مقاله در مورد تحقیق و بررسی روش مطالعه و یادگیری

بخشی از مقاله

مقدمه
از زمانی که فن کتابت ابداع گردید بشر به نگارش افکار ، خاطرات با تجارب دانش های خویش مبادرت ورزید و حجم مکتوبات به تدریج فزونی گرفت. توسعه تدریجی علوم بر حجم دانش های انسانی نیز افزود. لذا انسان از فراگیری کلیه علوم پیرامونش عاجز گردید و در پی شناخت راهمایی بر آمد که امکان تحصیل علوم را در زمانی اندک برای وی میسر می ساخت.

اینکه چگونه می توان با سرعت و دقت به مطالعه پرداخت ، اطلاعات لازم را بدست آورد و مانع از فراموشی آنها گردید ، سوالاتی بودند که از دیر باز ذهن بشر را به خود مشغول داشته و در این تحقیق نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در این تحقیق سعی شده است به سوالات فوق به نحو مطلوب پاسخ داده شود. آشنایی با روش های علمی ارائه شده در تحقیق ، علاقمندان به مطالعه و علی الخصوص دانش آموزان را در مطالعه سریع و فراگیری بلند مدت یاری می رساند و ابزار لازم برای یادگیری مهارتهای فوق العاده ارزشمند را در اختیار آنها می گذارد.

با یادگیری کامل مهارتهای مزبور که فقط با انجام تمرین میسر است می توان به سادگی و در مدت کوتاهی به اهداف زیر دست یافت:
- حداکثر استفاده موثر در وقت
- افزایش سرعت مطالعه و درک مطلب
- افزایش تمرکز حواس و قدرت حافظه
- ایجاد علاقه به مطالعه و درس خواندن

- جلوگیری از اضطراب و ترس از امتحان
- تفکر منسجم تر و دقیق تر
علاوه بر موارد فوق ، ایجاد و یا افزایش خلاقیت ، ابتکار و اعتماد به نفس نیز از ثمره های بکار گیری این مهارتها می باشند. به دانش آموزان توصیه میشود که برای فراگیری این تکنیک ها ، وقت کافی اختصاص دهند. بدون شک در ازای هر ساعتی که در این امر صرف کنید. در طی چندین سال آینده صدها ساعت به شما باز خواهد گشت.

هدیه ای به خود خواهید داد که مادام العمر با شما است. خدمتی به خود خواهید کرد که اثرات سازنده ی آن به تدریج در کل جامعه و فرهنگ کشور پدیدار خواهد شد.

انگیزه تحقیق:
بارها در کلاس علت درس خواندن بعضی از دانش آموزان را از آنها جویا شدم تمام این افراد مهمترین علت را عدم آگاهی از روش مطالعه صحیح و سرعت کم مطالعه عنوان می کردند. لذا بر آن شدم تا تحقیق در این باره انجام دهم و پس از آن کلاس هایی برای آموزش روش صحیح مطالعه و تند خوانی همراه با افزایش درک مطلب برای دانش آموزانم برگزار کنم.
هدف کلی
تحقیق و بررسی روش مطالعه و یادگیری
اهداف جزیی
1. تحقیق و بررسی روش صحیح درس خواندن
2. تحقیق درباره راههای تقویت حافظه
3. تحقیق درباره راههای افزایش درک مطلب
4. تحقیق درباره راههای افزایش درک مطلب
5. تحقیق درباره روش های یادآوری بهتر
6. تحقیق و بررسی راههای غلبه بر ترس از امتحان
7. تحقیق درباره چگونگی آمادگی برای امتحان

روش تحقیق

پس از انتخاب موضوع ، سر فصل ها و ریز موضوعات را جمع آوری کرد. و پس در پیرامون همان موضوعات به جمع آوری مطالب از کتب مختلف پرداختم.

فصل دوم : (چگونه حافظه خود را تقویت کرده و بهتر درس بخوانیم)
- تقویت حافظه.
- فرایند درس خواندن
- بررسی کلی فصل مورد نظر
- بفهمید ، از حفظ نکنید.
- مرور متن و کنترل.
- فکر کنید و یاداشتها را به خاطر بیاورید.

