دشمن3 مطرح گردیده است. این فناوری روشی برای تشخیص هواپیماهای جنگی دوست یا دشمن بود که توسط انگلیسیها کشف و استفاده شد. اولین بار فنآوری شناسایی فرکانس رادیویی به شکل امروزی آن توسط ماریا کاردلو4 کشف شد اما تا سال 1970 به علت گرانی استفاده تجاری نداشت - chao, . - Jen,2005 ,Yang
اصولاً به هر سیستمی که قادر به خواندن و تشخیص اطلاعات افراد یا کالاها باشد سیستم شناسایی5، گفته می شود.بطور کلی شناسایی خودکار و نگهداری دادهها6 روشی است که طی آن تجهیزات خواه سخت افزای یا نرم افزاری قادر به خواندن و تشخیص دادهها بدون کمک گرفتن از یک فرد هستند. بارکدها، کدهای دو بعدی، سیستم های انگشت نگاری ، سیستم شناسایی با استفاده از فرکانس رادیویی، سیستم شناسایی با استفاده از قرنیه چشم و صدا و ... از جمله این راهکارها می باشند. یکی از جدید ترین مباحث مورد توجه دانشمندان جهت شناسایی افراد یا کالاها استفاده از سیستم شناسایی با استفاده از فرکانس رادیویی است.
-3 اجزاء فناوری شناسایی با فرکانس رادیویی
شناسایی فرکانس رادیویی که مخفف سه واژه Radio Frequency Identificationاست؛ امروزه توسط فروشگاههای زنجیره ای بزرگی چون "والمارت" و "مک دونالد" و نیز سازمان های مهمی چون "وزارت دفاع ایالت متحده آمریکا" به کار گرفته شده و امتحان خود را به خوبی پس داده است . بطور کلی فناوری شناسایی فرکانس رادیویی از تجهیزاتی از قبیل: انواع برچسب1 ، انواع گیرنده بر چسب2، انواع چاپگر3، آنتن- تقویت کننده سیگنال ، نرم افزار مدیریت اطلاعات، بانک اطلاعاتی، ساختار شبکه اطلاعاتی جهت پیاده سازی بهیه خود کمک میگیرد.
-4 کاربردهای فناوری شناسایی فرکانس رادیویی
امروزه شناسایی با فرکانس رادیویی در مواردی نظیر کنترل تردد کارکنان در بخشهای مجاز و غیرمجاز، مراقبت الکترونیکی از محصولات در مقابل سرقت، کنترل موجودی، ثبت زمان و مکان تردد به کار میرود. به طور مثال این فناوری در ثبت اتوماتیک زمان و مکان گشتزنی برای برخی مشاغل خاص، شناسایی خودرو، کنترل ترافیک، ردیابی رانندگان متخلف و ثبت اتوماتیک تخلفات، کنترل و شناسایی اثاثیه مسافران، ردیابی احشام و طیور، مدیریت کتابخانهها و در مباحث پزشکی همچون ثبت و یا ذخیره سازی اطلاعات بیمار از قبیل نام و آدرس، تاریخ پذیرش و بستری و نیز نوع بیماری، پزشک معالج، نوع عمل جراحی و .… دیده می شود .
-4-1 ردیابی احشام و طیور
یکی از قدیمی ترین کاربردهای استفاده از فناوری شناسایی با فرکانس رادیوییدر ردیابی و کنترل حرکت حیوانات اهلی مخصوصاً گاوهای شیرده بوده استامروزه. بصورت یک جریان کاملاً متداول، حیوانات وحشی و اهلی به وسیله کپسولهای قابل تزریق و یا برچسب هایی که به گوش حیوانات متصل میشود؛ به این فناوری مجهز می شوند. این برچسبها به جهت شناسایی حیوانات اهلی گم شده، مرتب کردن، مراقبت کردن و نگهداری پیشینه درمانی حیوانات اهلی بهکار برده میشود.البته این فناوری درسالهای اخیر در صنایع کشاورزی و دارویی کاربرد وسیعی پیدا کرده است. اطلاعات مربوط به حیوانات اهلی، مواد غذایی و دارویی در مواقع بحرانی برای سلامتی جوامع بشری بسیار مفید خواهد بود.
-4-2 کنترل ورود و خروج وسایط نقلیه
یکی از مهمترین کاربردهای فناوری شناسایی فرکانس رادیویی کنترل ورود و خروج وسایط نقلیه در محلهایی است که امنیت ورود و خروج ماشینها بسیار مهم و ضروری بنظر میرسد.این سیستم با چسباندن یک برچسب روی وسیله نقلیه و قراردادن کلیه اطلاعات مربوط به این وسیله در حافظه آن امکانپذیر می شود. قبل از رسیدن وسیله نقلیه به درب ورودی یا خروجی، ماشین از محلی که در آن یک آنتن جهت دریافت اطلاعات برچسب چسبیده شده بر روی وسیله نقلیه وجود دارد؛ عبور میکند. دستگاه گیرنده اطلاعات موجود بر روی برچسب را از آنتن بازخوانی می کند و در صورتی که اطلاعات موجود بر روی برچسب نشانگر مجوز ورود یا خروج باشد، گیت ورودی یا خروجی باز میشود. در صورتی که هیچ گونه برچسبی بر روی ماشین وجود نداشته باشد و یا اطلاعات موجود بر روی برچسب نشانگر مجوز عدم خروج یا ورود باشد، افراد امنیتی مستقر در محل درب ورودی یا خروجی گیت جهت بارزسی وسیله نقلیه اقدام میکند.
-4-3 مدیریت کتابخانه
ازجمله کاربردهای فناوری شناسایی فرکانس رادیویی کاربرد وسیع آن در کتابخانههای بزرگ میباشد. با چسباندن یک برچسب که کلیه مشخصات کتاب در آن ذخیره سازی شده است؛ بر روی کتاب و قراردادن یک سری از آنتن ها و گیرنده ها در محل کتابخانه میتوان از مزایای ذیل بهره جست:
· جلوگیری از سرقت کتاب های موجود
· اجرای سیستم خودکار بازگشت و حتی خروج کتابها از کتابخانه
