بخشی از مقاله
چکیده:
صنعت گردشگري یکی از قويترین صنایع کشورهاي بزرگ اقتصادي میباشد. اگرچه در کشورهاي درحال توسعه، گردشگري تاثیر غیرقابل تصوري در اقتصاد و اجتماع آنها دارد، یکی از مشکلات اصلی در توسعه گردشگري در این کشورها، پیشرفت در عدم جذب توریسم میباشد. بنابراین مدیران صنعت گردشگري باید امکان بهرهبرداري از فرصتهاي حاضر را براي توسعه این صنعت فراهمساخته و عملکرد سازمانی و رشد اقتصادي کشور را ارتقا دهند. در این راستا معرفی آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعی و مراکز دیدنی با جزئیات ضرروي و بیان مکان دقیق آنها و نحوه دسترسی مناسب از دیدگاه گردشگران میتواند یک راهحل مناسب باشد.براي دستیابی به تجزیه و تحلیل مکانی استفاده از سیستم اطلاعاتمکانی راهحل اصلی میباشد که میتواند براي ذخیره، بازیابی، تجزیه و تحلیل و نمایش مکانی براي درك همه افراد استفاده شود. در این تحقیق منطقه مورد مطالعه، شهرستان همدان است که مرکز تاریخ و تمدن کشور است.
اگرچه شهرستان همدان مملو از جاذبههاي توریستی بالقوه میباشد، اما ارتقا ناکافی و ناعادلانه گردشگري، نقص اطلاعات در فضاي مجازي و فقدان بهروزرسانیهاي منظم و عدم وجود راهنماهاي گردشگري گرافیکی، مانع توسعه بخش گردشگري در این استان میباشد. هدف اصلی تحقیق حاضر، طراحی و توسعه یک راهنماي تعاملی آنلاین براساس سسیتم اطلاعات مکانی با استفاده از دادههاي مردمگستر براي گردشگري میباشد که در نهایت به عنوان یک راهحل بهینه براي مشکل توسعه گردشگري میتواند استفاده شود. این مطالعه قصد دارد یک پرتال مکانی توریسم را براي ترویج فعالیتهاي گردشگري شهر همدان با استفاده از دادههاي مردمگستر و بدون صرف هزینه براي جمعآوري دادههاي مکانی توسعه داده و بتواند محتواي مکانهاي گردشگري را از نگاه گردشگران به کاربران معرفی نماید و در نهایت به توسعه صنعت گردشگري کمک نماید.
واژه هاي کلیدي : سامانه گردشگی، دادههاي مردم گستر، .WebGIS
-1 مقدمه
در صنعت گردشگري تعدادي از فعالیتها به صورت مستقیم و غیرمستقیم بهمنظور تسهیل خدمات براي گردشگران انجام می-شود. این امر یک منبع بودجه براي ایجاد شغل و بهبود اقتصاد یک کشور بهحساب میآید. گردشگري داراي ارزش و ظرفیت بالا براي تولید اشتغال و کارگزینی و درآمد در کشور میباشد. در عصر کنونی صنعت گردشگري بدلیل تاثیرات مستقیم بعنوان منبع مهم اقتصادي در بسیاري از کشورها بهشمار میآید.[1] ایران هرساله پذیراي گردشگران داخلی و خارجی میباشد، لذا در ارتباط با مدیریت سفر، مدیریت منابع گردشگري، مهانسراها و رستورانها و آثار تاریخی نیاز به یک سیستم مدیریتی با قابلیت-هاي مکانی دارد.
