بخشی از مقاله
چکیده
از دیر باز تا اکنون همواره آسمان و پدیده های آن مورد توجه دانشمندان و بزرگان بوده است، از این رو مکانی برای ساخت و تجمع علم دانشمندان نیاز بود.رصدخانه ها پدیده ایی برای مشاهده و اندازه گیری آسمان ها ساخته شده است.تاریخ علمی و ره دانسمندان گذشته و اکنون را به رخ میکشد. اندیشه هایی که رویای آدمی تا واقعیت نمو پیدا میکند. رصد خانه ها از مراکزی هستند که تاثیرات علمی، گردشگری و توسعه دهنده ایی که در کشور های مختلف دارند. رصد خانه ها خود دارای ابزاری همچون تلسکوپ و... هستند که به تسخیر درآوردن علم نجوم کمک شایانی میکند. این مقاله کوشش میکند تا رصد خانه های معروف را معرفی و مورد بررسی خود قرار دهد و همینطور تاثیرات رصد خانه در سرسر دنیا را به رخ بکشد.
-1 مقدمه
ایجاد رصد خانه موجب رشد و شکوفایی حتی مناطق محروم شده و می توان با شناخت مناطق به خصوص محروم و ایجاد فضاهای فرهنگی و رفاهی از این قبیل این مناطق را توسعه و سطح رفاه آنها را گسترش داد و می توان باعث شد که مردم در این مناطق با اشتغال به کار ، سطح اقتصادی خانواده خود را بالا ببرند . افزایش علم با ساخت مکان هایی همچون رصد خانه میتواند موجب شکوفایی کشور از لحاظ علمی و گردشگری شود و وقتی در یک منطقه گردشگران وارد شوند موجب می شود که هزینه هایی در جهت رفاه خود انجام دهند و این بستر و شرایط برای بالا رفتن اقتصاد منطقه بوجود می آید.
برای حمل و نقل آنها نیاز به راه ، برای اسکان آنها نیاز به هتل ، برای خرید آنها نیازمند ایجاد فروشگاه و برای رفع گرسنگی آنها نیازمند ایجاد رستوران خواهیم بود . خیره گشتن به آسمان و محور زیباییهای نخستین افرادی هستند که میان نمودهای آسمان و جنبههای معنوی و یزدانی پیوند برقرار ساختهاند این شگفتانگیز آن شدن طی هزاران سال موجب شده تا ایرانیان جزء نخستین مردمانی باشند که به کشف اسرار پهنان افلاک بپردازند و آرام آرام به سمت پدیدههای نجومی و صورتهای فلکی آن حرکت کنند ایرانیان جزء ویژگی را به روشنی در فرهنگ اساطیری این مردم میتوان مشاهده کرد.
-2 اهمیت موضوع
با نگاهی به گذشته کشور عزیزمان ایران،به این نکته می رسیم که تا همین چند قرن پیش،ایران یکی از چند مرکز مهم تولید علم در جهان بوده است.در واقع با ورود اسلام به ایران و تشویق علم آموزی و اکتشاف در چگونگی آغاز و انجام این جهان در معارف دینی،مسلمانان در قرن اولیه هجری تا به حال به طور پیوسته در کسب علم و دانش کوشیده اند.حال بگذریم از این نکته که در برهه ای از زمان،بسیار پرتحرک و در برهه ای دیگر،بنا بر علل سیاسی و روی کار نبودن دولت مرکزی نیرومند از این کار بازمانده اند؛تاریخ علمی کشورمان با داشتن بزرگانی چون؛زکریای رازی، فارابی،دکترحسابی ،ابن سینا،خیام،ابوریحان بیرونی،خواجه نصرالدین توسی،شیخ بهایی و صدها دانشمند و پژوهشگر و ادیب و عارف دیگر،دلیل محکمی بر این ادعاست.نجوم از جمله علومی بوده است که از همان آغاز تمدن شهرنشینی ایران یعنی تمدنهای پیش از دو هزارسال قبل از میلاد منجمله ایلام و سایر تمدنهای اطراف آن نضج یافته است.
در این مدت طولانی تا این زمان همواره ایرانیان بنابر دلایل مختلفی که در ادامه خواهد آمد توجه ویژه ای به علم نجوم داشته اند که رصدخانه مراغه در واقع نمونه مهم آن است.برای پی بردن به اهمیت مرکز علمی رصدخانه مراغه همین بس که بدانیم پایه گذاری رصدخانه مراغه به گونه یک بنیاد عظیم پژوهشی و آموزشی از قرن هفتم هجری و نقش مهم آن در گردآوردن گروهی بزرگ از دانشمندان و دانش پژوهان و دانشجویان از یک سو و تمرکز دادن کتابها و مدارک و اسناد علمی معتبر در آن و فراهم ساختن موجبات پژوهش در جوی آرام و بهره مند از تمامی امکانات لازم و بالاخره عرضه ساختن بررسی ها و کشفیات این بنیاد علمی در جهان آن روز موجبات آن را فراهم ساخت تا شهرت این مرکز علمی به بیشتر سرزمینها بپیچد و توجه بسیاری از سرزمین ها را به خود جلب نماید تا جائیکه بیشتر حکمرانان و محققان آرزو می کردند تا بتوانند نظیر چنین چیزی - مرکزی - را در سرزمین خویش بر پا سازند.
