بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاظر درآمدهای مالیاتی یکی از مهم ترین منابع درامدی در در بودجه اکثر دولت ها به ویژه کشورهای در حال توسعه می باشد.به عنوان یک شاخص اقتصادی در رتبه بندی کشورها نیز مطرح میگردد.حجم میزان درآمدهای مالیاتی در قسمت منابع بودجه،مصرف سلامت اقتصادی کشور شناخته میشود،نقطه قوت سیستم اقتصادی هر کشوری شفافیت و سلامت نظام اقتصادی از طریق اتکاء به منابع درآمدهای مالیاتی میباشد.علم حسابداری میتواند نقش بسزایی را در توسعه کشور ایفاء کند.چون حسابداری با ارائه صورتهای مالی نسبت به واقعی بودن درآمدها و هزینه ها ،مشمولان مالیاتی را شناسایی می کند.
کلمات کلیدی:مالیات بر ارزش افزوده،علم حسابداری،توسعه
مقدمه:
بدون شک رفتار مالیاتی هر ملتی نشات گرفته از آموزه های دینی و فرهنگی جامعه ای است که در آن بالیده اند،برای داشتن درک بهتر از فرهنگ مالیاتی همواره بایست به پیشنه های تاریخی و ذهنی و اجتماعی ملت ایران نگاهی پرسشگرانه و محققانه انداخت و جویای این نکته شد که چه بر سر ما گذشته است،که اکنون در این مقوله خاص - فرهنگ رفتار مالیاتی - به اینجا رسیده ایم .آلفون پاچ معتقد است که در فرهنگ مالیاتی در یک کشور به شدت در ارتباط با شخصیتهای تعیین شده تحول نظام مالیاتی است. یوگاوللی - - 2005بنظر میرسد فرهنگ مالیاتی که یک اصطلاح باشد،که این خصوصیات عمدتا بر اساس این واقیعت است،مالیات دهندگان معمولا با ابزار مالیات بعنوان آفرینش هنری ذهن انسان مشکل داشته باشد. بهر حال برای انکه بتوانیم مالیات را با رعایت قانون و مقررات و با کوتاه ترین مسیرو هزینه کمتربه مرحله قطعیت برسانیم،لازم است که این سلسله اقدامات را بصورت فرهنگ در آوریم.در هر صورت فرهنگ مالیاتی آمیزه ای از نگرش ما ،باورها،اعتقادات،کنش های ما،و عکس العملهایی است که ما نسبت به سیستم مالیاتی پیدا میکنیم و علم حسابداری نیز میتواند اثر بالقوه ای را در زمینه مالیات و دولتهای در حال توسعه ایفاء کند.
تئوری و پشینه تحقیق:
نام این مالیات مستقیما از زبان آلمانی وانگلیسی اقتباس شده امروزه در اروپا این مالیات را مالیات بر فروش مینامند. مالیات بر ارزش افزاوده مالیات غیره مستقیم است که مصرف کننده و خریدار آن را به همراه خرید میپردازد و دریافت کننده موظف است مقدار مالیات دریافتی را بحساب خزانه دولت واریز کند،از انجا که خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چننین مالیاتی را پرداخته ولی مصرف کننده محسوب نمیشود.بر این اساس او حق دارد مالیات بر ارزش افزوده پرداختی خود را از کل دو مالیات بر ارزش افزوده های دریافتی کسر و مابه التفاوت را به دولت بپردازد. نمونه معروف چرخش تاجر یا کشاورز جنگلدار یک کیلوگرم چوب درخت را به بهائ 10ریال،به کارخانه کاغذسازی میفروشد،1ریال مالیات بر ارزش افزوده کسب میکند.
کاغذ تولید شده را از دست ده ها تولید کننده و بازرگان عبور میکند تا در انتهاء به شکل یک کتاب با قیمت فروش 5000ریال - با مایات نهففته 10 درصدی برابر است با4545ریال - که به دست مصرف کننده برسد.در این بین خزانه دولت شاید ده ها و صدها بار مالیات بر ارزش افزوده کسب کرده و باید کل مبالغ تفاوت ارزشهای افزوده حقیقی را فقط باید به مصرف کننده انتهایی بپردازد.این امر کار حسابداران و اداره های مالیاتی را بسیار سنگین نموده. در گذشته علم حساابداری که بصورت سنتی ایجاد میشد که دفاتر و اسناد حسابداری خیلی دقیقی در دسترس نبوده و شناسایی موسسات و شرکتها و شخصهای حقیقی مشمول مالیات بسیار سخت بود ولی امروزه علم حسابداری شرایطی را مهیا نموده که در اسرع وقت همه صنفها واحدهایی که باید مالیات را بپردازند شناسایی میکند.صورتهای مالی حسابرسی شده را در اختیار مئودیان و و کارشناسان اداره مالیاتی قرار میدهد.