تقویت حافظه
بطور کلی تقویت حافظه یعنی همان یادگیری بهتر ، چرا که هر آنچه در فرایند یادگیری تاثیر دارد. بالطبع در حفظ و نگهداری ذهنی نیز موثر است.
- عوامل موثر در تقویت حافظه
1. معنادار بودن موضوع یادگیری ، مفاهیم درسی و مباحث کلاسی باید به گونه ای باشد که دانش آموزان با توجه و دقت لازم قادر به درک آنها باشند.

2. خوشایندی موضوع یادگیری ، هر قدر دانش آموزان مطالب ارائه شده را بیشتر دوست داشته باشند. زودتر یاد می گیرند بهتر به خاطر می سپارند و دیرتر فراموش می کنند.
3. تکرار و کاربرد آموخته ها
4. کل خوانی ، یعنی ابتدا نگاهی اجمالی به فهرست و همه صفحات آن بیاندازیم و پس از آنکه یک برداشت کلی از محتوای فصل مورد نظر برایمان فراهم شد شروع به خواندن تمامی آن بکنیم.
5. دقت به هنگام مطالعه ، به هنگام خواندن یا گوش دادن به متن ، تمرکز ذهنی و دقت کافی داشته باشیم. مطالعه کتابهای درسی و غیر دزسی با اکراه و بی میلی و در حالت خواب آلودگی و بی حوصلگی ، زمینه به یاد سپاری مطالب را فراهم نمی سازد.
6. پرهیز از حفظ مطالب طولانی بدون فاصله و استراحت کافی ، زیرا از میزان دقت و تمرکز ذهنی فرد کاسته می شود. یاد گیرنده مطالب را در دو تمرین 20 دقیقه ای زودتر یاد می گیرد تا در یک تمرین 40 دقیقه ای.
لازم است فراگیران پس از یادگیری و حفظ مطالب مورد نظر حتماً استراحت کنند ، تا اینکه مطالب به خاطر سپرده شده فرصت و مجال اسحتکام ذهنی را پیدا کنند و از تداخل ذهنی و مزاحمت در یادگیریهای بعدی جلوگیری شود.
7. نقل و بیان آموخته ها ، دانش آموزان مطالبی را که به خاطر می سپارند در فرصتهای مناسب برای دوستان ، هم کلاسیها و یا خودشان نقل کنند ، زمینه حفظ و به خاطر سپردن مطالب راحت تر و با سرعت بیشتر فراهم می شود.
فرآیند درس خواندن

یک دانشجو که دوره تحصیلات دانشگاهی را شروع می کند ، در طول سالهای دبستان و دبیرستان بیش از 22000 ساعت وقت صرف درس خواندن کرده است. این زمان را می توان با بکارگیری مهارتهای پویای مطالعه تا حد قابل ملاحظه ای کاهش داد.
درس خواندن موثر و صحیح صرفاً خواندن، خط کشی زیر خطوط و دوباره خوانی نیست. فرآیند جدید شما در درس خواندن شامل خواندن ، نوشتن ، فکر کردن و یاد آوری خواهد بود.

پروفسور آرتور گیتز دانشمند و متخصص یادگیری و مطالعه در تحقیقات خود ثابت کرده است که اگر 20% وقت خود را به خواندن و 80% بقیه را به یادآوری اختصاص بدهیم ، این کار در یادگیری دو برابر موثرتر از آن است که تمامی وقت خود را صرف خواندن نمائیم.
تنها راه یادگیری این است که فعالانه درگیر جذب و تلفیق مطالب شوید. درس خواندن یک فرآیند با تحرک و پویا است نه یک فرآیند انفعالی و بی تحرک.
از دستورالعمل زیر برای تهیه برنامه کار و شیوه ی درس خواندن استفاده کنید:

کسب آمادگی یا بررسی مقدماتی متون درسی:
برای گرفتن یک دید کلی از کتاب نخست آن را ارزیابی کنید. کتاب را سریع ورق بزنید ، بطوریکه با صرف دو دقیقه وقت ، اطلاعات لازم برای پاسخگویی به سئوالات زیر را بدست آورید:
- سازمان کتاب چگونه است؟
- چه مباحث عمده ای مطرح شده اند؟

