بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه بازار سرمایه در ابعاد مختلف - توسعه بازارها، ابزارها، نهادها و ... - موجب افزایش تعداد شرکتهای پذیرفتهشده در بورس، ورود اشخاص حقیقی و حقوقی بیشتر به بازار و افزایش فعالیت آنها در بازار، مقررات گذاری بیشتر نهاد ناظر در خصوص الزامات افشا و گزارشگری مالی و حسابرسی گزارشهای مالی و ... میشودکه نهایتاً تقاضا برای اطلاعات مالی و غیرمالی باکیفیتتر و معتبرتر را افزایش میدهد و حتی نهاد تدوین استاندارد هم با تقاضا برای تدوین استانداردهای حسابداری باکیفیتتر مواجه میشود.
لذا حرفهحسابداری و حسابرسی در پاسخ به این افزایش تقاضا، احتمالاً ناگزیر بوده است که در راستای ارتقای کیفیت ستاندههای خود تلاش کند. بخش فراوانی از تقاضا برای کیفیت نظام حسابداری و حسابرسی هر کشوری در بازار سرمایه آن کشور تبلور مییابد؛ بنابراین انتظار میرود توسعه بازار سرمایه یک کشور زمینههای لازم برای ارتقای حرفه حسابداری و حسابرسی آن کشور را فراهم نماید و خروجی آنها - گزارشگری مالی/ اظهارنظر نسبت به گزارشگری مالی - را بهبود فراوانی بخشد.
حسابداری و بازار سرمایه، لازم و ملزوم توسعه یکدیگر هستند؛ توسعه این دو موجب توسعه نظام مالی و اقتصادی میشود. یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی جذب سرمایه در بنگاههای تولیدی - تجاری است. توسعه حسابداری بهعنوان منبع مهم اطلاعات قابلاتکا مالی راهگشای توسعه اقتصادی کشورها خواهد بود. در این مقاله به رابطه دوسویه حسابداری و بازار سرمایه در جهت توسعه یکدیگر بحث میشود.
مقدمه:
یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور، بازار سرمایه است که ارتباط نزدیکی با ساختار اقتصادی کشور داشته و قوت و ضعف آن میتواند نشاندهنده وضعیت اقتصادی کشور باشد .توسعه بازار سرمایه میتواند نقش مهمی در رشد درآمد ملی کشور و رفاه عمومی جامعه ایفا کند. مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و جمعآوری سرمایهها و پساندازهای کوچک برای تأمین سرمایه موردنیاز فعالیتهای اقتصادی ازجمله کارکردهای اساسی بورس به شمار میروند؛ و ازجمله مزایای بورس میتوان به رشد تولید ناخالص ملی، مهار تورم، کمک به رشد صنعتی کشور و هدایت پساندازهای سرگردان اشاره کرد - میرزا خانی و چوبینه،. - 1392 از ابزارهای توسعه و پیشرفت کشور، سرمایهگذاری و تشکیل سرمایه در سطوح خرد و کلان است. توسعه بازار سرمایه همبستگی مثبتی با رشد اقتصادی حال و آینده دارد و بهعنوان یک کاتالیزور برای توسعهی اقتصاد کشورها بشمار میرود . - Karolyi,2004 -
در سطح عمومی، حسابداران و حسابرسان کشور با تولید و پالایش اطلاعات مبنای تصمیمگیری مسئولان، نقش اساسی در افزایش اعتبار اطلاعات ایفا میکنند .علاوه بر آنکه با استقرار و نظارت بر اجرای نظام کنترلهای داخلی از سوءاستفاده، اتلاف و عدم کارایی نیز جلوگیری میشود، نقش حسابداران و حسابرسان در شفافسازی عملیات، کاهش ریسک سرمایهگذاریها، اعمال مدیریت بهینه، توسعه فرهنگ حساب دهی و رعایت قوانین و مقررات، فساد زدایی و نظارت بر حسن اجرای سیاستها نیزکاملاً چشمگیر است - نادریان،. - 1392 بسط و توسعه سرمایهگذاری یکی از راهکارهای مؤثر در حل مشکلات اقتصادی کشورهای درحالتوسعه و ایجاد ثبات اقتصادی در کشورهای توسعهیافته است بنابراین توسعه سرمایهگذاری بین شرکتها ایجاب میکند که حسابداری این نوع سرمایهگذاریها نیز موردتوجه دقیق قرار گیرد.
همچنین وجود اطلاعات قابلاعتماد، مربوط و به هنگام نقش مؤثری در کاهش هزینه تأمین مالی و انجام معاملات اقتصادی دارد که میتواند منجر به تسهیل مدیریت ریسک، شناسایی بهتر و مناسب فرصتهای سرمایهگذاری، نظارت بر مدیران و منضبط کردن آنان، تسهیل مبادلات کالا و خدمات و درنهایت به حرکت درآوردن پساندازهای جامعه و توزیع عادلانه ثروت گردد. رسالت و هدف حسابداری فراهم آوردن اطلاعات درخور اعتماد برای استفادهکنندگان - سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و... - است و اجرای صحیح حسابداری و گزارشگری مالی شرکتها، بهعنوان یکی از رویکردهای بااهمیت مطرح در ارزیابی طرحهای سرمایهگذاری، میتواند اطلاعات بااهمیتی را در اختیار استفادهکنندگان و سرمایهگذاران قرار دهد.