و در ایران برای اولین بار در دی ماه 1366لایحه ان تقدیم مجلس شورای اسلامی گردید.لایحه مذبور در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی قرار گرفت،پس از اعمال نظرات موافق و مخالف به صحن علنی مجلس ارائه گردیدکه پس از تصویب 6ماده از آن بناء به تقاضای دولت به دلیل اجراء سیاستهای ثبت قیمتها به دولت واگذار گردید. وزارت امور اقتصاد و دارایی در راستای طرح ساماندهی اقتصاد کشورانجام اصلاحات اساسی در سیستم مالیاتی از جمله انواع معافیتها وحذف انواع عوارض وگسترش پایه مالیاتی را با تاکید خاص برکارایی نظام مالیاتی شروع نموده و مطالعه جدید امکان سنجی را در این زمینه به عمل می اورد.با توجه به اهمیت بسط پایه مالیاتی به عنوان یکی از اصول اساسی سیاستها مالی.طرح ساماندهی اقتصادی کشور ،معاونت درآمدهای مالیالتی وزارت امور و اقتصادی و دارایی مطالعات علمی متعددی را با در نظر گرفتن خصوصیات فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی کشور در زمینه اجراء مالیات بر ارزش افزوده از دی ماه 1376آغاز کرد.لایحه مالیات بر ارزش افزوده اکنون با در نظر گرفتن اثر اقتصادی ناشی از اجرائ این مالیات و با اصلاحات و بازنگرهای متعدد به مجلس شورای اسلامی ارائه شد.
نتایج و بحث ها:
مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات غیره مستقیم است،که مصرف کننده - خریدار - آن را به همراه بهائ خرید اجناس و خدمات میپردازد و دریافت کننده - فروشنده - موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. امروزه مالیات بخشی از درآمد دولتهای در حال توسعه شکل میدهد و همین امر سبب شده که حسابداران از روشهای که میزان سود را بصورت واقعی نشان دهد استفاده کنند در واقع حسابداران و حسابرسان مستقل میتوانند راه های فرار یا گریز از مالیات را به درستی شناسایی کنند و با آنها بر خورد قانونی کنند.در بسیاری از کشورها چند نوع درصد مختلف مالیات برارزش افزوده وجود دارد مثلا آلمان مالیات استاندارد 19درصد برای مواد غذایی و برای مطبوعات کتاب 7درصدو لازم به ذکر است که کمترین سطح مالیات بر ارزش افزوده در اروپا و سوئییس با 8درصد و بالاترین در ایسلند با 25,1درصد داراست،دو نرخی بودن مالیات در کشورهای در حال توسعه خیلی به صرفه نیست چون باعث نارضایتی در میان آحاد جامعه میشود.از طرف دیگر حسابدارن هم نمیتواند مشمولان مالیات بر ارزش افزوده را بصورت دقیق شناساییی کرد.
حسابداری و مالیات برارزش افزوده:از آنجایی در مالیات برارزش افزوده مئودیان خود به عنوان ماموران سازمان امور مالیاتی کشور عمل میکنند.مئودیان موظففند پس از محاسبه مالیات بر ارزش افزوده دریافتی بابت فروش ومالیات برارزش افزوده پرداختی بابت خریدها،مابه التفاوت مالیات پرداختی را محاسبه نمایند و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمایند و در صورتی که مالیات پرداختی از مالیات های دریافتی بیشتر باشد،میتواند مازاد را از سازمان امور مالیاتی کشور مطالبه را استرداد کنند و یا به حساب دوره بعد انتقال دهند. محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:مالیات بر ارزش افزوده مابه التفاوت مالیات دریافتی بابت فروش محصولات و مالیات پرداختی بابت خرید مواد اولیه و محصولات جهت تولید کالاست.و از جانب مئودی به سازمان امور مالیاتی پرداخت میشود و یا در صورت اضافه پرداختی توسط مئودی از جانب سازمان امور مالیاتی به مئودی استرداد میشود.طبق ماده - 10 - لایحه مالیات بر ارزش افزوده محاسبه این نوع مالیات سه ماهانه انجام میپذیرد و هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به پایان خرداد،شهریور،آذر و اسفند هر سال خاتمه میابد و تقسیم میشود.
در صورتی که شروع یا خاتمه فعالیت مئودی در خلال یک دوره مالیاتی سه ماهه میباشد.زمان فعالیت مئودی طی دوره مربوط به یک دوره مالیاتی تلقی میشود.فلذا حسابداران صورتهای مالی حسابرسی شده را باید در وقت مقرر تعیین شده به اداره امور مالیاتی تحویل نمایند.هیات وزیران مجاز است با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور مدت هر دوره مالیاتی را برای هر گروه از مئودیان که مقتضی بداند تغیر دهد.اقلام اصلی هر یک از این دو نوع مالیات - مالیات پرداختنی بابت خریدها و مالیات دریافتنی بابت فروش ها - عبارتند از:-مالیات دریافتنی بابت فروش که مئودی باید آن را به خزانه واریز نماید و باید در حسابهای پرداختنی مالیات بر ارزش افزوده ثبت شود.مالیات پرداختنی بابت خرید مواد اولیه و واسطه خدمات که به دولت پرداخت میشود،باید در حسابهای دریافتنی مالیات بر ارزش افزوده ثبت شود.-مالیات دریافتنی:مالیاتی است که مئودی هنگام خرید کالا وخدمات از مئودی دیگر مالیات بر ارزش افزوده به آن مئودی پرداخت کرده است در واقع مئودی این مالیات را از سازمان امور مالیاتی کشور طلبکار است و باید دریافت کند. مالیات پرداختنی :مالیاتی است مئودی هنگام فروش کالا و خدمات از مئودی دیگر مالیات برارزش افزوده یا مصرف کننده نهایی دریافت میکند.در واقع مئودی این مالیات را بر سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.
