بخشی از مقاله
چکیده
پروسه طراحی پاسخی است که برای یک مسئله طراحی ارائه می شود.در این مقاله روند طراحی یکی از معماران معاصر کشورمان،فرهاد احمدی مورد بررسی قرار گرفت و پرسش اصلی مورد بررسی در این مقاله از وی این است که"جرقه اولیه طراحی معماری از کجا آغاز می شود، منابع ایده پردازی کدامند؟"در پژوهش یاد شده گردآوری اطلاعات توصیفی-تحلیلی و مبنای گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. این مقاله رابطه بین مسئله و طراح و عوامل معطوف به هر یک را بررسی می کند و سهم هر یک را در ایده پردازی معمار می سنجد و در نهایت به دلیل توجه فراوانی که احمدی به بررسی سایت،شیب و توپوگرافی، خاک و مقاومت آن،جوانب همسایگی،تراکم طبقات و خط آسمان دارد به نظر می رسد طراحی او با توجه به بستر است.
مقدمه
طراحی فرآیندی است حیاتی ،قابل دسترس و لذت بخش و سازنده که در ماهیت،فرآیندی خلاقانه است - چینگ،1990،. - 24طراحی در زمینه معماری، نوعی فعالیت مربوط به آفرینش طرح ها و پیشنهاد هایی است که معمولا برخی اوقات آن چیزی را که وجود دارد به چیزی که بهتر است تبدیل می کند - برادبنت،1379،. - 48یکی از دغدغه های ذهنی دانشجویان در کارگاه های معماری این است که فرآیند طراحی را از کجا باید آغاز کرد وآنچه امروزه بیشتر نظر طراحی پژوهان را به خود جلب کرده و به نظر می رسد واقعیت رویداد پیچیده ای چون طراحی را بهتر می تواند بازنمایی کند،تمرکز پژوهش روی طراحان خبره در طراحی است چرا که ساز و کار واقعی اندیشه طراحانه با تمام پیچیدگی اش در فرایندهای ذهنی طراحان خبره قابل پیگیری است.
از آنجا که این سازوکارها در حقیقت همان چیزی است که آموزش معماری در صدد هدایت فرایند ذهنی دانشجویان طراحی به سمت آن است.پژوهش روی طراحان خبره و خبرگی در طراحی می تواند خروجی های خوبی برای آموزش نیز داشته باشد.آشنایی با زیر و بم های خوبی برای ایده پردازی طراحان خبره می تواند برای دانشجویان و طراحان کم تجربه تر،نوعی فراآگاهی و اعتماد بنفس بیشتر را به ارمغان آورد. - ندیمی،شریعت راد، 1391،. - 2 بسیاری از طراحان و معماران، عمل طراحی را رشته ای از اعمال می دانند که درونی و غیرقابل تمایز است - لنگ،1381،. - 42برایان لاوسون2 در کتاب "طراحان چگونه می اندیشند"،بیان می کند»طراحی در جهان صنعتی فعالیتی حرفه ای شده است.
اکنون،طیف وسیعی از طراحان هستند که برای طراحی اشیایی با مقاصد خاص، آموزش دیده و تربیت شده اند.طراحان گرافیک، تصاویر بی شماری را که مشاهده می کنیم، به تصویر می کشند.طراحان صنعتی اشیایی را که در زندگی روزمره خود از آنها بهره می گیریم، می آفرینند و معماران، بناهایی را طراحی می کنند که در آنها زندگی و کار می کنیم. - «لاوسون،1384،. - 17برای روشن شدن تقریبی این موضوع،روند طراحی یکی از معماران معاصر ایران مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است،که معمار انتخابی مهندس فرهاد احمدی است؛نگاه مفهومی به فضا، متن گرایی و گرایش به مفاهیم بنیادین معماری پایدار جزو دغدغه های طرح های معماری فرهاد احمدی است.
عمده گرایش وی معماری پایداراست. - همان،. - 411در این نوع نگرش سبزها،با نوعی از نگرش اخلاقی، تهدید ناشی از میزان و نحوه توسعه درجهان سرمایه داری و شیوه های ساخت وساز کنونی را مساله جدی تلقی می کنند، این گروه معتقدند که این شیوه از توسعه،میزان مداخلات،زمین را حد مرگباری به نابودی می کشاند،همچنان که اثر ویرانگر در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دارد و می بایست در نگاهمان به هستی تجدید نظر اساسی کنیم.