- اطلاعات قبلی شما در مورد این مباحث چیست؟
- سختی متن تا چه حدی است و نحوه ی ارائه مطلب تا چه حد مشکل می باشد؟
کار خود را با تنظیم یادداشتهای خود بر اساس سازمان و طرح کتاب شروع کنید . یک نمودار بکشید تا به شما در سازماندهی مطلب کمک کند. اطلاعات مهم تر را در طرف راست و جزئیات را در طرف چپ بنویسید.
می توان بدین منظور از تکنیک درخت حافظه استفاده کرد که از نظر سازماندهی ذهن و تاثیر در یادگیری از کارائی فوق العاده ای برخوردار است. برای این کار باید عنوان فصل را بعنوان ریشه درخت در داخل یک مربع ، یا هر شکل هندسی مطلوب دیگر قرار دارد و سپس نکات اصلی و فرعی را روی شاخه های اصلی و فرعی نوشت. در این تکنیک از هر دو نیمکره مغز به نحو مطلوبی استفاده می شود. نمونه هایی از یادداشت برداری و درخت حافظه در قسمت ضمائم جزوه آورده شده است.

بررسی کلی فصل مورد نظر
خیلی سریع تمام فصل را به طور اجمالی بررسی کنید ، خیلی سریعتر از سرعت معمولی مطالعه خود. در این مرحله هدف شما این است که موارد مهم و نحوه ی ارائه آنها را تشخیص دهید ، نه اینکه آنها را بخوانید . تمام تیترهای درشت را بررسی کنید ، هر کدام از این تیترها را به صورت یک سئوال در بیاورید تا بعداً به آن پاسخ دهید.
مطالب زیر هر سر فصل ، عناوین فرعی و همچنین ایده ها و نکات اصلی و مهم را بررسی کنید.
به رسانه های بصری مانند نقشه ها ، نمودارها ، منحنی ها ، جداول و عکس ها نگاه کنید. این امر به شما کمک می کند تا نکات و ایده ها را سریع تر درک نمایید. سپس خلاصه یا فهرست سئوالات آخر فصل را بخوانید.
در این مرحله باید در یادداشتهای خود خور عنوان فصل ، عناوین فرعی و نکات اص

لی را داشته باشید. تا این جای کار شما اطلاعات زیادی در مورد مطلب بدست آورده اید.
بفهمید ، از حفظ نکنید
حالا زمان آن رسیده که فصل را با حداکثر سرعتی که بتوانید نکات و مفهومات را بفهمید ، مطالعه کنید.
پس از هر صفحه یا هر ایده اصلی ، به یادداشتهای خود مراجعه کرده و جزئیات کمکی را به آنها اضافه کنید. بیشتر از یک صفحه بدون اینکه چیزی بنویسید و ثبت کنید ، نخوانید. این یک اصل مهم در درک و به خاطر سپردن مطالب کتابهای درسی است. بطور مداوم با خلاصه کردن متن در یادداشتهای خود به زبان خودتان ، نسبت به مطلب واکنش نشان دهید. با این روش به زودی خواهید دید که کسل کننده ترین کتاب ها جالب خواهند شد.
عادت خط کشیدن زیر نکات به ظاهر مهم را کاهش دهید. از ماژیک و یا وسایل مشابه جهت علامت گذاری و خط کشی استفاده نکنید. این امر ، یادگیری را به تعویق می اندازد: با این روش شما به جای فهمیدن مطلب ، صرفاً آنرا رنگ آمیزی می کنید. اثر ماژیک و نظایر آن دائمی است ، آیا هرگز سعی کرده اید آنرا پاک کنید؟

خط کشی و علامت گذاری به تمامی مطلب وزن و اهمیت یکسانی می بخشد. تمرکز حواس را به هم می زند. آیا تا بحال سعی کرده اید کتاب کهنه ای را که با ماژیک خط کشی و رنگ شده بخوانید؟
به جای این کار از یک مواد استفاده کرده و ایده های مهم را علامت گذاری کنید. هر وقت مطلبی در نظرتان مهم جلوه کرد یک علامت تیک «» در حاشیه صفحه در طرفی که آن نکته قرار دارد بگذرید. با این کار ، نکته مهم مشخص شده و اثر علامت دائمی نخواهد بود. بعداً یعنی در زمان

مرور مطالب می توانید قسمتهای علامت زده را ارزیابی مجدد کرده و آنها را در جای خود باقی گذاشته ، پاک کرده و یا یک تیک دیگری برای تاکید بگذارید. «». این سیستم یکی از با ارزش ترین ابزاری است که می توانید بکار برید چون نه تنها قابل انعطاف است ، بلکه کاملاً کم خرج می

باشد. خواندن را فصل به فصل ادامه دهید و آنچه مهم است را با علامت تیک مشخص کنید و به یادداشتهای خود اضافه نمایید تا اینکه مطلب تمام شود.