یکی از ابزارهاي کاربردي براي پشتیبانی از گردشگري نقشهها میباشند، استفاده از نقشهها در بخش گردشگري براي ارتباطات و مسافرت بسیار محبوب است. نوسیندگان مختلف ارتباط بین گردشگري و نقشهها را بصورتهاي مختلف بیان نمودهاند. با توسعه یک سامانه توریسم و گردشگري تحت وب میتوان کمک زیادي به مدیریت گردشگري و گردشگران انجام داد. در این پژوهش براي جمعآوري دادههاي مکانی و توصیفی گردشگري از دادههاي مردمگستر استفاده شدهاست. دادههاي مردمگستر به آن دسته از دادهها اطلاق میگردد که با استفاده از دانش عموم مردم تهیه میشود. از مزایاي دادههاي مردمگستر این است که این دادهها رایگان و سرعت جمعوري آنها بالا میباشد.
محیطهاي مردمگستر به دو دسته مکانی و غیرمکانی تقسیمبندي میشوند. که از انواع مکانی آن میتوان OpenStreetMap, Google Mapmaker, Flickr را نامبرد، و از جمله محیطهاي مردمگستر غیرمکانی میتوان به وبسایت Wikipedia و YouTube اشاره نمود.[1] فنآوري وب امکان جدیدي براي استفاده از روشهاي تصمیمگیري مکانی مبتنی بر GIS در محیطهاي مشارکتی فراهم آورده است.[2] با استفاده از سرویسهایی که وب ارائه میدهد میتوان یک سامانه را در معرض دید عموم مردم قرارداده و از دیدگاهها و داده-هاي آنها استفاده نمود.
-2 اهمیت تحقیق
با توسعهي اینترنت بسیاري از مسائل دگرگون شده است، اکنون انسانها با سرعت بالایی به حجم عظیمی از دانش و اطلاعات، دسترسی دارند. این ارتباط سریع بین دانشها، برخی از مشکلات را با جستجوي ساده حل میکند. دانش مکانی نیز از این تکنولوژي عقب نمانده و ابزارهایی براي استفاده از دادههاي مکانی در فضاي پرکاربر اینترنت فراهم ساخته است. تکنولوژي برنامههاي کاربردي مکانی در اینترنت روزبهروز درحال پیشرفت و توسعه بوده و هر سري با ابزارهاي کاربرمحور جدیدي، ذهن-ها را به خود معطوف میسازد. با توسعه روزافزون اینترنت، به کاربران آن نیز اضافه شده و استفاده از بستر وب، هرروز بیشتر میشود.
رویکرد GIS مبتنی بر وب براي انتشار اطلاعات مکانی و غیرمکانی گردشگري جاذبههاي جاوه شرقی در اینترنت توسط Tran در سال 2006 انجام شد.[10] سجادیان و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "اطلاعرسانی از طریقWebGIS و کاربرد در مدیریت گردشگري" یک پژوهش مبتنی بر تحقیق بنیادي کاربردي را انجامدادند که انتخاب صحیح سختافزارها و نرمافزار-هاي مدیریتی و زبانهاي برنامهنویسی مناسب جهت طراحی سیستم اطلاعات مکانی را مورد بحث قراردادهاند. محققان در این پژوهش از نرمافزارهاي SQL بهمنظور تحلیل پایگاه اطلاعات سامانه، نرم افزارهاي ArcGIS 9.3 و OpenSource مجموعه-ي Office، زبان برنامهنویسی JavaScript و AJAX استفاده نمودند.
در نهایت با مجموعه یافتههاي پژوهش، راهبردهاي مناسبی در راستاي گردشگري شهري بهینه ارائه دادند.[3] حیدرنیک و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "توسعه یک سیستم توصیهگر مبتنی بر WebGIS براي گردشگري" سامانهي مکانی تحت وب طراحی نمودند که پیشنهادهاي دقیق و موردپسند کاربران با توجه به علایق و ترجیحات آنها را مطرح میسازد. محققان در این پژوهش طرح سیستم توصیهگر مکانآگاه را براي گردشگرانی که قصد مسافرت به استان یزد را دارند، پیشنهاد دادند.[4] بهاري سجهرود و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "سامانه توصیهگر مبتنی برWebGIS براي برنامهریزي گردشگري" یک سامانه توصیهگر گردشگري شخصی تحت وب طراحی و پیادهسازي نمودند که برنامهریزي گردشگري را براي هر فرد مطابق با علایق و اولویتهاي او در محدوده زمانی مشخص انجام میدهد.
