بخشی از مقاله
چکیده
در ایران توسعه خطوط 3 BRT ، عنوان یک استراتژی کلیدی جهت بهبود تراکم تردد در کلان شهرها مطرح گردیده است . به عنوان یک مطالعه موردی در این مقاله ، توسعه مدلی به منظور طراحی یک شبکه اتوبوسBRT با به کارگیری نرم افزار شبیه سازی AIMSUN - مطالعه موردی BRT شهر اصفهان - صورت گرفته است . روش به کار گرفته شده در این تحقیق یک روش ابتکاری است که اساس آن ، بر مبنای نرم افزار AIMSUN از جمله قوی ترین نرم افزارهای شبیه سازی دو بعدی و سه بعدی ترافیکی می باشد.
سپس مزایا و معایب و کارآمدی استفاده از سامانه اتوبوسرانی تندرو و مقایسه آن با استاندارد BRT بررسی شده است . نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از آن بود که با وجود اینکه راه اندازی این سیستم در اصفهان نوپا بوده است ، و با توجه به مشکلاتی که بر سر راه این پروژه وجود دارد ولی میزان رضایت شهروندان اصفهانی در استفاده از این سامانه های تندرو بالا بوده وکارایی خوبی نیز از لحاظ کاهش آلودگی های زیست محیطی، کاهش زمان سفرهای درون شهری ، کاهش مصرف سوخت ، کاهش زمان انتظار در ایستگاه ها، کاهش تصادفات و ... داشته است.
مقدمه
حمل و نقل همگانی در شهرها یکی از انواع اساسی سیستم حمل و نقل درون شهری است که بخش عمده ای از آمد و شدها و جابجایی های درون شهری را به خود اختصاص داده و به جهت خصوصیات عملکردی ویژه اش با اصول و اهداف توسعه پایدار، مطابقت بیشتری دارد . [1] در مقایسه با انواع دیگر سیستم های حمل و نقل همگانی ، BRT دارای انعطاف پذیری بیشتر و به صورت تدریجی و با هزینه تمام شده پایین تر قابل اجرا می باشد . در این صورت سیستم BRT ابزاری قدرتمند در دست سیاست - گذاران شهری به عنوان یک سیستم حمل و نقل انبوه کارآمد ، به خصوص تحت شرایطی که محدودیت بودجه وجود دارد ، جهت بهبود تردد در شهرها می باشد.
[2] هدف این مقاله توسعه مدلی به منظور طراحی یک شبکه اتوبوسBRT می باشد و سوال مطرح شده ما این است که با به کارگیری نرم افزار شبیه ساز AIMSUN آیا می توان به طراحی یک سبکه اتوبوس BRT توسعه بخشید ؟ روش تحقیق به کار برده شده در این مقاله استفاده از نرم افزار شبیه ساز AIMSUN می باشد . توانایی این نرم افزار در ترکیب نمودن رویکرد های استاتیک و دینامیک در یک محیط واحد ، از ویژگی های منحصر به فرد این نرم افزار می باشد . به طور کلی در این مقاله علاوه بر بیان تعریف مسئله و اهداف کلی تحقیق ، روش تحقیق ، محدوده مورد مطالعه ، میزان رضایت مسافرین از خط BRT 1 شهر اصفهان و تحلیل و اجرای خط BRT 2 شهر اصفهان توسط AIMSUN مورد بررسی قرار گرفته است .
تعریف مسئله و اهداف تحقیق
شهر اصفهان با جمعیت حدود 2 میلیون نفر، سومین کلان شهر کشور محسوب می شود . این شهر سال هاست که با مشکل ترافیک و حمل و نقل شهری به ویژه در حوزه حمل و نقل همگانی مواجه است . در سال های اخیر برای رفع این معضلات ، مدیران شهری چندین گزینه را ارائه و اعمال کرده اند که مهم ترین آنها را می توان به گرایش و روی آوری به سامانه حمل و نقل سریع همگانی - BRT - عنوان کرد که در سال 1390 اولین کریدرو آن - فاز یک - در مسیر میدان آزادی - پل اندیشه به بهره برداری رسید.این سیستم روزانه حدود 90000 مسافر را جابجا می کند و فاز دوم آن نیز در مسیر خیابان های آیت ا... کاشانی و شهید آیت ا... دکتر بهشتی در حال اجرا می باشد . همچنین توسعه این سیستم در دیگر مسیرها نیز، در طرح های آینده مورد توجه قرار گرفته است.
لذا به دلیل مورد توجه واقع شدن این سیستم، لزوم بررسی آن در مسیر مورد بهره برداری شده از جنبه های مختلف ضروری می باشد ، چرا که با یافتن نقاط قوت و ضعف آن چه در مرحله اجرا و چه در مرحله برنامه ریزی ، می توان با ارائه راهکارها در جهت موفقیت این سیستم در راستای اهداف بزرگ آن همچون جذب مسافر، کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی، کاهش آلودگی هوا و افزایش رضایتمندی مسافرین گام برداشت .همچنین مشخص شدن این نقاط قوت و ضعف در توسعه آتی این خطوط در دیگر نقاط شهر اصفهان جهت اجرای هر چه بهینه تر مورد توجه واقع خواهد شد . بنا براین هدف اصلی این پژوهش، طراحی یک شبکه اتوبوسBRT با به کارگیری نرم افزار شبیه سازی AIMSUN - مطالعه موردی BRT شهر اصفهان - می باشد .
جهت دستیابی به هدف مورد نظر سوالات زیر بررسی شد :
- طراحی شبکه حمل و نقل عمومی اتوبوس BRT در شهر اصفهان با استفاده از نرم افزارAIMSUN تا چه اندازه می تواند این شبکه را بهبود دهد .