مرور متن و کنترل
تمام فصل را مجدداً سریع بخوانید تا حافظه شما تازه شود. به سئوالات فصل پاسخ دهید ، ارتباطهای موجود بین مفاهیم و ایده ها را مشاهده کرده ، آنها را بفهمید و یادداشتهای خود را تکمیل کنید. به یادداشتهای خود نگاه کنید. آیا تاکنون جزئیات لازم را برای تشریح هر ایده و نکته مهم در اختیار دارید؟ آیا قادر هستید از روی یادداشتهای خود ، فصل مورد نظر را یاد بگیرید؟ جوابها باید مثبت باشد ، اگر منفی بود باید خواندن را تکرار کنید و یادداشتهای خود را کامل کنید. اطمینان حاصل کنید که کتاب و یادداشتها با یکدیگر هماهنگی دارند.
فکر کنید و یادداشتها را به خاطر بیاورید.
- برای منسجم کردن و یادآوری مطالب وقت صرف کنید چون این کار به اندازه خواندن آن ها مهم است. اگر یادداشتهای شما واضح نیستند ، سعی کنید آنها را بازنویسی کرده و طرح خود را بر

اساس ایده ها و موضوعات اصلی پی ریزی کنید. در مورد مفاهیم ارائه شده در فصل فکر کردو سعی کنید آنها را به زبان خودتان شرح دهید. یادآوری اطلاعات را با کمک یادداشتهای خود تمرین

کنید. حتی الامکان با استفاده از یادداشتهای خودتان درس را یاد بگیرید، چرا که این یادداشتها از کتاب درسی قابل فهم ترند. وقتتان را صرف دوباره خوانی کتابهای درسی خود نکنید. امتحانات ، معمولاً آزمون مهارتهای مطالعه شما نیستند. بلکه توانائیهای فکری و یادآوری شما را می سنجند. بنابراین فکرکردن و یادآوری یادداشتهای خود و مطالب کتاب را تمرین کنید.
فصل سوم:
(تند خوانی و افزایش درک مطلب)
- مطالعه موثر و مفید
- سرعت مطالعه حد و مرزی ندارد
- خواندن برای درک مطلب
- یادداشت برداری
- روش های یادآوری بهتر
- رعایت عدم تشابه دروس
- در هر شرایطی تمرین کنید

مطالعه موثر و مفید
با وجودی که برای موفقیت در مدرسه و دانشگاه مطالعه کردن بسیار مهم است ، خیلی از محصلین علاقه ای به این کار ندارند. آنهایی که علاقه به خواندن و مطالعه دارند. معمولاً این کار را خوب انجام می دهند. از این موضوع می توان نتیجه گرفت که افراد دوست دارند کارهایی را انجام دهند که آنها را خوب بلدند.

هدف این بخش این است که به شما کمک کند تا مطالعه خود را بهبود بخشید تا چنانچه هنوز بعضی از درسهای خود را دوست ندارید ، حداقل بتوانید مدت کمتری آنها را دوست نداشته باشید.
نخست تندخوانی را مطرح می کنیم ، یک ضرورت برای موفقیت در مدرسه و دانشگاه است.
سرعت مطالعه حد و مرزی ندارد.

