بخشی از مقاله
چکیده
معماری همواره با یک پروسه2 شکل میگیرد،ایده اولیه طراحی گام نخست و اصلی در شکل گیری پروسه معماریست پرسشی که این مقاله به آن می پردازد این است که پروسه طراحی چیست؟چرا پروسه مهم است؟ایده طراحی چگونه شکل می گیرد؟ومنشا تشکیل ایده در طرح های متفاوت به چه صورت است؟
درراستای پاسخگویی به پرسش های فوق پژوهشی بر فرایند ایده پردازی معمارجوان ایرانی - شهاب میرزاییان مهابادی - انجام گرفته است در این پژوهش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه شخصی با معمار درباره پروژه منظر آرایی بازار محلات ایشان انجام شد.
روش تحقیق به صورت توصیفی-تفسیری می باشد به این صورت که در یافته های پژوهش ابتدابه تعریف مختصر واژه های - فرایند- طراحی ومعماری - پرداخته میشود،سپس با معرفی معمار و آنالیز نمونه های موردی طراحی ایشان نهایتا،روند طراحی و ایده پردازی معمارمشخص میگردد. نتایج حاصل از تحقیق شامل ایده پردازی های معمارمی باشد. اهمیت به بافت مجموعه شهری،سیمای شهری،حفظ خاطره های تاریخی شهر،حفظ فضاهای سبز،حداکثر بهره گیری از نور طبیعی و سایه اندازی در طراحی و در نهایت توجه به نظر کارفرما عواملی بوده اند که در ایده پردازی معمار مهم شمرده شده اند.
مقدمه
معماری همواره با یک پروسه شکل میگیرد،آن چیزی که باعث اهمیت پروسه در زمان حاضر شده ،این است که تکنولوژی و اطلاعاتی وجود دارند که میتوانند در اتفاق معماری حاضر باشندو اینقدر اهمیت یافته اند که میتوانند پروسه را بیش از نتیجه حائز اهمیت کنند . برای داشتن یک پروسه موفق می بایست اطلاعات اولیه خوبی را از سایت،شرایط اجتماعی،اقتصادی و..جمع آوری کرد.
پرسشی که در اینجا مطرح می شود اینست که:پروسه طراحی چیست؟چرا لازم است روش طراحی داشت؟چرا پروسه مهم است؟و آیا روند طراحی معماری قابل تفکیک ازپروسه می باشد؟طراحی میبایست انطباق پذیر باشد و پروسه طراحی باید از جایی بین خواسته ها و نیاز ها آغاز شود.خواسته ها بیشتر جنبه شخصی دارندمانند آنچه لوکوربوزیه3 میگوید که طراحی میبایست از ذهن محض طراح خارج شود و نیازها مباحثی خارج از ذهن طراح می باشد مثل شرایط اقتصادی،خواسته های کارفرما و قوانین موجود.در این فضا آنچه مهم است ایجاد تعادل میان خواسته ها و نیازهاست.
تفکیک معماری به یک روند مرتب شده از ایده،دیاگرام و پروسه باید به یک سیاله افقی تبدیل شود که مسائل اجتماعی و مسایل طراحی در کنار یکدیگر و نه در طول هم دیده شوند.برای شروع طراحی باید از این دیدگاه که معمار فقط باید در دفتر خود بنشیند و طراحی کند فاصله گرفت،طراح بیشتر باید یک مدیر باشد و نیازهای خارج از حیطه معماری را جهت دهی کند ،موضوع دیگر دیدگاه معماری تخصص گرا و عام است ،برای رسیدگی به این موضوع می توان چندیگار لوکوربوزیه را باآثار حسن فتحی مقایسه کرد،کار لوکوربوزیه در چندیگار4بعدها توسط خود ساکنان در داخل تغییراتی پیدا کرد شاید به این دلیل که لوکوربوزیه چندان از نیازهای ساکنان اطلاع نداشت ،اما حسن فتحی دقیقا جذب آن نیازها میشود.آن چیزی که در پروسه طراحی میبایست اتفاق افتد اینست که معمار می بایست در تمام مراحل در کنار استفاده کننده حرکت کند،اینجاست که میتوان به چیزی فراتر از پروسه طراحی رسید وآن پروسه شکل گیری طراحی معماری است. - یعنی پروسه ای که در ذهن معمار بر اساس دنیای خارج شکل میگیرد - .