- آیا مسافرین خط یک اتوبوس تندرو - BRT - کلان شهر اصفهان از عملکرد آن رضایت دارند؟
- آیا توسعه این خطوط در کلان شهر اصفهان رضایت مسافرین را از عملکرد خود به همراه خواهد داشت؟
روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش استفاده از نرم افزار شبیه ساز AIMSUN می باشد که در سال 1991 در دانشگاه کاتالونیای بارسلونا توسط اساتید این دانشگاه ساخته شد . از عمر AIMSUN در حدود 12 سال میگذرد ، در حال حاضر 1500 شرکت و سازمان دولتی و حدود 300 دانشگاه از AIMSUN استفاده می کنند . نرم افزار های شبیه ساز شامل ورودی ها - انواع وسائل ، حجم ها و ... - ، اجزای شبکه - قطعات راه ، تقاطع ها ، رمپ ها ، حمل و نقل همگانی و ..... - و کنترل ها - کنترل تقاطع های چراغ دار ، کنترل رمپ های ورودی - می باشند.
سامانه های شبیه سازی را در سه رده تقسیم بندی می کنند : -1 میکروسکوپی - 1 با جزئیات زیاد - ، -2 مزوسکوپی - 2 با جزئیات متوسط - و -3 ماکروسکوپی - 3 با جزئیات کم - . به منظور شبیه سازی و مشاهده هرگونه تاثیر ترافیک و سرفاصله زمانی اعزام خطوط اتوبوس قبل از اجرای خط BRT 2 شهر اصفهان فایل اتوکد طراحی شده که توسط معاونت حمل و نقل و ترافیک تهیه و طراحی شده بود.
برای خطوط میانی هم جهت با جریان ترافیک و برای اتوبوس های تندرو چپ در با استفاده از نسخه اصلی نرم افزار8.1 معاونت حمل و نقل وترافیک شهرداری اصفهان مورد تائید کمپانی نرم افزارAIMSUN در ایران است انتقال داده و سپس با توجه به وضعیت موجود معابر و برداشت اطلاعات میدانی و تطبیق با پلان طراحی شده شروع به ایجاد شبکه معابر بر اساس جریان ترافیک و حجم ترافیک که به وسیله روش آمارگیری حجم ترافیک روزانه ساعتی در تقاطع های در طول مسیر صورت گرفته بود اقدام شد.
در ادامه اطلاعات حجم ترافیک مسیرهای ورودی TRAFFIC STATE و درصدحجم ترافیک مسیرهای گردشی در تقاطع ها - - TURNING به نرم افزار ارائه شد و سپس با توجه به وضعیت طراحی مسیر خط BRT 2 شهر اصفهان و جریان های ترافیکی جاری در مسیر خط 1 و خط BRT 2 شهر اصفهان و زمانبندی و تعیین سیکل چراغ های راهنمایی در تقاطع ها با کنترل بوسیله چراغ های زمانبندی شده - هوشمند و پیش زمان بندی شده - برای هریک از تقاطع ها بصورت جداگانه CONTROL PLAN به صورت فازهای مطابق با وضعیت موجود تعریف شد و سپس اطلاعات طول سیکل ، زمان زرد ، مدت زمان فازها ، و تقدم و تاخر فازهای تعریف شده در هریک از تقاطع ها ارائه شد.
سپس طراحی شبکه خطوط ویژه اتوبوس تندرو بر اساس وضعیت موجود خط یک و پلان طراحی خط BRT2 با استفاده از گزینه PUBLIC TRANSPORT PLAN و PUBLIC TRANSPORT LINE ، خطوط تعریف شده و موجود در شبکه تعریف شد و بر اساس سرفاصله اعزام وسیله نقلیه اتوبوس و مدت توقف در هر ایستگاه تعریف و برداشت شده بود ارائه شد. زبان برنامه نویسی این نرم افزار KUT می باشد ، توانایی این نرم افزار در ترکیب نمودن رویکرد های استاتیک و دینامیک در یک محیط واحد ، از ویژگی های منحصر به فرد این نرم افزار می باشد . کارایی و توانمندی عالی آن این امکان را بوجود آورده است تا مدل های دینامیکی اکثر شهرهای بزرگ دنیا را با آن توسعه دهند.
ضمن آنکه واسط کاربری مستقیم ، اجرای منطقی ، سادگی کالیبراسیون و مجموعه چشمگیری از خروجی ها و گزارشات نرم افزار ، کاهش مدت زمان انجام پروژه ها را به همراه داشته است . [3] شبیه ساز میکروسکوپیک AIMSUN ، دارای بهترین مدل های تکامل یافته خودرو به دنبال هم 4و تغییر خط 5 در نوع خود می باشند که در آزمایش های مستقلی صورت گرفته است . AIMSUN ، بالاترین رتبه را در بازار رقابتی تجاری و دانشگاهی کسب نموده است . [4]
محدوده و قلمرو پژوهش
خیابان های آیت ا... کاشانی و شهید آیت ا... دکتر بهشتی به عنوان یک محور جنوبی - شمالی و در امتداد هم در غرب شهر اصفهان واقع شده اند. این محور در حال حاضر به صورت یک طرفه و در جهت جنوب به شمال عمل نموده و اتصال آن از سمت جنوب به پل فلزی باعث می گردد تا در انتقال حجم ترافیک از جنوب شهر اصفهان - میدان آزادی - به شمال شهر - میدان جمهوری - و بالعکس - از طریق حمل و نقل عمومی - نقش مؤثری ایفا نماید . عمده ترددهای انجام شده از این محور عبوری بوده و با هدف دسترسی به نواحی شمالی و جنوبی شهر انجام می شود .