مغز انسان قادر است با سرعت ورق زدن مطالب را ببیند و بفهمد و هستند کسانی که با این سرعت مطالعه می کنند. جان استورات میل ، تئودور روزولت و جان اف کندی از جمله افراد کثیری می باشند که تند خوان بوده اند. این افراد مطالعه کنندگان استثنایی نامیده می شوند، یعنی افرادی که خیلی سریع و با درک عالی مطالعه می کنند.
تحقیقات و بررسی های انجام شده در ایران نشان می دهد که سرعت مطالعه اکثر مردم بین 70 تا 200 کلمه در دقیقه می باشد و میانگین مطالعه در ایران در حدود 150 کلمه در دقیقه است.
از نظر علمی تنها عوامل تعیین کننده و موثر در سرعت مطالعه عبارتند از : زمینه و میزان معلومات قبلی در موضوع مورد مطالعه ، هدف از خواندن مطلب مورد نظر و توانایی و مهارت در ورق زدن صفحات.

در امتحانی که روی مطالب درسی مشکل از تعدادی تند خوان به عمل آمد ، برخی از آنان توانستند هزاران کلمه در دقیقه با درک عالی بخوانند. «تحقیقات جدید نشان می دهد که در یک تست مشابه ، مطالعه کنندگان معمولی با سرعت متوسط 283 کلمه در دقیقه خوانده و درکی معادل 45% از متن را داشتند و تندخوانان با سرعتی معادل 3750 کلمه در دقیقه خوانده و درکی معادل 63% از متن را داشتند» .
عوامل محدود کننده ی سرعت مطالعه

الف- عادات غلط مانند صامت خوانی یعنی تلفظ و تکرار کلمات در ذهن ، البته منظور این نیست که خواندن با صدای بلند صحیح است. این کار مانند صامت خوانی از عادات غلط و مزاحم مطالعه می باشد که باید در رفع آن کوشید.

ب- به عقب برگشتن و خواندن مجدد مطالبی که قبلاً خوانده شده است. «تحقیقات دانشگاه شیکاگو نشان می دهد که افراد بطور متوسط پس از خواندن 7 الی 10 کلمه چندین کلمه به عقب برگشته و کلمات قبلی را مجدداً می خوانند و این فرایند در طول مطالعه مرتباً تکرار می شود »
ج- وقفه های طولانی و خیره شدن روی یک کلمه، در مطالعه غلط سنتی چشم مانند یک دوربین عکاسی عمل می کند و روی هر کلمه حداقل 4/1 ثانیه خیره شده و سپس به کلمه بعدی می رود.
د- حرکات نا منظم چشم ، گم کردن خط و سرگردانی میان خطوط
این عادات غلط باعث خستگی چشمها ، بی حوصلگی ، سرعتهای پایین و درک کم می شود.
برای تندخوانی و درک سریع ، شما از نظر توانایی کمبودی ندارید. کمبود شما فقدان آموزش است. چون به ما یاد داده شده است که سرعتهای 100 الی 400 کلمه در دقیقه بخوانیم، این باور در ما ایجاد شده و اعتقاد پیدا کرده ایم که در «سرعت عادی» مطالع

در صفحات بعدی برخی از گامهای مثبت که می توان در امر تندخوانی برداشت آورده شده است.
گامهای مثبت در امر تندخوانی
الف- خواندن با دست
این روش به افزایش سرعت و فهمیدن مطلب کمک می کند. باعث افزایش سرعت مطالعه می شود. چون مانع از برگشت و دوباره خوانی می شود ، امری که حدود یک ششم از وقت مطالعه ما را می گیرد. علاوه بر این مانع وقفه های طولانی و بیهوده می شود. خط بردن با دست ، درک را نی

ز بهبود می بخشد ، زیرا که به جای سرگردانی چشمها و مغر ، توجه ما را به یک محل معطوف می دارد. خیلی ساده نوک انگشت خود را زیر اولین کلمه گذاشته و با یک سرعت راحت به جلو حرکت دهید و زیر کلمه را خط ببرید. دقت کنید که انگشت را در آخر هر سطر بلند کرده و زیر خط بعدی بگذارید و دوباره شروع کنید. مستقیماً بالای نوک انگشت خود را خوانده و افزایش سرعت خود را مشاهده نمایید.