این پژوهش با هدف دستیابی به روند طراحی یک معمار موفق به تحلیل کامل منظرآرایی بازار محلات بعنوان نمونه اصلی و همچنین تفسیر نمونه های دیگری از طراحی های آقای شهاب میرزاییان می پردازد.
-1 روش و روند پژوهش
پروسه یک تکنیک فضایی است،تکنیکی است که می توان بوسیله آن یک ساختار معماری را تبدیل به یک پروژه معماری کرد.پژوهش مورد نظر ایده پردازیآقای میرزاییان را مورد بررسی قرار می دهد تا بتوان به این روش نگرش وسیع تری نسبت به روند ایده پردازی این معمار موفق یافت.در این راستا با استفاده از روش تحلیلی توصیفی به بررسی پروژه موردنظر پرداخته که این امر مستلزم گردآوری اطلاعات اولیه و تکمیلی درباره موضوع پروژه می باشد.اطلاعات اولیه از طریق مطالعات کتابخانه ای و اطلاعات تکمیلی از طریق مصاحبه انجام گرفته است.
-2 یافته های پژو هش
بررسی آثارموجب پدید آمدن اطلاعاتی در فرایند معماری طراح گشته است.تحلیل این اطلاعات توجه به واژه هایی را آشکار می سازد که مبانی فکری معمار را برای طراحی شکل داده است این واژها شامل - فرایند - طراحی - معمار و معماری - میباشد، تشریح روند طراحی ،مستلزم آشنایی با این واژه هاست.در ادامه پژوهش ابتدا به بیان این واژه ها پرداخته و سپس ضمن معرفی معمار، آنالیز نمونه های موردی طراحی های ایشان انجام میگیرد تا در این راستا دستیابی به روند طراحی معمار محقق شود.
1-2 فرایند
ابتدا به معنوی لغوی کلمه فرایند اشاره میشود.فرایند به دلیل وسعت استفاده در علوم مختلف دارای معانی مختلفی می باشد اما بطور کلی فرایند را میتوان دنباله ای از تغییرات دانست که در ویژگی های یک سیستم رخ می دهد.فرایند ارتباط واضحی با مجموعه ای دارد که بتوان آن مجموعه را در قالب یک سیستم بررسی کرد،پس میبایست سیستم را نیز شناخت،سیستم مجموعه ای است از اشیا مرتبط یا غیر مرتبط که به دنبال هدف یا اهداف خاصی میباشند.در معماری ،فرایند راجعبه سیاه یا تغییر پذیر نیز تعریف میکنند زیرا در مرحله فرایند ممکن است اتفاقاتی روی دهد که برای بیننده ناشناخته باشد.در معماری بطور اخص ،فرایند دسته ای از فعل و انفعالات است که برای تبدیل داده ها و ورودی به خروجی وبازداده ها استفاده میشود.فرایند در دوره های تاریخی در معماری وجود داشته ،در دورانی این فرایند فردی بوده و بصورت بلک باکس5ناشناخته بود،اما از دوره ای به بعد فرایند طراحی به سمت شفاف شدن و گلس باکس6می رود.وبرای ارتباط با مردم بیشتر جنبه اجتماعی به خود می گیرد.
2-2 طراحی
موضوع دیگری که حائز اهمیت است و کمتر به آن پرداخته می شود خود طراحی است،این که طراحی چیست و چه زمانی طراحی روی می دهدمساله ای مهم در راستا ی بحث درباره ی فرایند می باشد. طراحی را راه حلی بهینه برای مجموعه ای از نیازها در موقعیتی خاص تعریف میکنند.برای بررسی این نیازها ،احتیاج به طرح مسله است،با طرح مسله،اطلاعات جمع آوری و آنالیز می شود و فرایند در مسیر حل مسله جلو می رود اگر این مسله خوب فهمیده شود دسترسی به پاسخ ها در مسیری هموارتر شکل می گیرد.انیشتین می گوید اگر یک ساعت به پایان دنیا باقی مانده باشد 59 دقیقه از آن را به طرح مسله و 1 دقیقه را به حل آن میپردازد.بنابراین وقتی که طراحی خوب شناسانده شود وچگونگی وزمان آغازطراحی مشخص باشد،فرایند آن نیز بخوبی مشخص می گردد
