بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به تغییرات محسوسی که امروزه در زندگی افراد، انتقال اطلاعات فن آوری، شرایط محیطی و به طور کلی ویژگی های حیات سازمان ها ایجاد شده است نیاز به بحث برنامه ریزی استراتژیک بسیار مطرح می شود.اما آنچه مهمتر است و متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده مقوله همسویی استراتژی های سازمان از جمله استراتژی های فناوری اطلاعات و استراتژی های کسب و کار سازمان است که در نتیجه این همسویی عملکرد بهتر سازمان محقق میگردد. از سوی دیگر در کشور ما بکارگیری فناوری اطلاعات بحث جدیدی است و چالشهای بسیاری را پیش روی خود دارد در این راستا بحث همسویی استراتژی فناوری اطلاعات و استراتژی کسب و کار سازمان از مهمترین مباحثی است که در برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات مطرح می شود.
بر همین مبنا مقاله حاضر قصد دارد راهکاری جهت شناسایی شاخص های اساسی همسویی بین استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات بر اساس مدل همسویی Luftman ارائه دهد که در نهایت منجر به شناخت شکاف های موجود بین استراتژی های سازمان و IT و قرارگیری استراتژی سازمان در مسیر تعالی میگردد. در این پژوهش به بررسی شاخص های کلیدی همسویی استراتژی های کسب و کار و فناوری اطلاعات در شرکت توزیع برق استان خراسان رضوی که از شرکتهای پیشرو در حوزه فناوری اطلاعات و برنامه ریزی استراتژیIT است با بهره گیری از روش هایی همچون کتابخانه ای و پرسشنامه جهت شناسایی و تعیین میزان همسویی استراتژی های شرکت توزیع برق استان خراسان رضوی استفاده شده است که در نتیجه این پژوهش سطح همسویی و راهکارهایی جهت بهبود میزان همسویی استراتژی های IT و کسب و کار شرکت توزیع برق استان خراسان رضوی مشخص گردید.
-1 مقدمه:
در دنیای امروز سازمان ها برای استفاده بهینه از منابع انسانی و جهت رسیدن به موفقیت و تکامل، از استراتژی در سطح کلان سازمان بهره می برند که اهداف بلندمدت سازمان و شیوه رسیدن به آن اهداف را بیان می دارد. سازمان ها برای بقا در دنیای رقابتی امروز سعی در استفاده کارآمد و اثربخش از مدیریت استراتژیک می نمایند. مدیریت استراتژیک به سازمان این امکان را می دهد که به شیوه ی خلاق و نوآور عمل کند و برای شکل دادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل نکند.
این شیوه مدیریت باعث می شود که سازمان دارای ابتکار عمل باشد و فعالیتش به صورتی درآید که اعمال نفوذ نماید و بدین گونه سرنوشت خود را رقم بزند و آینده را تحت کنترل درآورد لازم به دکر است در مسیر تعریف استراتژی سازمان سیاست های دخیل بر فرایند گزینش راهبردهای سازمان اثرات زیادی بر استراتؤی کلان سازمان دارد، این سیاست ها شامل مجموعه سیاستهای جاری در بخشهای مختلف سازمان می باشد.
تدوین استراتژی کسب و کار مناسب و جامع و هماهنگ با سایر استراتژی های بخش های مختلف سازمان از الزامات رشد و توسعه سازمان و بکارگیری کارآمد منابع مختلف سازمان در جهت رسیدن به اهداف کلان سازمانی می باشد.در این مسیر باید توجه داشت دیدگاه برنامه ریزی استراتژیک و تدوین استراتژی سازمان را نه به عنوان رویه های مشخصی که باید از آن ها پیروی کرد یا نه به عنوان اهدافی که باید محقق گردد، بلکه به عنوان چارچوبی که در محدوده آن بتوان از روش های منعطف تر در هماهنگی با محیط بیرونی سازمان استفاده کرد، شناخت.
پس از تدوین استراتژی کسب و کار سازمان به تدوین استراتژی بخش های مختلف جهت حمایت از استراتژی کسب و کار سازمان پرداخته می شود. در این راستا تدوین استراتژی فناوری اطلاعات از اهمیت بسیاری برخوردار است .
امروزه با توجه به رشد و توسعه روز افزون و فناوری اطلاعات شاهد افزایش استفاده آن در سازمان ها می باشیم. امروزه استفاده از فناوری اطلاعات به یکی از الزامات سازمانی تبدیل شده است و اطلاعات به عنوان یکی از منابع حیاتی سازمان ها مطرح می باشد. بنابراین شیوه استفاده بهینه و کارآمد از اطلاعات و تدوین استراتژی مناسب جهت استفاده و بکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان ها از اهمیت بسیار برخوردار است.
جهت موفقیت سازمان ها در مسیر رسیدن به اهداف کلان سازمانی همسویی استراتژی فناوری اطلاعات با استراتژی کسب و کار سازمان بسیار حائز اهمیت می باشد و با افزایش اهمیت و نقش فناوری اطلاعات در سازمان ها اهمیت این موضوع بسیار بیشتر شده است به طوری که امروزه یکی از مهمترین و اساسی ترین مباحث مدنظر و دغدغه خاطر مدیران IT در سازمان ها می باشد .
همسویی بین استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات - همسویی استراتژیک - عبارت است از به کارگیری فناوری اطلاعات به شیوه ای شایسته و به هنگام و در توازن با استراتژی ها، اهداف و نیازهای کسب و کار. این تعریف از همسویی دو مبحث زیر را مورد بررسی قرار می دهد:
-1 فناوری اطلاعات چگونه با کسب و کار همسو می شوند.