محققان در ساخت این سامانه، از تلفیق روشهاي مبتنی بر سامانه حامی تصمیمگیري مکانی و توابع تحلیل مکانی و همچنین از فنآوريهاي مختلف براي تحت وب قراردادن آن استفادهکردند. در این پژوهش مکانهاي گردشگري مطابق با علایق کاربران را با استفاده از یکی از روشهاي تصمیمگیري چند صفته Topsis رتبهبندي کردند. سپس با استفاه از روش-K meansمکانهاي گردشگري منتخب را به تعداد روزهاي بازدید دستهبندي نمودند و براي هر روز از بازدید برنامهاي را با استفاده از مسئله فروشنده دورهگرد پیادهسازي نمودند.[5] وحیدنیا و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "نقش WebGIS در میراث فرهنگی و صنعت گردشگري" به بررسی کاربردها و مزایاي WebGIS در سازمان پرداختهاست و یک نمونه آزمایشی براي نشاندادن قابلیتهاي آن به اجرا درآوردهاند.
محققان دراین پژوهش به بررسی مزایاي سامانه مکانی WebGIS در میراث فرهنگی پرداختهاند و همچنین به نتیجه قابلتوجهی در رابطه با نقش سامانه دست یافتهاندT بهگونهاي که آنرا به عنوان یک سیستم نگهداري، نمایش و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی موثر در توسعه صنعت گردشگري میداند.[6] در سالهاي اخیر اصطلاحاتی مثل جمعسپاري، محتواي کاربر تولید و اطلاعات مکانی مردمگستر پدیده کاملا جدیدي را در تولید مشارکتی دادههاي مکانی تعریف کرده و منبع داده جدیدي فراهم شده است.[11] از ویژگی اصلی این گونه منابع داده میتوان داشتن کاربران گسترده را نام برد که تعداد آنها در حال افزایشاست و مشارکتکنندگان به طور داوطلبانه هر نوع دادهي مکانی را جمعآوري میکنند.[12]
هنرپرور و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "توسعه سامانه به روزرسانی خودکار پایگاه دادهمکانی با استفاده از دادههاي مکانگستر مطالعه موردي رستورانها" در مورد کیفیت دادههاي مردمگستر این نوع دادهها را به دو دسته تقسیم میکنند: دادههایی که ارزیابی کیفیت اطلاعات مکانی مردم گستر با نقشه پایه مقایسه میشود و دسته دوم با مقایسه خود دادهها به طور مستقیم انجام میشود.[7] واحدي و همکاران در مقالهاي تحت عنوان "ارزیابی دقت توصیفی عوارض در اطلاعات مکانی مردمگستر" به این نتیجه رسیدند که در عوارض مردمگستر 65 درصد داراي نام است که از اینها 33 درصد نام صحیح، 44 درصد از آن ها نام تقریبا صحیح و 23 درصد باقیمانده داراي نام نادرست هستند و دقت توصیفی دادههاي مردم-گستر برابر با 77 درصد میباشد.[8] مطرحترین المانها که براي سنجش کیفیت اطلاعات مردمگستر بکار میرود عبارت اند از: تمامیت، سازگاري منطقی، دقت مکانی، دقت زمانی و دقت توصیفی.[13]
-3 منطقه مورد مطالعه
پژوهش انجامشده دراین تحقیق در همدان پیادهسازي شد. همدان یکی از کلان شهرهاي ایران در منطقه غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است. این شهر در دامنهي کوه الوند و در بلنداي 1,741 متري از سطح دریا واقع شده-است و از شهرهاي سردسیر ایران به شمار میآید.[9] در سال 1385 مجلس شوراي اسلامی در مصوبهاي همدان را "پایتخت تاریخ و تمدن ایران" اعلام کرد.
