بخشی از مقاله
چکیده:
رفتار اقتصادی کشورها در طول زمان، تا حد زیادی به محیط سیاسی، نهادی و قانونی آنها وابسته است. این نهادها و سیاست ها، مشخص کننده کیفیت حکمرانی در بین کشورها هستند و از سوی دیگر سرمایه نقش مهمی در افزایش رشد و توسعه اقتصادی ایفا مینماید زیرا این توانایی را دارد که در ترکیب بهینه با نیروی کار و فناوری، بخش تولید را به حرکت در آورده و با رونق تجارت زمینههای بهبود سطح زندگی افراد و رشد اقتصادی را فراهم آورد. یکی از مشکلات اساسی کشورهای در حال توسعه کمبود سرمایه و سرمایه گذاری می باشد. از اینرو، بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی در کشور های در حال توسعه اهمیت دارد. در مقاله حاضر عوامل موثر سرمایه گذاری بخش خصوصی با تأکید بر حکمرانیخوب به عنوان امنیت فضای سرمایه گذاری در 92 کشور در حال توسعه از سراسر جهان در طی 11 سال - - 2010- 2000 با بهره گیری از رویکرد گشتاور های تعمیم یافته ، مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج نشان میدهد کشورهایی که توانسته بودند سیاست حکمرانیخوب را پیاده کنند به سرمایهگذاری بخش خصوصی داخلی بالایی دست یافته اند.
واژگان کلیدی: حکمرانیخوب، سرمایهگذاری بخشخصوصی داخلی، روش گشتاورهای تعمیم یافته طبقه بندی O16 , : JEL
.1 مقدمه
سرمایهگذاری به عنوان موتور رشد و توسعه اقتصادی، در تمام کشورهای جهان از اهمیت فوقالعاده ای برخوردار است. از دیرباز در متون اقتصادی ، انباشت سرمایه و نرخ رشد آن ، به عنوان بارزترین شاخص ارزیابی سیاستهای اقتصادی و یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی ، مد نظر بوده است. مطالعهای که توسط گرین ویلانیووا1 در سال 1991 برای بررسی سرمایهگذاری بخش خصوصی کشور های در حال توسعه انجام گرفته مبین آن است که در این کشور ها ، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی - GDP2 - از سه درصد طی دوره 1979- 1971 به کمتر از یک درصد در دوره 1989- 1981 رسیده است. آنان یکی از دلایل اساسی کاهش نرخ رشد اقتصادی را کاهش نرخ رشد سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری خصوصی مطرح میکنند - هادیان،. - 67:1377 در فرآیند تکوین علم اقتصاد سرمایه و سرمایه گذاری از جنبه های مختلفی مورد توجه قرار گرفته است به طوری که برخی از اقتصاددانان - کینزینها - ، سرمایه گذاری را موتور رشد و توسعه کشورهای درحال توسعه میدانند. - دیهییم، . - 247 :1377
سرمایه گذاری و انباشت سرمایه ناشی از آن کلید رشد اقتصادی هر کشور به شمار میآید. سرمایهگذاری در اغلب کشورها به ویژه در کشور های در حال توسعه بوسیله بخش خصوصی و دولتی انجام میگیرد. سرمایه گذاری بخشخصوصی معمولا توسط سرمایه گذاران داخلی و خارجی انجام میگیرد اما در ایران موضوع سرمایه و سرمایهگذاری به دلیل وابستگی شدید به درآمد های نفتی و بیثباتی قیمت آن و بالا بودن ریسک همواره با مشکلات فراوانی همراه بوده و به همین دلیل سرمایهگذاری بخش خصوصی نیز نوسانات شدیدی داشته است. سرمایه گذاری بخش خصوصی نه فقط به عنوان جزئی از تقاضای کل بلکه مهمتر از آن منبع رشد و فرصت های شغلی در آینده به حساب میآید بنابراین شناسایی متغیرهای موثر بر سرمایهگذاری خصوصی به منظور بهبود و ارتقاء بخشیدن به آن ضرورت دارد. سرمایهگذاری بخشخصوصی در هر کشور علاوه بر تأثیرپذیری از متغیرهای اقتصادی مانند نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ بهره، حجم سرمایهگذاری دولتی، حجم سرمایهگذاری مستقیم خارجی از متغیرهای نهادی - شاخص های حکمرانی، پاسخگویی عمو می، کیفیت اجرایی و... - که معطوف به امنیت محیط سرمایه گذاری است ، تأثیر میپذیرد. اهمیت موضوع سرمایهگذاری بخشخصوصی در کشور ما طی سالهای اخیر به حدی بوده که در متن قوانین مختلف اقتصادی کشور از جمله اصل 44 قانون اساسی به این موضوع پرداخته شده و قانونگذار دولت را ملزم به جذب ، توسعه و حمایت از حجم سرمایه گذاری داخلی و خارجی در کشور نموده است. اهمیت موضوع از آنجا مشخص میشود که مقام معظم رهبری سال 1391 را سال »تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی« نامیدند و از طرفی چون در سال های اخیر اکثر متغیر های افتصادی تحت تاثیر شاخص های سیاسی بوده اند، ایشان با درایت کامل سال 1392 را سال "حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی" نامیدند و از سویی دیگر به دلیل اینکه یکی از مشکلات اساسی کشورمان بیکاری لجام گسیخته می باشد سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی می تواند با فراهم کردن فرصت هایی برای اشتغال از حجم انبوه بیکاران بکاهد و این نیروی کار فعال را به سمت تولید کالا و خدمات سوق دهد که در نهایت منجر به رشد اقتصادی شود. عوامل متعددی از قبیل متغیر های پولی ، مالی ، سیاسی و ساختاری بر فرآیند سرمایه گذاری بخش خصوصی و در نهایت رشد اقتصادی کشور تأ ثیر دارند. نتایج این تحقیق نشان میدهد ، اقتصاد هایی که از حکمرانیخوب بهره میبرند در سرمایهگذاری بخشخصوصی موفقتر بوده اند. حکمرانی خوب در هر حال بخشی از جو سرمایهگذاری در یک کشور است3 سود مورد انتظار و میزان ریسک از مولفه های اصلی در تصمیمات سرمایه گذاری میباشند. در این رابطه طبق گزارش بانک جهانی - 2003 - حکمرانیخوب از طریق بهبود عملکرد بروکراتیک، فضای سرمایهگذاری را بهبود میبخشد و باعث افزایش انگیزه سرمایهگذاری میشود. به طور کلی بخش خصوصی داخلی و خارجی به یک محیط کسب و کار مناسب برای فعالیت نیازمند هستند. هر قدر محیط کسب و کار مناسب تر باشد ، ریسک های تجاری و غیر تجاری سرمایهگذاری و توسعه فعالیتهای تولیدی کمتر و هزینههای مبادله در