ب) تنظیم سرعت
همه چیز را با یک سرعت ثابت نخوانید. شما باید داستانهای ساده را خیلی سریع و متون تخ

صصی را حدوداً با نصف آن سرعت مطالعه کنید و با این روش از خواندن کتاب لذت بیشتری خواهید برد.
همه به اشتباه تصور می کنند که تندخوانی از لذت مطالعه می کاهد ، در صورتیکه این تصور درست نیست.
وقتی که سریع خواندن عادت شد، هم لذت مطالعه بیشتر می شود و هم درک مطلب بالا رفته و مقدار بیشتری از آن در حافظه می ماند.
ج- خود را به صورت یک مطالعه کننده خوب مجسم کنید.

آیا خود را یک کند خوان می دانید یا یک تندخوان؟ طرز رفتار و اعمال شما منطبق با نحوه تلقی و تصور شما از خودتان می باشد. همیشه خود را وادار کنید که سریعتر بخوانید و بدانید و بدانید و مشخص باشد که از مطلب چه می خواهید و نیازتان چیست. اعتقاد و اطمینان داشته باشید که آنچه را که می خواهید بدست می آورید ، هر وقت که بخواهید ، و هیچ مشکلی در رسیدن به هدف خود نخواهید داشت. خود را یک تند خوان تصور کنید و این تصور به واقعیت خواهد پیوست.

راحت بنشینید ، چشمهایتان را بسته و خود را مجسم کنید که پشت میز تحریری نشسته اید و با سرعت زیاد و با درک عالی می خوانید. خود را در پشت میز یا جایی که خوب می شناسید . در حالی مجسم کنید که صفحات کتاب را با سرعت از بالا به پایین می خوانید و نه تنها تمام مطالبی را که می خوانید ، می فهمید بلکه می توانید آنها را از روی یادداشتهای خود سریعاً به خاطر بیاورید. این کار را یک یا دوبار در روز هر بار به مدت دو دقیقه تمرین کنید. پس از چندین هفته پیشرفت قابل ملاحظه ای در سرعت مطالعه خود خواهید دید.
د- میدان دید

یکی از دلایلی که شما کند می خوانید این است که با یک کانون دید محدود و بی انعطاف مطالعه می کنید چون چشمهایتان را عادت داده اید که هر بار فقط یکی دو کلمه را ببینید. این امر سرعت شما را شدیداً محدود می نماید. وقتی از پنجره ی اطاق خود به بیرون نگاه می کنید چه می بینید؟ مسلماً ، آنچه می بینید تمامی یک منظره و دورنما می باشد که همه چیز آن در کانون دید شما قرار دارد. شما باید یک صفحه را نیز همین طور ببینید.
برای اینکه در موقع مطالعه نیز بتوانید از حوزه ی معمولی دید خود استفاده کنید به مقداری تمرین نیاز دارید.
برای این منظور شما نیازمند به استفاده از هر دو دست خود و یک کتاب نسبتاً بزرگ و قطور می باشید.
با دست چپ به سرعت صفحات کتاب را از بالا ورق زده و چشمهایتان را از بالا به پایین با راهنمایی دست راست حرکت دهید. انگشتانتان باید صاف باشد و با خونسردی حرکت کنند. با چشم حرکت دست را به سمت پایین کتاب دنبال کرده و سعی کنید تا جایی که امکان دارد. کلمات بیشتری از ببینید. ابتدا هر صفحه کتاب را در دو یا سه ثانیه ورق بزنید و به تدریج زمان را کم کنید تا اینکه

بتوانید با سرعت ورق زدن این کار را انجام دهید. سعی کنید ظرف یک یا دو ماه سرعت دیدن کلمات را از 20 صفحه در دقیقه به تدریج به 100 صفحه در دقیقه افزایش دهید. انجام این تمرین به شما کمک می کند تا با عدم توقف روی تک تک کلمات ،چشمهایتان در هر لحظه کلمات بیشتری را ببینید. این تمرین را روزی 5 دقیقه به مدت چندین هفته انجام دهید. این را به خاطر داشته باشید که شما بدون تمرین کردن نمی توانید سریع بخوانید

خواندن برای درک مطلب

بعضی از دانش آموزان ممکن است در شگفت باشند که آیا می توانند با سریعتر خواندن مطلب را درک کننده درک مطلب یک فرآیند و یک عادت است، نه یک معما. در واقع درک یک فرآیند دو مرحله ای است:
1- فهمیدن و سازمان دادن اطلاعات
2- برقراری ارتباط بین اطلاعات مزبور و اطلاعات قبلی خود.
میزان درک شما از مطلبی که می خوانید بستگی به چند عامل دارد. این عوامل عبارتند از : زمنیه قبلی شما نسبت به آن درس یا موضوع مورد مطالعه مهارتهای مطالعهشما و سازمان و نحوه