-2 کسب و کار سازمان چگونه می تواند با فناوری اطلاعات همسو شود. همسویی استراتژی فناوری اطلاعات با استراتژی کسب و کار، سازمان ها را در راه رسیدن به اهداف کسب و کارشان توانمند می سازد و قدرت رقابت آن ها را افزایش می دهد در این راستا نه فقط برنامه فناوری اطلاعات باید رسالت اهداف و استراتژی های برنامه کسب و کار را انعکاس دهد. بلکه برنامه کسب و کار نیز به عنوان مرجعی برای برنامه فناوری اطلاعات ، کاربردهای IT و تکنولوژی های خاص باشد از سوی دیگر مدیریت استراتژیک موثر فناوری اطلاعات از طریق توجه به مدیریت این منابع و سودمندی اطلاعات در سازمان حاصل می شود - .
تحقیقات نشان می دهد که یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده موفقیت سرمایه گذاری های انجام شده روی فناوری اطلاعات، همسویی بین استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات یک سازمان است و ناتوانی سازمان برای درک و تحقق یا فن ارزش شایسته سرمایه گذاری فناوری اطلاعات به دلیلی عدم وجود همسویی استراتژیک در سازمان است. .ضمن این که شرکت هایی که به درجه بالاتری از همسویی استراتژیک دست یافته اند اغلب عملکرد بهتری نسبت به سایر شرکت ها داشته اند.
همسویی فناوری اطلاعات و کسب و کار در سازمان ها موضوعی مقطعی نمی باشد. بلکه دارای ماهیتی پویا بوده و در حقیقت یک فرایند دائمی می باشد. استراسمن اشاره می کند که به دلیل وجود تغییرات دائم محیطی و ماهیت پویای کسب و کار و فناوری اطلاعات، همسویی در سازمان باید به طور مداوم مورد بازنگری قرار گیرد.
رسیدن به همسویی فرآیند تکاملی و پویا می باشد. رسیدن به همسویی در سازمان نیازمند حداکثر کردن عوامل تقویت کننده همسویی و حداقل کردن موانع همسویی در سازمان می باشد
به منظور رسیدن به همسویی استراتژیک و حفظ آن باید بر روی دو راهکار اساسی تمرکز کرد:
- 1 درک و سنجش سطح بلوغ همسویی
- 2حداکثر کردن عوامل تقویت کننده همسویی استراتژیک و حداقل کردن عوامل باز دارنده آن.
در این پژوهش تلاش شده است تا به این دو مبحث مهم و اساسی موضوع همسویی پرداخته شود. شناسایی عوامل مورد نیاز همسویی استراتژی های فناوری اطلاعات و استراتژی های کسب و کار سازمان ها می تواند چارچوب مناسبی را جهت سنجش میزان همسویی در سازمان ها ارائه دهد. چرا که همسویی استراتژیک دارای سطوحی است و هر سازمان باید بداند در چه سطحی از همسویی استراتژیک قرار دارد و این مهم زمانی فراهم خواهد شد که شاخص های اساسی همسویی استراتژی های کسب و کار و فناوری اطلاعات شناسایی می شوند.
کدام یک از رقبا بهتر از بقیه توانسته است خود را با نیازها و خواسته های مشتریان بخش بازار هدف وفق دهد؟
موضوع مهم دیگری که یک راهبرد کسب و کار باید در نظر گیرد، وسعت مناسب می باشد. یعنی اینکه چه تعداد بخشهای بازار و کدامیک از آنها باید جهت رقابت انتخاب شود و سرانجام اینکه هم افزایی بین محصول/بازارها و بخشهای وظیفه ای یک واحد تجاری نیز باید در این استراتژی مدنظر قرار گیرد.
.2-2 استراتژی فناوری اطلاعات
یک استراتژی فناوری اطلاعات تعیین می کند که چگونه کسب و کار یک سازمان به کمک IT در آینده محقق می شود. این استراتژی توصیف می کند که ماموریتها و اهداف محیط جامع کسب و کار سازمان چگونه بوسیله فناوری اطلاعات پشتیبانی می شود.
استراتژی فناوری اطلاعات فرایندی است که چگونگی گرایش یک شرکت در بالاترین سطح خود با استفاده از فناوری اطلاعات به منظور بهبود وضعیت رقابتی، رضایتمندی مشتری و ارتقاء عملکرد مالی خود را تشریح می نماید.
.2 ادبیات تحقیق
.1-2 فلسفه استراتژی کسب و کار
استفاده از فرایند تدوین استراتژی کسب و کار نقش کلیدی در موفقیت سازمان ایفا می کند. در این راستا حوزه اصلی تمرکز استراتژی کسب و کار بر این است که یک واحد تجاری در صنعت خود چگونه به رقابت می پردازد. مبحث اصلی استراتژی کسب و کار، دستیابی به یک مزیت رقابتی پایدار است. چه تمایزی از رقبا شرکت را دارای مزیت رقابتی کرده است؟
.3-2 همسویی استراتژیهای IT و کسب و کار
همسویی استراتژی فناوری اطلاعات و استراتژی کسب و کار سازمان به همسویی برنامه فناوری اطلاعات و برنامه کسب و کار سازمان اشاره دارد. نه تنها برنامه فناوری اطلاعات باید مأموریت، اهداف و راهبردهای کسب و کار سازمان را منعکس نماید، برنامه کسب و کار سازمان نیز باید به عنوان منبع فناوری اطلاعات ، برنامه های کاربردی فناوری اطلاعات و فناوری های خاص باشد. به منظور رسیدن به همسویی راهبردهای فناوری اطلاعات و راهبردهای کسب و کار سازمان، برنامه های فناوری اطلاعات و کسب و کار سازمان باید محدودیت های محیطی کسب و کار و فناوری اطلاعات را مورد توجه و بررسی قرار دهند.