بهنوعی مفاهمه و تعادل برایبقا فکر کنیم،توسعه جمعیت و"زیاده خواهی"را مهار کنیم و به توسعه طبیعت و تولید پاک فکر کنیم.بیم از آینده را جانشین"سوداگری"کنیم.در راه یابی توسعه و ساخت و ساز به جای "قیم مآبی"به مشارکت کاربران و حفظ طبیعت فکر کنیم و خود را اشرف مخلوفات ندانیم و به جای ساختن و اضافه کردن و انباشتن بر سطح زمین بیاموزیم که چگونه نسازیم، مداخلات خود را نامحسوس و به طبیعت نزدیک کنیم - شارستان،1390،؟ -
پیشینه تحقیق
یکی از بحث های مهم معماران در سال های اخیر درباره روش طراحی است.لاوسون در کتاب "طراحان چگونه می اندیشند" با بیان مسئله طراحی،اندیشه طراحانه،اصول،راهبرد ها و الگوهای طراحی سعی در ابهام زدایی از فرایند طراحی داشته است.او معتقد بود آموزش طراحی نوعی اندیشیدن و اندیشیدن نوعی یک مهارت است - لاوسون،380،. - 1391در ایران هم همچو لاوسون برخی از محققین دانشگاهی کشور به این مبحث پرداخته اند.محسن فیضی و مهدی خاک زند در مقاله ای تحت عنوان،تفکر طراحی در فرایند طراحی معماری"،بهزاد سلیمانی در مقاله "رازهای طرح و روند طراحی"به این مفهوم پرداخته اند.در ارتباط با معرفی کارهای فرهاد احمدی نیز کتاب معماری معاصر امیر بانی مسعود،پشم و لگد از همه نوع ایمان رییسی را می توان معرفی کرد .
.1روش و روند پژوهش
در راستای انجام این پژوهش،فرایند ایده پردازی و اتخاذ راهبرد طراحی فرهاد احمدی مورد مطالعه قرار گرفت که جهت جمع آوری اطلاعات طی مصاحبه ای حضوری با وی پرسش هایی از قبل تدوین شده بود.پرسش ها به این ترتیب بود :
-1آیا داشتن یک روش طراحی برای یک معمار ضروری است؟
2 -آیا داشتن روش طراحی مانع خلاقیت معمار نمی شود؟
-3آیا مشاهده نمونه کار سایر معماران مانع خلاقیت نمی شود؟
-4تفاوت روش و روند چیست؟
همچنین در طی این مصاحبه درباره جرقه ایده یکی از طرح هایشان - کتابخانه دانشگاه علم و صنعت - و خاستگاه آن سوال شد.و در آخر گردآوری اطلاعات توصیفی-تحلیلی و مبنای گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و مصاحبه شخصی با وی است .
.2یافته های پژوهش
بیشتر تعریف های طراحی در سه ویژگی مشترک هستند.نخست اینکه، ماهیت طراحی به یک فرایند اشاره می نماید.دوم اینکه، این فرایند معطوف به هدف است.هدف هایی از قبیل طراحی، حل مسائل،برطرف ساختن نیازها،بهبود شرایط یاساخت محصولی جدید یا مفیداست.معیارهای انسان برای ارزیابی و تولید در طول تجربه تاریخی وی به دست آمده،در یک دوره طولانی انسان مقهور طبیعت به اسطوره ها و باورهای فرامادی معتقد می شود، که به نوعی به اختلافات وی شکل داده و با اتکا بدان در مورد باید و نباید توافق شده است، در این دوره توان انسان در شکل دادن به محیط محدود بوده،با ایجاد تغییر اندک در مواد قابل دسترس در پیرامون، مصالح را می ساخته و یا با راه کارهای انفعالی از موهبت های حیاتی طبیعت استفاده و از تهدیدات آن می گریخته، در نتیجه مداخلات از نظر کمیت و وسعت محدود و از نظر کیفی از جنس محیط و هماهنگ با بستر پدیداری خود بوده است و معیارهای ارزشی در این دوره از سر ضرورت با طبیعت همساز می گردد.
در زمانه مدرن،انسانی که خود را در مرکز کائنات میبیند و از این روی اعتماد به نفس فزاینده ای می یاد به تدریج به نوعی تن آسایی مستقل از طبیعت همراه با ویرانی محیط روی می آورد . مساله نگاه به منشا ایده در این دوره است که مورد سوال جدی تری قرار می گیرد، در پاسخ به دوره سنت و اتباع انسان از طبیعت از سر اجبار و قیم مآبی دوره مدرن ،تکثرگرایی معاصر سر به هر سندانی می کوبد تا موقعیت معلق و آسیب پذیر خود را تثبیت کند . در ساختن به جای تولید آثار تحمیل کننده و خودنمایانه"با فروتنی به دنبال مشارکت و ایجاد فرصت برای کاربران باشیم.به نظر می رسد این اهداف به شیوه متفاوتی از ایده پردازی محتاج است. - فصلنامه شارستان،