ارائه مطلب.
تا می توانید درباره موضوع مورد مطالعه اطلاعات قبلی بیشتری بدست آورید. در این صورت ، درک و تجزیه و تحلیل مطلب تقریباً خارج از مرحله آگاهی صورت گرفته و با سرعت زیادی انجام می پذیرد. وقتی که شخص با زمنیه قبلی وسیعی مطالعه می کند ، زمانی فرا می رسد که می تواند مطلب را حتی قبل از وقوع آگاهی ، ارادی بخواند.
دو روش عالی برای افزایش اطلاعات عبارتند از گوش دادن به کنفرانس ها و سخنرانیها و مطالعه سایر مطالب ساده تر درباره ی آن درس.
برخی از راههای افزایش درک مطلب
الف) افزایش و بهبود تمرکز حواس:
افرادی که در مورد مطالعه حد اعلای تمرکز حواس را دارند معمولاً سریع می خوانند. هر چه آهسته تر بخوانید احتمال اینکه ذهن شما به خیال پردازی مشغول شود و تمرکز حواس خود را از دست بدهید بیشتر است که این به نوبه خود باعث عدم درک مطلب می گردد.

خواندن یک فرآیند جدی و فعال است نه یک فرآیند انفعالی و بی تفاوت . ایده ها و مفاهیم را پیش بینی کنید و با هدف بخوانید.
قبل از خواندن سوالاتی در ذهن خود طرح کنید. اگر خواندن یک کتاب را با سوالاتی در ذهن خود شروع کنید ، مطالعه خود را با گرفتن پاسخ ها تکمیل خواهید کرد. در مورد نکات مهم فکر کرده و بخوانید تا آنها را بفهمید.
اعتماد به نفس داشته باشید که آنچه را که می خواهید بفهمید می توانید و حتماً نیز خواهید فهمید. بامداد در حاشیه قسمتهایی که مایلید به آنها برگردید ، علامت تیک بگذارید.
ج – برای فهمیدن بخوانید ، نه برای حفظ کردن

برای این که اطلاعات در ذهن شما یک جریان مداوم و روان داشته باشند ، برای حفظ داده ها متوقف نشوید.
این کار را به بعد که یادداشتهایتان را برای یادگیری مطالعه میکنید مولکول نمایید . همیشه با حداکثر سرعتی که می توانید نکات و ایده ها را درک کنید بخوانید نه اینکه در حین خواندن آنرا تجزیه و تحلیل کنید یا تکرار کنید یا سعی کنید به خاطر بسپارید. فقط بفهمید.
د- ایجاد و پرورش روحیه مثبت
شما باید به درس یا مطالبی که می خوانید علاقه داشته باشید. در غیر اینصورت انگیزه ای برای علاقمند شدن ایجاد کنید. اندیشه های مثبت را به کار بگیرید. اگر روحیه ای پذیرا و نگرشی مثبت در خود ایجاد کنید ، درک مطلب آسانتر می شود چون با خودتان در حال مبارزه نخواهید بود.
ه- عادات غلط را بهبود بخشید

وقتی که خسته ، خواب آلود ، افسرده ، یا دچار درد و ناراحتی هستید . درک مطلب کاری دشوار است. وضعیت شما هنگام مطالعه در درک مطلب تاثیر قطعی دارد. هر وقت امکان دارد ، پشت میز تحریر بنشینید. در موقع درس خواندن راست بنشینید ، کتاب باید بطور مسطح و هموار روی میز قرار گرفته و فاصله آن تا چشم حدود 40 سانتی متر باشد. تحقیقات نشان می دهد که بد نشستن در موقع مطالعه ، در سر کلاس و در موقع درس خواندن نه تنها درک مطلب را کاهش می دهد ، بلکه باعث افسردگی و حتی پایین آمدن ضریب هوشی نیز می شود.