با عنایت به ضرورت معرفی این گذشته پر بار به نسل جوان امروزی،تشویق و ترغیب آنان به ادامه راه گذشتگان و نیز ایجاد مرکزی برای رصد اجرام آسمانی،تحقیق و پژوهش،برگزاری همایش ها و کنفرانسهای علمی و پژوهشی و ایجاد یک مرکز مطالعات نجوم و اخترشناسی دراین منطقه - جنوب فارس - و در شهری چون خنج با پیشینه تاریخی کهن که در مسیر اتصال دو قطب علمی شمال و جنوب کشور است ضروری می نماید.
در طراحی این مجموعه باید تاسیسات جنبی را طراحی کرد که می تواند گذشته تاریخی پرشکوه علم نجوم ایران را به بازدید کنندگان در سطح های مختلف و با دانستنی های متفاوت اطلاعات ارزنده ای را انتقال داد.با ایجاد این واحدها،برداشتی متفاوت برای همه بازدید کنند گان در زمینه های علوم ستاره شناسی کهن ایران و سیر چگونگی آن بدست خواهد آمد.محققان و پژوهشگران نیز خواهند توانست با استفاده از امکانات فراهم آمده در این مجتمع علمی به کار پژوهشهای ارزنده ای در زمینه علم ستاره شناسی و رشد تکاملی آن بپردازند و بسیاری از نکات تاریک و ناشناخته را روشن کنند،همچنین با ایجاد یک تالار کوچک کنفرانس،امکان برگزاری سمینارهای علمی و تبادل نظر در زمینه ستاره شناسی و تاریخ علم نجوم در ایران فراهم خواهد آمد.
با ایجاد یک پلانتاریوم نیز موجبات آن فراهم خواهد گشت تا بازدید کنندگان از مجموعه بتوانند با مشاهده آن شناختی مطلوب از آسمان بدست آورند.باشد که این خود موجب آن گردد تا شوق تحقیق در کارهای ستاره شناسی که پس از دورانهای شکوفایی گذشته امروز از جانها بیرون رفته است دوباره در میان جوانان این مرز و بوم زنده شود.از طرفی ایجاد چنین مجموعه ای می تواند در جلب توریست نیز موثر باشد و ضمن رونق بخشیدن به اقتصاد شهر با توجه به بناهای تاریخی شهر،موجب رونق صنعت جهانگردی شود.جدا از مطالب فوق باید به این نکته توجه داشت که اصولا تحقیق درباره علوم زیر بنایی چون نجوم جزء شاخص های توسعه کشورها به حساب می آید،بنابراین پرداختن به مسائلی همچون علم نجوم می تواند روح تحقیق و توسعه را در ملت ها پرورش دهد.
-3 رصدخانه
جایی است که برای مشاهده و بررسی و اندازه گیری پدیدههای آسمانی درست شده است. در گذشته رصدخانهها اساس شامل سدس و برخی ابزارهای دیگر ستاره شناسی بودند. رصدخانههای امروزی معمولاً تلسکوپهای بزرگ نوری یا رادیویی دارند که در اتاقهای گردنده، نصب شدهاند. تاریخچه رصدخانه حدود سال 212 هجری، در بغداد بنا شد و دو اخترشناس برجسته، نوبخت اهوازی و خوارزمی بر آن ریاست داشتند. پس از این رصدخانههای متعددی در جای سرزمینهای اسلامی ساخته شد که هر یک با نام اخترشناسی برجسته پیوسته است. رصدخانهی بتایی در رقه و رصدخانهی عبدالرحمن وفی در شیراز از جملهی آنهاست. البته پس از قرن چهارم رصدخانهها با نام امیران ارتباط پیدا کردند.
مانند رصدخانهی علاءالدوله در همدان، که برای بوعلی سینا بنا کرد. کمتر از یک قرن بعد نیز ملکشاه سلجوقی، رصدخانهی بزرگی را بنیان نهاد که بزرگانی مانند خیام نیشابوری در آنجا فعالیت داشتند و تقویم جلالی، دقیقترین تقویم جهان را طرح ریزی کردند. پیشرفت رصدخانهها با بنیان گذاری رصدخانه مراغه به اوج خود رسید. بنای این رصدخانه به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی در سال 657 هجری آغاز شد. رصد خانه جایی برای مشاهده وبررسی واندازه گیری پدیده های آسمانی درست شده است در گذشته رصد خانه ها اساسا شانل سُدس وبرخی ابزارهای دیگر ستاره شناسی بود .رصد خانه های امروزی معمولاً تلسکوپ های نوری یا رادیویی دارند که در اتاق ها ی گردنده نصب شده اند.