بنابراین دریک اقتصاد سالم وجود سیستم مالی کارآمد در توزیع مناسب سرمایه و منابع مالی نقشی اساسی دارد .نتایج حاصل از برخی تحقیقات که مبتنی بر نظرسنجی از سرمایهگذاران است نیز نشاندهنده مرتبهنسبتاً بالای اهمیت اطلاعات حسابداری به هنگام در تصمیمات سرمایهگذاری است - جمعه پور،. - 1395 اطلاعات مهمترین دارایی در بازار سرمایه است: یکی از مؤلفههای اصلی بازارهای مالی اطلاعات شفاف است، مهمترین اطلاعاتی که در بازار سرمایه مورداستفاده سرمایهگذاران و تصمیم گیران قرار میگیرد اطلاعات حسابداری و صورتهای مالی و اطلاعات حسابرسی شرکتها است.
اطلاعاتی که حسابرسان و حسابداران تولید میکنند مبنای تصمیمگیری سرمایهگذاران است و این نشان از رابطه تنگاتنگ بازار سرمایه و حسابرسی و حسابداری است. برای افزایش شفافیت اطلاعات به حرفه حسابرسی و حسابداری نیاز است و اگر بخواهیم کنترلهای داخلی در شرکتهای بورسی مستقر شود باید سطح این حرفه را ارتقاء داد تا استقلال این حرفه افزایش یابد و توانمندی حسابرسان و حسابداران ارتقاء یابد. در این صورت شفافیت در بازار سرمایه ارتقاء مییابد و اطلاعات دقیقتر و بهروزتر و مناسبتر در اختیار سرمایهگذاران برای تحلیل و تصمیمگیری قرار خواهد گرفت - خردیار و همکاران،. - 1393 مطالعات تجربی آزمایشگاهیانجامشده درباره سودمندی اطلاعات حسابداری برای اعتباردهندگان حساسیت تصمیمات مربوط به اعطای وام را نسبت به اطلاعات کلیدی حسابداری پشتیبانی میکند. فرضیه بازارهای کارآمد نیز به واکنش سریع اوراق بهادار بازار سرمایه به اعلان اطلاعات جدید اشاره دارد.
· بازار سرمایه، اطلاعات در دسترس را بهطور کامل منعکس میکند.
· قیمتهای بازارفوراً نسبت به اطلاعات جدید واکنش نشان میدهند.
برخی از پژوهشگران معتقدند، واکنش بازار سرمایه نسبت به ارقام حسابداری میتواند محتوی اطلاعاتی ارقام و روشهای محاسبه آن را تعیین کند از دیدگاه ایشان فایده کلی متغیرهای حسابداری برای تصمیمگیری را میتوان از رفتار بازار سرمایه استنتاج کرد؛ بنابراین انتخاب سیستم اطلاعات حسابداری مناسب میتواند بر مبنای رفتار کلی بازار سرمایه انجام پذیرد .قیمت سهام، اغلب بیانگر انتظارات بازار از وضعیت اقتصادی شرکتهاست و شاخصهای بازار نمایانگر وضعیت و عملکرد آتی کل اقتصاد است ازاینرو وجود همبستگی بین اطلاعات منتشرشده حسابداری و تغییرات قیمت سهام شاهدی بر سودمندی اطلاعات حسابداری برای سرمایهگذاران است.
همچنین تحقیقات بازار سرمایه نیز نشاندهنده وجود همبستگی بالا بین پراکندگی ارقام سود حسابداری و معیار مخاطره بازاراست. از این همبستگی نیز میتوان استنباط کرد که اطلاعات حسابداری میتواند برای ارزیابی مخاطره سرمایهگذاری مفید واقع شود. بر اساس بیانیههای هیئت استانداردهای حسابداری مالی - SFACI - 1، هدف اولیه حسابداری تأمین اطلاعات سودمند برای سهامداران و سایر استفادهکنندگان است بهنحویکه آنان را در ارزیابی مبلغ، زمانبندی و ابهام در مورد گردش وجوه نقد آتی یاری دهد؛ بنابراین اطلاعاتی که بتواند به استفادهکنندگان امکان دهد تا توزیع وجوه نقد آتی را پیشبینی کنند، اطلاعاتی کلیدی محسوب میشود.
سرمایهگذاران و اعتباردهندگان در صورت در اختیار داشتن اطلاعات مرتبط با گردش وجوه نقد میتوانند نسبت به توزیع بهینه وجوه نقد آتی خود اقدام نمایند. سودمندی اطلاعات حسابداری امری استقرایی - مشاهدهای - است .برای اینکه اطلاعات سودمند باشند باید قابلاعتماد، مربوط و به هنگام باشند .از دیدگاه کسانی که از پارادایم سودمندی در تصمیمگیریها پیروی میکنند موضوع اصلی، فایده اطلاعات حسابداری برای مدلهای تصمیمگیری است - جمعه پور، . - 1395