و- فرایند یادگیری مرحله ای را بکار ببرید.
بطور اساسی این روش شامل پرداختن به مطلب طی چند مرحله و یادداشت برداری پس از هر مرحله می باشد. مراحل این روش بطور خلاصه به شرح زیر است:
1- نگاه اجمالی و ارزیابی
2- مرور سریع و بررسی کلی و بازبینی
3- خواندن با حداکثر سرعتی که بتوانید ایده ها و نکات را بفهمید و پس از هر صفحه ، خواندن را متوقف کنید و جزئیات را به نکات و ایده های اصلی اضافه نمایید.
4- دوره کردن یادداشتهای خود و متن
5- در مورد اطلاعات فکر کرده و آنها را یادآوری نمایید.
ز- آنچه را می خوانید سازماندهی کنید.
ذهن شما نیازمند سازمان دهی ، تسلسل و ترتیب منطقی و نظم می باشد. به آن محال دهید تا با گروه بندی موضوعات و جزئیات در طرحها و قالبهای معنی دار متن را درک کند. مطلب را در قالب تفکرات و مفاهیمی که برای تجسم کردن ساده باشند سازماندهی مجدد نمایید.

ح- در حین خواندن بنویسید
عادت کنید که چیزی را که خوانده اید بلافاصله روی کاغذ یادآوری کنید. از این طریق هر نکته را بهتر درک خواهید کرد و در نتیجه ، نکته بعد نیز به همان نسبت روشن تر و واضح تر خواهد شد.
یادداشت برداری
برای اینکه بتوانید همیشه و در کلیه امتحانات نمره خوب بگیرید ، یادداشت برداری موثر و صحیح یک عامل ضروری و اساسی است. قسمت اعظم درس خواندن شما باید از روی یاددداشتهایی که هم در کلاس و هم از کتاب درسی برداشته اید صورت گیرد. اصول پایه ای زیر را یاد بگیرید و سپس سعی کنید با بکارگیری خلاقیت خودتان الگوهایی طرح کنید که به بهترین نحو برای شما در موضوعاتی که به آنها علاقه دارید کارآئی داشته باشد.
الف- خلاصه کنید ؛ رونویسی و کپی نکنید
یادداشتهای شما باید صرفاً چکیده و استنتاجی از مطلب باشند. دقت در کار اولین شرط است که باید به آن توجه کنید ، علاوه بر آن سعی کنید که مطالب را به زبان خودتان بازسازی کنید.
اگر تمام کلماتی را که در یادداشتهای خود می گنجانید بطور کامل بنویسید ، خیلی وقت خواهد گرفت . پس بهتر است آن را مختصر بنویسید. مثلاً با توجه به ترکیب اصوات می توانید از یک کلمه تعدادی از حروف بی صدای آنرا بنویسید به نحوی که بتوانید آنرا سریعاً روی کاغذ آورده و بعد هم مواقع مراجعه به نت های خودتان کلمه اصلی را از روی آن بشناسید. به عبارت زیر که مربوط به

بخشی از صحبتهای معلم در کلاس درس ادبیات است دقت کنید: «ژان پل ساتریک اگزیستانسیالیست فرانسوی است که سال 1905 در پاریس متولد شده است.» شما این مطلب را می توانید به این صورت نت برداری کنید : «سارتر ، اگزیست ، تولد پاریس 1905» تا می توانید از علامت های ریاضی استفاده کنید. برخی از علامت ها که می تواند در نت برداری بعنوان میان بر مورد استفاده قرار گیرند در قسمت ضمائم آورده شده است.
ب- تیترها و سر فصل ها
کلیه مفهومات و نکاتی که در یادداشت های خود می نویسید ، دارای اهمیت یکسانی نیستند. با مقداری تمرین به راحتی خواهید توانست نکات مهم تر را درشت ترو نکات کم اهمیت را ریزتر بنویسید . این تفاوت های نوشتاری به شما کمک می کند که یادداشت های خود را راحت تر به خاطر بیاورید. با این کار یادداشت برداری جالب تر و دلچسب تر خواهد شد. یک روش مفید دیگر استفاده از شکلهای هندسی برای تشخیص و طبقه بندی ایده و نکات است. جدولی از علائم هندسی مورد استفاده در نت برداری در قسمت ضمائم آورده شده است.